1.队列的概念
队列是只允许在一端进行插入,而在另一端进行删除的运算受限的线性表。允许删除的一端称为队头,允许插入的一端称为队尾。当队列中没有元素时称为空队列。在空队列中依次加入元素a1,a2,...,an之后,a1是队头元素,an是队尾元素。
队列的数据元素又称为队列元素。在队列中插入一个队列元素称为入队,从队列中删除一个队列元素称为出队。因为队列只允许在一端插入,在另一端删除,所以只有最早进入队列的元素才能最先从队列中删除,故队列又称为先进先出线性表。
队列的操作原则是先进先出,后进后出。
我们可以理解为飞机乘客进出。一般航班分为头等舱、商务舱和经济舱。乘客在登机时,头等舱的乘客可以先登机,其次是商务舱,最后是经济舱;航班到达后,也是头等舱的乘客先下机,依次是商务舱,最后是经济舱。
2.顺序队列
顺序队列是队列的顺序存储结构,顺序队列实际上是运算受限的顺序表。和顺序表一样,顺序队列用一个向量空间来存放当前队列中的元素。由于队列的队头和队尾的位置是变化的,设置两个指针front和rear分别指示队头元素和队尾元素在向量空间中的位置,它们的初值在队列初始化时均应设置为0。
顺序队列的特点:
顺序队列是通过数组实现的,通过front记录的是队列头的位置,通过rear记录的是队尾的位置,入队的时候rear向后走,出队的时候front向后走,当front=rear的时候队列是空。
但是front向后走之前前面的内存空间就不能够再次访问,所以对于顺序队列来说,在实际的工作开发过程中是不使用(复用性比较差)。
3.顺序队列的基本运算
队列的6种基本运算如下:
① InitQueue(Q):初始化操作,构造一个空队列。
② QueueEmpty(Q):判断队列是否为空。若队列为空,函数返回值为1;否则,返回值为0。
③ QueueFull(Q):判断队列是否为满。若队列已满,函数返回值为1;否则,返回值为0。
④ EnQueue(Q,x):入队操作。在队尾插入一个新元素x。
⑤ DeQueue(Q):出队操作。删除队头元素,并返回该元素。
⑥ OueueFront(Q):取队头元素。返回队头元素,但不删除。
首先我们要定义一个顺序队列类型:
typedef int DataType;
typedef struct
{
DataType data[MAXSIZE];//DataType为数据类型
int front;
int rear;
}CirclesQueue;
①初始化队列
int init(CirclesQueue *Q) {
Q->front = Q->rear = 0;
return 0;
}
运行结果:
②.入队
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x) {
if (isfull(Q)) {
printf("队列已满!100001\n");
return 100001;
}
Q->rear = (Q->rear + 1) % MAXSIZE;
Q->data[Q->rear] = x;
return 0;
}
运行结果:
③出队
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *x) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
Q->front = (Q->front + 1) % MAXSIZE;
*x = Q->data[Q->front];
return 0;
}
运行结果:
④ 队列是否为空
int isempty(CirclesQueue *Q) {
return (Q->front == Q->rear) ? 1 : 0;
}
运行结果:
⑤队列是否为满
int isfull(CirclesQueue *Q) {
return (Q->rear + 1) % MAXSIZE == Q->front ? 1 : 0;
}
运行结果:
⑥队列长度
int getLength(CirclesQueue *Q, DataType *length) {
*length = (Q->rear - Q->front + MAXSIZE) % MAXSIZE;
return 0;
}
运行结果:
⑦取队首元素
int getHead(CirclesQueue *Q, DataType *x) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
*x = Q->data[(Q->front + 1) % MAXSIZE];
return 0;
}
运行结果:
⑧输出队列元素
void printQueue(CirclesQueue *Q) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!\n");
return;
}
int front = (Q->front + 1) % MAXSIZE;
while (front != (Q->rear + 1) % MAXSIZE) {
printf("%d ", Q->data[front]);
front = (front + 1) % MAXSIZE;
}
}
运行结果:
4.完整demo
main.c
#include <stdio.h>
#include "CirclesQueue.c"
int main(int argc, char *argv[]) {
CirclesQueue Q;
DataType x, length;
int cmd;
char yn;
do {
printf("-----------循环队列演示-----------\n");
printf(" 1. 初始化\n");
printf(" 2. 入队\n");
printf(" 3. 出队\n");
printf(" 4. 队空\n");
printf(" 5. 队满\n");
printf(" 6. 队列长度\n");
printf(" 7. 取队首长度\n");
printf(" 8. 输出队列元素\n");
printf(" 0. 退出\n");
printf(" 请选择(0~6):");
scanf("%d", &cmd);
switch (cmd) {
case 1:
init(&Q);
printf("队列已初始化!\n");
break;
case 2:
printf("请输入要入队的元素x=");
scanf("%d", &x);
if (!enqueue(&Q, x)) {
printf("元素x=%d已入队\n", x);
}
break;
case 3:
printf("确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?");
fflush(stdin);
scanf("%c", &yn);
if (yn == 'y' || yn == 'Y') {
if (!dequeue(&Q, &x)) {
printf("队首元素【%d】已出队!\n", x);
}
}
break;
case 4:
if (isempty(&Q)) {
printf("%s\n", "队列为空!");
} else {
printf("%s\n", "队列不为空!");
}
break;
case 5:
if (isfull(&Q)) {
printf("%s\n", "队列已满!");
} else {
printf("%s\n", "队列未满!");
}
break;
case 6:
if (!getLength(&Q, &length)) {
printf("%d\n", length);
}
break;
case 7:
if (!getHead(&Q, &x)) {
printf("%d\n", x);
}
break;
case 8:
printQueue(&Q);
printf("\n");
break;
}
} while (cmd != 0);
return 0;
}
CirclesQueue.c
#include "CirclesQueue.h"
#include <stdio.h>
/*循环队列初始化*/
int init(CirclesQueue *Q) {
Q->front = Q->rear = 0;
return 0;
}
/*入队*/
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x) {
if (isfull(Q)) {
printf("队列已满!100001\n");
return 100001;
}
Q->rear = (Q->rear + 1) % MAXSIZE;
Q->data[Q->rear] = x;
return 0;
}
/*队满?*/
int isfull(CirclesQueue *Q) {
return (Q->rear + 1) % MAXSIZE == Q->front ? 1 : 0;
}
/*出队*/
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *x) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
Q->front = (Q->front + 1) % MAXSIZE;
*x = Q->data[Q->front];
return 0;
}
/*队空*/
int isempty(CirclesQueue *Q) {
return (Q->front == Q->rear) ? 1 : 0;
}
/*队列长度*/
int getLength(CirclesQueue *Q, DataType *length) {
*length = (Q->rear - Q->front + MAXSIZE) % MAXSIZE;
return 0;
}
/*取队首元素*/
int getHead(CirclesQueue *Q, DataType *x) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
*x = Q->data[(Q->front + 1) % MAXSIZE];
return 0;
}
/*输出队列元素*/
void printQueue(CirclesQueue *Q) {
if (isempty(Q)) {
printf("队列为空!\n");
return;
}
int front = (Q->front + 1) % MAXSIZE;
while (front != (Q->rear + 1) % MAXSIZE) {
printf("%d ", Q->data[front]);
front = (front + 1) % MAXSIZE;
}
}
CirclesQueue.h
#define MAXSIZE 100
typedef int DataType;
typedef struct
{
DataType data[MAXSIZE];
int front;
int rear;
}CirclesQueue;
/*循环队列初始化*/
int init(CirclesQueue *Q);
/*入队*/
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x);
/*队满?*/
int isfull(CirclesQueue *Q);
/*出队*/
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *);
/*队空*/
int isempty(CirclesQueue *Q);
/*队列长度*/
int getLength(CirclesQueue *Q, DataType *length);
/*取队首元素*/
int getHead(CirclesQueue *Q, DataType *x);
/*输出队列元素*/
void printQueue(CirclesQueue *Q);
5.小结
队列和栈的操作原则有所不同。队列是先进先出,后进后出的原则,而栈是先进后出或后进先出的原则。它们都是插入和删除操作的位置受限制的线性表。
6.参考文献
《数据结构(C语言版)》