引言
在密码学发展历程中,数据加密标准(DES,Data Encryption Standard)曾是对称加密领域的中流砥柱,广泛应用于金融、通信等多个领域,为数据安全传输和存储保驾护航。尽管随着技术发展,其安全性面临挑战,但DES算法中蕴含的加密思想和设计方法依然值得深入研究。C语言凭借高效、灵活以及对底层操作的支持,成为实现DES加密算法的理想工具。本文将详细阐述DES加密算法的关键步骤,并给出C语言实现代码,帮助读者深入理解对称加密的核心原理与编程实践。
一、DES加密算法原理
1.1 基本概念
DES是一种分组对称加密算法,明文分组长度为64位,密钥长度同样为64位,但其中包含8位奇偶校验位,实际有效密钥长度为56位。DES加密和解密使用相同的密钥,加密过程将64位明文分组通过一系列复杂的变换生成64位密文,解密过程则将密文还原为原始明文。
1.2 加密流程
1. 初始置换(IP):对64位明文分组进行初始置换,通过一个固定的置换表,重新排列明文的位顺序,打乱原始数据。
2. 密钥处理:64位密钥经过密钥置换,去掉8位奇偶校验位,得到56位有效密钥。然后将这56位密钥经过一系列循环移位和置换操作,生成16轮子密钥,每轮子密钥用于一轮加密运算。
3. 16轮迭代加密:每一轮加密都包含以下步骤:
◦ 扩展置换(E - box):将32位的右半部分明文扩展为48位,通过特定的扩展置换表,重复部分位,增加数据的扩散性。
◦ 轮密钥异或:将扩展后的48位数据与本轮的48位子密钥进行异或运算。
◦ S盒替换:将异或后的48位数据分成8个6位的分组,分别通过8个不同的S盒(Substitution Box)进行替换操作。每个S盒将6位输入映射为4位输出,实现非线性变换,混淆数据。
◦ P盒置换:将S盒输出的32位数据通过P盒进行置换,进一步扩散数据。
◦ 左右半部分交换:将P盒置换后的结果与左半部分明文进行异或,然后左右半部分交换,作为下一轮的输入。
4. 逆初始置换(IP⁻¹):经过16轮迭代加密后,将得到的64位数据进行逆初始置换,通过初始置换表的逆置换,得到最终的64位密文。
二、C语言实现DES加密算法
#include <stdio.h>
#include <stdint.h>
// 初始置换表(IP)
const uint8_t initial_permutation[64] = {
// 此处省略IP表具体数值
};
// 逆初始置换表(IP⁻¹)
const uint8_t inverse_initial_permutation[64] = {
// 此处省略IP⁻¹表具体数值
};
// 扩展置换表(E - box)
const uint8_t expansion_permutation[48] = {
// 此处省略E - box表具体数值
};
// S盒
const uint8_t s_boxes[8][64] = {
// 此处省略8个S盒具体数值
};
// P盒置换表
const uint8_t p_permutation[32] = {
// 此处省略P盒表具体数值
};
// 密钥置换表1(PC - 1)
const uint8_t key_permutation_1[56] = {
// 此处省略PC - 1表具体数值
};
// 密钥置换表2(PC - 2)
const uint8_t key_permutation_2[48] = {
// 此处省略PC - 2表具体数值
};
// 循环左移位数表
const uint8_t shift_amounts[16] = {
// 此处省略循环左移位数表具体数值
};
// 置换函数
void permute(uint8_t* data, const uint8_t* permutation_table, int length) {
uint8_t temp[length / 8];
for (int i = 0; i < length; i++) {
int byte_index = i / 8;
int bit_index = i % 8;
int new_byte_index = permutation_table[i] / 8;
int new_bit_index = permutation_table[i] % 8;
temp[new_byte_index] |= ((data[byte_index] >> bit_index) & 1) << new_bit_index;
}
for (int i = 0; i < length / 8; i++) {
data[i] = temp[i];
}
}
// 生成子密钥
void generate_subkeys(uint8_t* key, uint8_t subkeys[16][48]) {
uint8_t permuted_key[56 / 8];
permute(key, key_permutation_1, 56);
uint8_t left_half[28 / 8];
uint8_t right_half[28 / 8];
for (int i = 0; i < 28 / 8; i++) {
left_half[i] = permuted_key[i];
right_half[i] = permuted_key[i + 28 / 8];
}
for (int i = 0; i < 16; i++) {
int shift = shift_amounts[i];
// 循环左移
for (int j = 0; j < shift; j++) {
uint8_t temp_left = left_half[0] >> 7;
uint8_t temp_right = right_half[0] >> 7;
for (int k = 0; k < 28 / 8 - 1; k++) {
left_half[k] = (left_half[k] << 1) | (left_half[k + 1] >> 7);
right_half[k] = (right_half[k] << 1) | (right_half[k + 1] >> 7);
}
left_half[28 / 8 - 1] = (left_half[28 / 8 - 1] << 1) | temp_left;
right_half[28 / 8 - 1] = (right_half[28 / 8 - 1] << 1) | temp_right;
}
uint8_t combined[56 / 8];
for (int k = 0; k < 28 / 8; k++) {
combined[k] = left_half[k];
combined[k + 28 / 8] = right_half[k];
}
permute(combined, key_permutation_2, 48);
for (int k = 0; k < 48 / 8; k++) {
subkeys[i][k] = combined[k];
}
}
}
// S盒替换
void s_box_substitution(uint8_t* data) {
uint8_t temp[32 / 8];
for (int i = 0; i < 8; i++) {
int row = ((data[i / 8] >> ((i % 8) * 6 + 5)) & 1) << 1 | ((data[i / 8] >> ((i % 8) * 6)) & 1);
int col = (data[i / 8] >> ((i % 8) * 6 + 1)) & 0x1F;
int index = row * 16 + col;
int output = s_boxes[i][index];
for (int j = 0; j < 4; j++) {
int byte_index = (i * 4 + j) / 8;
int bit_index = (i * 4 + j) % 8;
temp[byte_index] |= ((output >> (3 - j)) & 1) << bit_index;
}
}
for (int i = 0; i < 32 / 8; i++) {
data[i] = temp[i];
}
}
// DES加密函数
void des_encrypt(uint8_t* plaintext, uint8_t* key, uint8_t* ciphertext) {
uint8_t permuted_plaintext[64 / 8];
permute(plaintext, initial_permutation, 64);
uint8_t left_half[32 / 8];
uint8_t right_half[32 / 8];
for (int i = 0; i < 32 / 8; i++) {
left_half[i] = permuted_plaintext[i];
right_half[i] = permuted_plaintext[i + 32 / 8];
}
uint8_t subkeys[16][48];
generate_subkeys(key, subkeys);
for (int i = 0; i < 16; i++) {
uint8_t expanded_right_half[48 / 8];
permute(right_half, expansion_permutation, 48);
for (int j = 0; j < 48 / 8; j++) {
expanded_right_half[j] ^= subkeys[i][j];
}
s_box_substitution(expanded_right_half);
uint8_t permuted_s_box_output[32 / 8];
permute(expanded_right_half, p_permutation, 32);
for (int j = 0; j < 32 / 8; j++) {
left_half[j] ^= permuted_s_box_output[j];
}
// 交换左右半部分
for (int j = 0; j < 32 / 8; j++) {
uint8_t temp = left_half[j];
left_half[j] = right_half[j];
right_half[j] = temp;
}
}
uint8_t final_left_half[32 / 8];
uint8_t final_right_half[32 / 8];
for (int i = 0; i < 32 / 8; i++) {
final_left_half[i] = right_half[i];
final_right_half[i] = left_half[i];
}
uint8_t combined[64 / 8];
for (int i = 0; i < 32 / 8; i++) {
combined[i] = final_left_half[i];
combined[i + 32 / 8] = final_right_half[i];
}
permute(combined, inverse_initial_permutation, 64);
for (int i = 0; i < 64 / 8; i++) {
ciphertext[i] = combined[i];
}
}
代码解析
1. 置换函数:permute 函数实现数据按照指定置换表进行位顺序重新排列,是DES算法中多个置换步骤的基础。
2. 生成子密钥:generate_subkeys 函数对输入的64位密钥进行处理,经过置换、循环左移等操作,生成16轮子密钥,存储在 subkeys 数组中。
3. S盒替换:s_box_substitution 函数将经过扩展和异或后的48位数据通过S盒进行非线性变换,将6位输入转换为4位输出。
4. DES加密函数:des_encrypt 函数整合了DES加密的完整流程,包括初始置换、16轮迭代加密(每轮的扩展置换、轮密钥异或、S盒替换、P盒置换和左右半部分交换)以及逆初始置换,最终得到密文。
三、总结
本文详细介绍了DES加密算法的原理,并通过C语言代码完整实现了DES加密过程。DES算法虽然在现代高强度加密需求下逐渐被更安全的算法取代,但其设计思想和加密流程为后续对称加密算法的发展奠定了基础。通过C语言实现DES加密,不仅加深了对对称加密核心原理的理解,也锻炼了使用C语言处理复杂位运算和数据变换的能力。在实际应用中,对称加密算法仍然在许多场景发挥作用,理解和掌握DES这样的经典算法,有助于开发者更好地选择和应用合适的加密方案,保障数据安全。