目录
本章技能目标
- 理解并使用选择结构解决问题
- 理解并使用循环结构解决问题
- 掌握各种数据类型
- 理解并使用数组解决问题
本章简介
通过对本课程第1章~第9章的学习,学员们了解了 Java程序结构,学习了变量、数据类型和运算符等基本知识,能够利用选择结构、循环结构及数组解决简单的问题。
本章通过对本课程第1章~第9章所学习知识和技能的梳理,帮助大家加深理解,多做练习,努力提高熟练度,构建软件开发知识体系。
技术内容
10.1 复习串讲
10.1.1 难点突破
表10-1列出了本学习阶段的难点,这些技能你都掌握了吗?
表10-1学习进度记录表
难 点 | 感到疑惑的地方 | 突破方法 | 是否掌握 |
逻辑运算符 | |||
自增、自减运算符 | |||
嵌套if语句 | |||
for循环 | |||
break 和 continue | |||
二重循环 | |||
如果某个难点没有完全掌握,请写下自己感到疑惑的地方,然后通过复习教材、从网上查找资料、与同学探讨、向教员请教等途径突破这些难点。如果掌握了这个难点,请在"是否掌握"一栏中打 "√"。这些技能是学习后面技能的基础,所以一定要在继续学习前突破。如果还有其他难点,也请填写在表中。
10.1.2 知识梳理
下面对技能点进行梳理,以知识体系图的形式给出。
在知识体系图中,图标 表示已经学过的知识;图标 表示部分学过或者学过相关内容,但需要巩固和深化的知识;图标 表示需要通过自学或者了解的知识;图标 表示将在后续章节学习的知识。
1. Java 控制台程序开发
图10.1展示了 Java控制台程序开发的知识体系。
对于图10」中的NetBeans,大家可以从网上查阅相关资料进行了解。JavaDoc注释将在后面的章节学习。
图10.1 Java控制台程序开发的知识体系
2. 变量和运算符
图10.2展示了变量与运算符的知识体系。
图 10.2 变量与运算符的知识体系
图10.2中的扩展赋值运算符在实际编程中会经常用到,大家可以阅读相关教材或查找网上的资料学习。
在自增、自减运算符中,大家已经学过后缀形式,需要自学的是前缀形式,即将 ”++” 或 ”--” 运算符放在操作数的前面。大家可以通过自学,了解后缀形式和前缀形式的区别。
在编程中还会用到条件运算符,大家可以查阅资料,了解它的用法。此外,不同的运算符放在一起使用,会出现运算符优先级的问题。
3.数据类型与数组
图10.3展示了数据类型与数组的知识体系。
图10.3数据类型与数组的知识体系
如图10.3所示,对于基本数据类型,教材中讲到了int类型和double类型,此外还有long类型、float类型等,它们的主要区别是表示的数据范围或数据精度不同。
在Java中,数组是引用数据类型。此外,类和接口也是引用数据类型,这些我们会在后面的课程中学习。
关于数据类型转换部分,大家已经学习了自动类型转换和强制类型转换,除了这两种转换,还可以通过基本数据类型的包装类进行类型转换,关于包装类的知识大家可以查阅相关资料。在实际编程中,还经常用到字符串与其他数据类型的转换,会在后面的课程中学习。
关于数组,在教材中学习的数组称为一维数组,此外还有多维数组,大家可以查阅资料自学。
4. 流程控制语句
图10.4展示了流程控制语句的知识体系。
图10.4流程控制语句的知识体系
如图10.4所示,大家已经学习了选择结构和循环结构。对于循环结构中的for循环,除了教材中提到的形式,还有一种增强型for循环,即foreach循环,在第二学期的课程中将会学习到。
选择结构可以嵌套,循环结构也可以嵌套,即二重循环。对于二重循环,我们主要学习了几种循环结构单一的二重嵌套,如while结构中嵌套while结构,for结构中嵌套for结构。相互之间的嵌套循环在实际工作中也是常见的,如while结构中嵌套for结构等。
对于跳转语句,大家要掌握break语句和continue语句的区别。return语句将在后面的章节学习,而goto语句在实际编程中很少使用,或者说不推荐使用,大家查阅相关资料了解即可。
10.2综合练习
10.2.1 任务描述
本次任务要求为某商场开发一套幸运抽奖系统,客户必须首先注册成为该商场会员,会员登录系统之后,就可以参加抽奖活动了。
所以本次任务主要实现会员注册、登录及抽奖三个功能,各功能的具体需求和运行结果详见每一阶段的练习。
1. 注册
用户选择"注册"菜单,进入注册界面。输入用户名和密码后,系统提示注册成功,并给出会员卡号。
2. 登录
注册成功后,用户选择"登录"菜单,进入登录界面。输入注册时的用户名和密码,登录成功,系统提示欢迎信息。如果用户名和密码输入错误,提示用户继续输入,最多有三次输入机会。
3. 幸运抽奖
登录成功后,用户选择 "抽奖" 菜单,进入幸运抽奖界面。输入会员卡号,系统生成五个四位随机数作为幸运数字。如果会员卡号是其中之一,则成为本日幸运会员。
10.2.2 技能训练
分阶段完成练习。
阶段1:练习——实现菜单的输出显示
需求说明
- 用户选择一项菜单并输出菜单信息后,系统询问用户是否继续。如果用户选择继续,则可以继续选择菜单;否则程序结束,退出系统。
程序运行结果如图10.6所示。
图10.5菜单输出的运行结果
提示:使用switch选择结构实现菜单选择。
阶段2:练习——实现循环执行功能
需求说明
- 用户选择一项菜单并输出菜单信息后,系统询问用户是否继续。如果用户选择继续,则可以继续选择菜单;否则程序结束,退出系统。
- 程序运行结果如图10.6所示。
提示:利用do-while循环实现。
图10.6循环执行的运行结果
阶段3:练习——实现注册功能
需求说明
- 用户选择"注册"菜单,进入注册界面。系统提示用户输入用户名和密码,系统产生四位随机数作为卡号。注册成功,显示注册信息。
程序运行结果如图10. 7所示。
图10.7注册功能的运行结果
提示:假设用int类型变量cardNumber存储会员卡号,即四位随机数,则可以用如下代码生成该随机数。
int max = 9999;
int min = 1000;
cardNumber = (int)(Math.random()*(max-min))+min;
阶段4:练习——实现登录功能
需求说明
- 注册成功后,用户选择"登录"菜单,进入登录界面。输入注册时的用户名和密码,登录成功,系统提示欢迎信息。如果用户名和密码输入错误,提示用户继续输入,最多有三次输入机会。
- 程序运行结果如图10.8所示。
图10.8登录功能的运行结果
提示:利用for循环结构和多重if选择结构实现。
阶段5:练习——实现幸运抽奖功能
需求说明
- 登录成功后,用户选择幸运"抽奖"菜单,进入幸运抽奖界面。输入会员卡号,系统生成五个四位随机数作为幸运数字。如果会员卡号是其中之一,则成为本曰幸运会员。
- 程序运行结果如图10.9所示。
提示:利用for循环结构和if-else选择结构实现。
图10.9幸运抽奖功能的运行结果
阶段一代码展示:
package cn.jbit.dlc1;
import java.util.Scanner;
public class LuckyNumber1 {
public LuckyNumber1() {
}
public static void main(String[] args) {
Scanner input = new Scanner(System.in);
System.out.println("*****欢迎进入奖客富翁系统*****");
System.out.println("\t1.注册");
System.out.println("\t2.登录");
System.out.println("\t3.抽奖");
System.out.println("***************************");
System.out.print("请选择菜单:");
int choice = input.nextInt();
switch(choice) {
case 1:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 注册]");
break;
case 2:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 登录]");
break;
case 3:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
break;
default:
System.out.println("[您的输入有误!]");
}
}
}
阶段2代码展示:
package cn.jbit.dlc1;
import java.util.Scanner;
public class LuckyNumber2 {
public LuckyNumber2() {
}
public static void main(String[] args) {
String answer = "y";
Scanner input = new Scanner(System.in);
do {
System.out.println("*****欢迎进入奖客富翁系统*****");
System.out.println("\t1.注册");
System.out.println("\t2.登录");
System.out.println("\t3.抽奖");
System.out.println("***************************");
System.out.print("请选择菜单:");
int choice = input.nextInt();
switch(choice) {
case 1:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 注册]");
break;
case 2:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 登录]");
break;
case 3:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
break;
default:
System.out.println("[您的输入有误!]");
}
System.out.print("继续吗?(y/n):");
answer = input.next();
System.out.println("");
} while("y".equals(answer));
if ("n".equals(answer)) {
System.out.println("系统退出,谢谢使用!");
}
}
}
阶段3代码展示:
package cn.jbit.dlc1;
import java.util.Scanner;
public class LuckyNumber3 {
/**
* 幸运抽奖-注册
*/
public static void main(String[] args) {
String answer = "y"; // 标识是否继续
String userName = ""; // 用户名
String password = ""; // 密码
int cardNumber = 0; // 卡号
boolean isRegister = false; // 标识是否注册
int max = 9999;
int min = 1000;
Scanner input = new Scanner(System.in);
do {
System.out.println("*****欢迎进入奖客富翁系统*****");
System.out.println("\t1.注册");
System.out.println("\t2.登录");
System.out.println("\t3.抽奖");
System.out.println("***************************");
System.out.print("请选择菜单:");
int choice = input.nextInt();
switch (choice) {
case 1:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 注册]");
System.out.println("请填写个人注册信息:");
System.out.print("用户名:");
userName = input.next();
System.out.print("密码:");
password = input.next();
// 获取4位随机数作为卡号
cardNumber = (int)(Math.random()*(max-min))+min;
System.out.println("\n注册成功,请记好您的会员卡号");
System.out.println("用户名\t密码\t\t\t会员卡号");
System.out.println(userName + "\t" + password + "\t" + cardNumber);
isRegister = true; // 注册成功,标志位设置为true
break;
case 2:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 登录]");
break;
case 3:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
break;
default:
System.out.println("[您的输入有误!]");
break;
}
System.out.print("继续吗?(y/n):");
answer = input.next();
System.out.println("");
} while ("y".equals(answer));
if ("n".equals(answer)) {
System.out.println("系统退出,谢谢使用!");
}
}
}
阶段4代码展示:
package cn.jbit.dlc1;
import java.util.Scanner;
public class LuckyNumber4 {
/**
* 幸运抽奖-登录
*/
public static void main(String[] args) {
String answer = "y"; // 标识是否继续
String userName = ""; // 用户名
String password = ""; // 密码
int cardNumber = 0; // 卡号
boolean isRegister = false; // 标识是否注册
boolean isLogin = false; // 标识是否登录
int max = 9999;
int min = 1000;
Scanner input = new Scanner(System.in);
do {
System.out.println("*****欢迎进入奖客富翁系统*****");
System.out.println("\t1.注册");
System.out.println("\t2.登录");
System.out.println("\t3.抽奖");
System.out.println("***************************");
System.out.print("请选择菜单:");
int choice = input.nextInt();
switch (choice) {
case 1:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 注册]");
System.out.println("请填写个人注册信息:");
System.out.print("用户名:");
userName = input.next();
System.out.print("密码:");
password = input.next();
// 获取4位随机数作为卡号
cardNumber = (int)(Math.random()*(max-min))+min;
System.out.println("\n注册成功,请记好您的会员卡号");
System.out.println("用户名\t密码\t会员卡号");
System.out.println(userName + "\t" + password + "\t" + cardNumber);
isRegister = true; // 注册成功,标志位设置为true
break;
case 2:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 登录]");
if (isRegister) { // 判断是否注册
// 3次输入机会
for (int i = 1; i <= 3; i++) {
System.out.print("请输入用户名:");
String inputName = input.next();
System.out.print("请输入密码:");
String inputPassword = input.next();
if (userName.equals(inputName) && password.equals(inputPassword)) {
System.out.println("\n欢迎您:" + userName);
isLogin = true; // 登录成功,标志位设置为true
break;
} else if (i < 3) {
System.out.println("用户名或密码错误,还有" + (3 - i) + "次机会!");
} else {
System.out.println("您3次均输入错误!");
}
}
} else {
System.out.println("请先注册,再登录!");
}
break;
case 3:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
break;
default:
System.out.println("[您的输入有误!]");
break;
}
System.out.print("继续吗?(y/n):");
answer = input.next();
System.out.println("");
} while ("y".equals(answer));
if ("n".equals(answer)) {
System.out.println("系统退出,谢谢使用!");
}
}
}
阶段5代码展示:
package cn.jbit.dlc1;
import java.util.Scanner;
public class LuckyNumber5 {
/**
* 幸运抽奖
*/
public static void main(String[] args) {
String answer = "y"; // 标识是否继续
String userName = ""; // 用户名
String password = ""; // 密码
int cardNumber = 0; // 卡号
boolean isRegister = false; // 标识是否注册
boolean isLogin = false; // 标识是否登录
int max = 9999;
int min = 1000;
Scanner input = new Scanner(System.in);
do {
System.out.println("*****欢迎进入奖客富翁系统*****");
System.out.println("\t1.注册");
System.out.println("\t2.登录");
System.out.println("\t3.抽奖");
System.out.println("***************************");
System.out.print("请选择菜单:");
int choice = input.nextInt();
switch (choice) {
case 1:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 注册]");
System.out.println("请填写个人注册信息:");
System.out.print("用户名:");
userName = input.next();
System.out.print("密码:");
password = input.next();
// 获取4位随机数作为卡号
cardNumber = (int)(Math.random()*(max-min))+min;
System.out.println("\n注册成功,请记好您的会员卡号");
System.out.println("用户名\t密码\t会员卡号");
System.out.println(userName + "\t" + password + "\t" + cardNumber);
isRegister = true; // 注册成功,标志位设置为true
break;
case 2:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 登录]");
if (isRegister) { // 判断是否注册
// 3次输入机会
for (int i = 1; i <= 3; i++) {
System.out.print("请输入用户名:");
String inputName = input.next();
System.out.print("请输入密码:");
String inputPassword = input.next();
if (userName.equals(inputName) && password.equals(inputPassword)) {
System.out.println("\n欢迎您:" + userName);
isLogin = true; // 登录成功,标志位设置为true
break;
} else if (i < 3) {
System.out.println("用户名或密码错误,还有" + (3 - i) + "次机会!");
} else {
System.out.println("您3次均输入错误!");
}
}
} else {
System.out.println("请先注册,再登录!");
}
break;
case 3:
System.out.println("[奖客富翁系统 > 抽奖]");
if (!isLogin) { // 判断是否登录
System.out.println("请先登录,再抽奖!");
System.out.println("继续吗?(y/n)");
answer = input.next();
} else {
//生成5个4位随机数字,并保存在数组中
int[] luckynums = new int[5];
for(int i = 0; i < luckynums.length; i++){
luckynums[i] = (int)(Math.random()*(max-min))+min;
}
System.out.print("请输入您的卡号:");
int yourcard = input.nextInt();
int i;
System.out.print("\n本日的幸运数字为:");
for (i = 0; i < luckynums.length; i++) {
System.out.print(luckynums[i] + " ");
}
for (i = 0; i < luckynums.length; i++) {
if (luckynums[i] == yourcard) {
System.out.println("\n恭喜!您是本日的幸运会员!");
break;
}
}
if (i == luckynums.length) {
System.out.println("\n抱歉!您不是本日的幸运会员!");
}
}
break;
default:
System.out.println("[您的输入有误!]");
break;
}
System.out.print("继续吗?(y/n):");
answer = input.next();
System.out.println("");
} while ("y".equals(answer));
if ("n".equals(answer)) {
System.out.println("系统退出,谢谢使用!");
}
}
}