积性函数指对于所有互质的整数 a a a 和 b b b 有性质 f ( a b ) = f ( a ) f ( b ) f (ab)=f(a)f(b) f(ab)=f(a)f(b) 的数论函数。
完全积性函数则将条件弱化为对任意整数 a , b a, b a,b 均满足上述条件。
积性函数的相关运算律
交换律 : f ∗ g = g ∗ f f * g = g * f f∗g=g∗f
结合律 : ( f ∗ g ) ∗ h = f ∗ ( g ∗ h ) (f * g) * h = f * (g * h) (f∗g)∗h=f∗(g∗h)
分配律 : f ∗ ( g + h ) = f ∗ g + f ∗ h f * (g + h) = f * g + f* h f∗(g+h)=f∗g+f∗h
h ( n ) = ( f ∗ g ) ( n ) = ∑ i ∣ n f ( i ) ∗ g ( n i ) h(n) = (f *g)(n) = \sum_{i | n} f(i) * g(\frac n i) h(n)=(f∗g)(n)=∑i∣nf(i)∗g(in)
两个积性函数的狄利克雷卷积也是积性函数
积性函数的逆元也是积性函数
积性函数符合交换律,分配率,结合律
积性函数 f = g f = g f=g 的充分条件是 f ∗ h = g ∗ h f*h=g*h f∗h=g∗h ,其中 h ( 1 ) ≠ 0 h(1)\neq 0 h(1)=0
单位元函数 ( ε ( n ) ) (\varepsilon (n)) (ε(n)) 的性质 : f ∗ ε = f f * \varepsilon = f f∗ε=f
常见的积性函数
- 单位函数 ε ( n ) = [ n = = 1 ] 1 \varepsilon (n) = [n==1]^{1} ε(n)=[n==1]1
- 恒等函数 i d k ( n ) = n k id_k(n)=n^k idk(n)=nk, i d 1 ( n ) id_1(n) id1(n) 常简记为 i d ( n ) id(n) id(n)
- 常数函数 I ( n ) = 1 I(n)=1 I(n)=1
- 除数函数 σ k ( n ) = ∑ d ∣ n d k σ 0 ( n ) \sigma_k(n) = \sum_{d|n}d^k\sigma_0(n) σk(n)=∑d∣ndkσ0(n),记作 d ( n ) d(n) d(n) 或 τ ( n ) \tau(n) τ(n) , σ 1 ( n ) \sigma_1(n) σ1(n) 通常简记为 σ ( n ) \sigma(n) σ(n)
- 欧拉函数 φ ( n ) = ∑ i = 1 n [ g c d ( i , n ) = = 1 ] \varphi(n)=\sum_{i=1}^n[gcd(i,n)==1] φ(n)=∑i=1n[gcd(i,n)==1]
- 莫比乌斯函数 μ ( n ) = { 1 n = 1 ( − 1 ) k n = p 1 p 2 … p n 0 o t h e r w i s e \mu(n)=\begin{cases}1 & n=1 \\ (-1)^k & n=p_1p_2 \dots p_n \\ 0 & otherwise \\ \end{cases} μ(n)=⎩⎪⎨⎪⎧1(−1)k0n=1n=p1p2…pnotherwise
积性函数的相关等式
ε = μ ∗ I ⟺ ε ( n ) = ∑ d ∣ n μ ( d ) d = I ∗ I ⟺ d ( n ) = ∑ d ∣ n 1 σ = i d ∗ I ⟺ σ ( n ) = ∑ d ∣ n d φ = μ ∗ i d ⟺ φ ( n ) = ∑ d ∣ n d ⋅ μ ( n d ) \varepsilon = \mu * I \iff \varepsilon (n)=\sum_{d|n}\mu(d) \\ d = I * I \iff d (n)=\sum_{d|n}1 \\ \sigma = id * I \iff \sigma (n)=\sum_{d|n}d \\ \varphi = \mu * id \iff \varphi (n)=\sum_{d|n}d \,\cdot \mu(\dfrac n d) \\ ε=μ∗I⟺ε(n)=d∣n∑μ(d)d=I∗I⟺d(n)=d∣n∑1σ=id∗I⟺σ(n)=d∣n∑dφ=μ∗id⟺φ(n)=d∣n∑d⋅μ(dn)
相关的性质
- 由 ε = μ ∗ I \varepsilon = \mu * I ε=μ∗I 可知 ∑ d ∣ n μ ( d ) = ε ( n ) = [ n = = 1 ] \sum_{d|n}\mu(d)=\varepsilon(n)=[n==1] ∑d∣nμ(d)=ε(n)=[n==1] ,其中 n n n 可替换为 gcd ( i , j ) \gcd(i,j) gcd(i,j) 等其他形式
- φ ∗ 1 = i d \varphi * 1 = id φ∗1=id
莫比乌斯反演
设 f ( n ) , g ( n ) f(n),g(n) f(n),g(n) 为两个数论函数
1.如果 f ( n ) = ∑ d ∣ n g ( d ) f(n)=\sum_{d|n}g(d) f(n)=∑d∣ng(d) ,则 g ( n ) = ∑ d ∣ n μ ( d ) f ( n d ) g(n)=\sum_{d|n}\mu(d)f(\dfrac n d) g(n)=∑d∣nμ(d)f(dn)
2.如果 f ( n ) = ∑ n ∣ d g ( d ) f(n)=\sum_{n|d}g(d) f(n)=∑n∣dg(d) ,则 g ( n ) = ∑ n ∣ d μ ( d n ) f ( d ) g(n)=\sum_{n|d}\mu(\dfrac d n )f(d) g(n)=∑n∣dμ(nd)f(d)
证明:
对于公式一
法一:
已 知 f ( n ) = ∑ d ∣ n g ( d ) , 则 有 f ( n d ) = ∑ k ∣ n d g ( k ) , ∴ ∑ d ∣ n μ ( d ) f ( n d ) = ∑ d ∣ n μ ( d ) ∑ k ∣ n d g ( k ) 改 变 枚 举 顺 序 ∑ d ∣ n μ ( d ) f ( n d ) = ∑ d ∣ n μ ( d ) ∑ k ∣ n d g ( k ) = ∑ k ∣ n g ( k ) ∑ d ∣ n k μ ( d ) = ∑ k ∣ n g ( k ) [ n k = = 1 ] = g ( n ) 已知\;f(n)=\sum_{d|n}g(d)\;,则有\;f(\dfrac n d) =\sum_{k \mid \frac n d}g(k),\therefore \sum_{d|n}\mu(d)f(\dfrac n d)=\sum_{d|n}\mu(d)\sum_{k \mid \frac n d}g(k) \\改变枚举顺序\\ \sum_{d|n}\mu(d)f(\dfrac n d)=\sum_{d|n}\mu(d)\sum_{k \mid \frac n d}g(k)=\sum_{k \mid n} g(k)\sum_{d \mid \frac n k}\mu(d)=\sum_{k \mid n}g(k)[\dfrac nk ==1]=g(n) 已知f(n)=d∣n∑g(d),则有f(dn)=k∣dn∑g(k),∴d∣n∑μ(d)f(dn)=d∣n∑μ(d)k∣dn∑g(k)改变枚举顺序d∣n∑μ(d)f(dn)=d∣n∑μ(d)k∣dn∑g(k)=k∣n∑g(k)d∣kn∑μ(d)=k∣n∑g(k)[kn==1]=g(n)
法二:
由 f ( n ) = ∑ d ∣ n g ( d ) , 易 知 f = g ∗ I ⇒ f ∗ μ = g ∗ I ∗ μ = g 即 : g ( n ) = ∑ d ∣ n μ ( d ) f ( n d ) 由\;f(n)=\sum_{d|n}g(d)\;,易知\;f=g*I \Rightarrow f*\mu=g*I*\mu=g\\ 即:g(n)=\sum_{d\mid n}\mu(d)f(\dfrac n d) 由f(n)=d∣n∑g(d),易知f=g∗I⇒f∗μ=g∗I∗μ=g即:g(n)=d∣n∑μ(d)f(dn)
对于公式二公式二的证明思路与公式一的基本一致,但一些细节的处理需额外注意
通过公式一的证明,我们可以发现,大致思路是更换枚举顺序(这一点在很多数论问题的证明过程中都有体现),将 μ \mu μ 换到内层循环中,应该将 ∑ n ∣ d μ ( d n ) \sum_{n|d}\mu(\dfrac d n) ∑n∣dμ(nd) 变为 ∑ d n ∣ … μ ( d n ) \sum_{\frac d n \mid \dots}\mu(\dfrac d n) ∑nd∣…μ(nd) 的样子,考虑到 n ∣ d , d ∣ k ⇒ n ∣ k n \mid d ,d \mid k \Rightarrow n \mid k n∣d,d∣k⇒n∣k 可以先枚举外层循环 ∑ n ∣ k g ( k ) \sum_{n \mid k}g(k) ∑n∣kg(k)
而对于内层循环,要枚举 k k k 的因子 d d d 即 d ∣ k d \mid k d∣k ,但前面所论述的不一致,又因为 n ∣ d , n ∣ k n\mid d ,n \mid k n∣d,n∣k ,所以可以变成 d n ∣ k n \frac d n \mid \frac k n nd∣nk , ∴ ∑ n ∣ d μ ( d n ) f ( d ) = ∑ n ∣ d μ ( d n ) ∑ d ∣ k g ( d ) = ∑ n ∣ k g ( k ) ∑ d n ∣ k n μ ( d n ) = ∑ n ∣ k g ( k ) [ k n = = 1 ] = g ( n ) \therefore \sum_{n \mid d}\mu(\dfrac d n)f(d)=\sum_{n \mid d}\mu(\dfrac d n)\sum_{d \mid k}g(d)=\sum_{n \mid k} g(k) \sum_{\frac d n \mid \frac k n}\mu(\dfrac d n)=\sum_{n \mid k}g(k)[\dfrac k n==1]=g(n) ∴∑n∣dμ(nd)f(d)=∑n∣dμ(nd)∑d∣kg(d)=∑n∣kg(k)∑nd∣nkμ(nd)=∑n∣kg(k)[nk==1]=g(n)
证毕