【Java 数据结构与算法 01】稀疏数组和队列

本文为学习 Java 数据结构与算法所记录,主要内容为 稀疏数组和队列 的原理与应用
Github 仓库:DataStructures-and-Algorithms
个人网站:blog.yanbingxu.com


稀疏 sparsearray 数组

需求

编写的五子棋程序中,有存盘退出和续上盘的功能。

020617C784B35AFFE59F2142E3FBC6BE

因为该二维数组的很多值是默认值 0, 因此记录了很多没有意义的数据。所以使用稀疏数组来解决此问题。


什么是稀疏数组

当一个数组中大部分元素为0,或者为同一个值的数组时,可以使用稀疏数组来保存该数组。

稀疏数组的处理方法

  1. 记录数组一共有几行几列,有多少个不同的值
  2. 把具有不同值的元素的行列及值记录在一个小规模的数组中,从而缩小程序的规模

举例说明

14D7834F33F6223B0E7067E824C248EB


应用

  1. 使用稀疏数组,来保留类似前面的二维数组(棋盘、地图等等)
  2. 把稀疏数组存盘,并且可以从新恢复原来的二维数组数

整体思路分析

27A6E67B-DB27-40FF-ADA5-843DFB5DCB59

二维数组转稀疏数组的思路

  1. 遍历原始的二维数组, 得到有效数据个数 sum
  2. 根据 sum 可创建 稀疏数组( sparseArr int[sum + 1][3] )
  3. 二维数据的有效数据存入稀疏数组

稀疏数组转二维数组的思路

  1. 先读取稀疏数组的第一行,根据第一行的数据,创建原始的二维数组
  2. 读取稀释数组后几行的数据,并赋值给原始的二维数组

代码实现

package com.yanbingxu.sparsearray;

/**
 * 稀疏 sparsearray 数组
 *
 * @author Yuanzhibx
 * @Date 2020-08-15
 */
public class SparseArray {

    public static void main(String[] args) {

        /**
         * 二维数组 转 稀疏数组
         */
        // 创建一个原始的二维数组 11 * 11
        // 0 表示没有棋子, 1 表示黑子, 2 表示蓝子
        int chessArr1[][] = new int[11][11];
        chessArr1[1][2] = 1;
        chessArr1[2][3] = 2;
        // 输出原始的二维数组
        System.out.println("-----原始二维数组-----");
        for (int[] row : chessArr1) {
            for (int data : row) {
                System.out.printf("%d\t", data);
            }
            System.out.println();
        }

        // 2. 将 二维数组 转 稀疏数组
        // 先遍历二维数组得到非 0 数据的个数
        int sum = 0;
        for (int i = 0; i < 11; i++) {
            for (int j = 0; j < 11; j++) {
                if (chessArr1[i][j] != 0) {
                    sum++;
                }
            }
        }
        System.out.println("sum = " + sum);
        // 创建对应的稀疏数组
        int sparseArr[][] = new int[sum + 1][3];

        // 3. 给稀疏数组赋值
        sparseArr[0][0] = 11;
        sparseArr[0][1] = 11;
        sparseArr[0][2] = sum;
        // 遍历二维数组, 将非 0 的数据存入 sparseArr
        // count 记录是第几个非零数据
        int count = 0;
        for (int i = 0; i < 11; i++) {
            for (int j = 0; j < 11; j++) {
                if (chessArr1[i][j] != 0) {
                    count++;
                    sparseArr[count][0] = i;
                    sparseArr[count][1] = j;
                    sparseArr[count][2] = chessArr1[i][j];
                }
            }
        }

        // 输出稀疏数组的形式
        System.out.println("----稀疏数组----");
        for (int i = 0; i < sparseArr.length; i++) {
            System.out.printf("%d\t%d\t%d\t\n", sparseArr[i][0], sparseArr[i][1], sparseArr[i][2]);
        }

        /**
         * 稀疏数组 转 二维数组
         *  - 1. 先读取稀疏数组的第一行,根据第一行的数据,创建原始的二维数组,比如上面的 chessArr2 = int
         *  - 2. 读取稀疏数组后几行的数据,并赋给 原始的二维数组 即可
         */
        // 1. 先读取稀疏数组的第一行,根据第一行的数据,创建原始的二维数组
        int chessArr2[][] = new int[sparseArr[0][0]][sparseArr[0][1]];

        // 2. 读取稀疏数组后几行的数据,并赋给 原始的二维数组 即可
        for (int i = 1; i < sparseArr.length; i++) {
            chessArr2[sparseArr[i][0]][sparseArr[i][1]] = sparseArr[i][2];
        }

        System.out.println("-----恢复后的二维数组-----");
        for (int[] row : chessArr1) {
            for (int data : row) {
                System.out.printf("%d\t", data);
            }
            System.out.println();
        }

    }

}

队列

使用场景

银行排队案例

283CB4EA-7578-4D85-B709-DCF02F717C23


什么是队列

  1. 队列是一个有序列表,可以用数组或是链表来实现。
  2. 遵循先入先出的原则。即:先存入队列的数据,要先取出。后存入的要后取出。

929E04EB-299A-4DAF-BB39-57387F88E260


数组模拟队列

思路

  • 队列本身是有序列表,若使用数组的结构来存储队列的数据,则队列数组的声明如下图, 其中 MaxSize 是该队列的最大容量
  • 因为队列的输出、输入是分别从前后端来处理,因此需要两个变量 front 及 rear 分别记录队列前后端的下标,front 会随着数据输出而改变,而 rear 则是随着数据输入而改变,如图所示:

929E04EB-299A-4DAF-BB39-57387F88E260

  • 当我们将数据存入队列时称为”addQueue”,addQueue 的处理需要有两个步骤

思路分析

  1. 将尾指针往后移: rear + 1 , 当 front == rear[空]
  2. 若尾指针 rear 小于队列的最大下标 maxSize-1,则将数据存入 rear 所指的数组元素中,否则无法存入数据。rear == maxSize - 1[队列满]

代码实现

package com.yanbingxu.queue;

import java.util.Scanner;

/**
* 使用数组模拟队列
*
* @author Yuanzhibx
* @Date 2020-08-15
*/
public class ArrayQueueDemo {

   public static void main(String[] args) {
       // 创建一个队列
       ArrayQueue queue = new ArrayQueue(3);
       // 接收用户输入
       char key = ' ';
       Scanner scanner = new Scanner(System.in);
       boolean loop = true;
       while (loop) {
           System.out.println("s(show): 显示队列");
           System.out.println("e(exit): 退出程序");
           System.out.println("a(add): 添加数据到队列");
           System.out.println("g(get): 从队列取出数据");
           System.out.println("h(head): 查看队列头的数据");
           // 接收一个字符
           key = scanner.next().charAt(0);
           switch (key) {
               case 's':
                   queue.showQueue();
                   break;
               case 'a':
                   System.out.println("输入一个数字, 添加到队列");
                   int value = scanner.nextInt();
                   queue.addQueue(value);
                   break;
               case 'g':
                   try {
                       int res = queue.getQueue();
                       System.out.printf("取出的数据是%d\n", res);
                   } catch (Exception e) {
                       System.out.println(e.getMessage());
                   }
                   break;
               case 'h':
                   try {
                       int res = queue.headQueue();
                       System.out.printf("队列头的数据时%d\n", res);
                   } catch (Exception e) {
                       System.out.println(e.getMessage());
                   }
                   break;
               case 'e':
                   scanner.close();
                   loop = false;
                   break;
               default:
                   break;
           }
       }
       System.out.println("程序退出");
   }

}

/**
* 数组类
*/
class ArrayQueue {

   /**
    * 数组的最大容量
    */
   private int maxSize;

   /**
    * 队列头
    */
   private int front;

   /**
    * 队列尾
    */
   private int rear;

   /**
    * 存放数据, 模拟队列
    */
   private int[] arr;

   /**
    * 队列构造器
    */
   public ArrayQueue(int arrMaxSize) {
       maxSize = arrMaxSize;
       arr = new int[maxSize];
       // 指向队列头部, front 是指向队列头的前一个位置
       front = -1;
       // 指向队列尾部, 指向队列尾具体的数据(即队列最后一个数据)
       rear = -1;
   }

   /**
    * 判断队列是否已满
    */
   public boolean isFull() {
       return rear == maxSize - 1;
   }

   /**
    * 判断队列是否为空
    */
   public boolean isEmpty() {
       return rear == front;
   }

   /**
    * 添加数据到队列
    */
   public void addQueue(int n) {
       // 判断队列是否已满
       if (isFull()) {
           System.out.println("队列已满, 不能加入数据~~~");
           return;
       }
       // rear 后移
       rear++;
       arr[rear] = n;
   }

   /**
    * 获取队列的数据, 出队列
    */
   public int getQueue() {
       // 判断队列是否为空
       if (isEmpty()) {
           throw new RuntimeException("队列空, 不能取数据~~~");
       }
       // front 后移
       front++;
       return arr[front];
   }

   /**
    * 显示队列所有数据
    */
   public void showQueue() {
       // 遍历
       if (isEmpty()) {
           System.out.println("队列为空, 没有数据~~~");
           return;
       }
       for (int i = 0; i < arr.length; i++) {
           System.out.printf("arr[%d]=%d\n", i, arr[i]);
       }
   }

   /**
    * 显示队列的头数据, 不是取出数据
    */
   public int headQueue() {
       if (isEmpty()) {
           throw new RuntimeException("队列空, 不能取数据~~~");
       }
       return arr[front + 1];
   }

}

问题分析并优化

  1. 目前数组使用一次就不能用,没有达到复用的效果
  2. 将这个数组使用算法,改进成一个环形的队列 (取模:%)

数组模拟环形队列

对前面的数组模拟队列的优化,充分利用数组。因此将数组看做是一个环形的。(通过取模的方式来实现即可)

思路

  • 尾索引的下一个为头索引时表示队列满,即将队列容量空出一个作为约定,这个在做判断队列满的时候需要注意 (rear + 1) % maxSize == front [满]
  • rear == front [空]

929E04EB-299A-4DAF-BB39-57387F88E260

思路分析

  1. front 变量的含义做一个调整: front 就指向队列的第一个元素, 也就是说 arr[front] 就是队列的第一个元素。front 的初始值 = 0
  2. rear 变量的含义做一个调整:rear 指向队列的最后一个元素的后一个位置。因为希望空出一个空间做为约定。rear 的初始值 = 0
  3. 当队列满时,条件是 (rear + 1) % maxSize == front 【满】
  4. 对队列为空时,条件是 rear == front 【空】
  5. 当我们这样分析, 队列中有效的数据的个数 (rear + maxSize - front) % maxSize // rear = 1 front = 0
  6. 我们就可以在原来的队列上修改得到,一个环形队列

代码实现

package com.yanbingxu.queue;

import java.util.Scanner;

/**
 * 使用环形数组模拟队列
 *
 * @author Yuanzhibx
 * @Date 2020-08-15
 */
public class CircleArrayQueueDemo {

    public static void main(String[] args) {
        System.out.println();
        // 创建一个队列, 队列设置为 4, 其队列的有效数据最大是 3
        CircleArray queue = new CircleArray(4);
        // 接收用户输入
        char key = ' ';
        Scanner scanner = new Scanner(System.in);
        boolean loop = true;
        while (loop) {
            System.out.println("s(show): 显示队列");
            System.out.println("e(exit): 退出程序");
            System.out.println("a(add): 添加数据到队列");
            System.out.println("g(get): 从队列取出数据");
            System.out.println("h(head): 查看队列头的数据");
            // 接收一个字符
            key = scanner.next().charAt(0);
            switch (key) {
                case 's':
                    queue.showQueue();
                    break;
                case 'a':
                    System.out.println("输入一个数字, 添加到队列");
                    int value = scanner.nextInt();
                    queue.addQueue(value);
                    break;
                case 'g':
                    try {
                        int res = queue.getQueue();
                        System.out.printf("取出的数据是%d\n", res);
                    } catch (Exception e) {
                        System.out.println(e.getMessage());
                    }
                    break;
                case 'h':
                    try {
                        int res = queue.headQueue();
                        System.out.printf("队列头的数据时%d\n", res);
                    } catch (Exception e) {
                        System.out.println(e.getMessage());
                    }
                    break;
                case 'e':
                    scanner.close();
                    loop = false;
                    break;
                default:
                    break;
            }
        }
        System.out.println("程序退出");
    }

}

/**
 * 数组类
 */
class CircleArray {

    /**
     * 数组的最大容量
     */
    private int maxSize;

    /**
     * 队列头
     * front 变量的含义做一个调整:
     * - front 就指向队列的第一个元素, 也就是说 arr[front] 就是队列的第一个元素
     * - front 的初始值 = 0
     */
    private int front;

    /**
     * 队列尾
     * rear 变量的含义做一个调整:
     * - rear 指向队列的最后一个元素的后一个位置, 因为希望空出一个空间做为约定
     * - rear 的初始值 = 0
     */
    private int rear;

    /**
     * 存放数据, 模拟队列
     */
    private int[] arr;

    /**
     * 队列构造器
     */
    public CircleArray(int arrMaxSize) {
        maxSize = arrMaxSize;
        arr = new int[maxSize];
    }

    /**
     * 判断队列是否已满
     */
    public boolean isFull() {
        return (rear + 1) % maxSize == front;
    }

    /**
     * 判断队列是否为空
     */
    public boolean isEmpty() {
        return rear == front;
    }

    /**
     * 添加数据到队列
     */
    public void addQueue(int n) {
        // 判断队列是否已满
        if (isFull()) {
            System.out.println("队列已满, 不能加入数据~~~");
            return;
        }
        // 直接将数据加入
        arr[rear] = n;
        // 将 rear 后移, 考虑取模
        rear = (rear + 1) % maxSize;
    }

    /**
     * 获取队列的数据, 出队列
     */
    public int getQueue() {
        // 判断队列是否为空
        if (isEmpty()) {
            throw new RuntimeException("队列空, 不能取数据~~~");
        }
        // 分析出 front 是指向队列的第一个元素
        // 1. 先把 front 对应的值保留到一个临时变量
        int value = arr[front];
        // 2. 将 front 后移, 考虑取模
        front = (front + 1) % maxSize;
        // 3. 将临时保存的变量返回
        return value;
    }

    /**
     * 显示队列所有数据
     */
    public void showQueue() {
        // 遍历
        if (isEmpty()) {
            System.out.println("队列为空, 没有数据~~~");
            return;
        }
        // 从 front 开始遍历, 遍历
        for (int i = front; i < front + size(); i++) {
            System.out.printf("arr[%d]=%d\n", i % maxSize, arr[i % maxSize]);
        }
    }

    /**
     * 求出当前队列有效数据的个数
     */
    public int size() {
        return (rear + maxSize - front) % maxSize;
    }

    /**
     * 显示队列的头数据, 不是取出数据
     */
    public int headQueue() {
        if (isEmpty()) {
            throw new RuntimeException("队列空, 不能取数据~~~");
        }
        return arr[front];
    }

}

参考

[1] 尚硅谷Java数据结构与算法 韩顺平


联系

评论
添加红包

请填写红包祝福语或标题

红包个数最小为10个

红包金额最低5元

当前余额3.43前往充值 >
需支付:10.00
成就一亿技术人!
领取后你会自动成为博主和红包主的粉丝 规则
hope_wisdom
发出的红包
实付
使用余额支付
点击重新获取
扫码支付
钱包余额 0

抵扣说明:

1.余额是钱包充值的虚拟货币,按照1:1的比例进行支付金额的抵扣。
2.余额无法直接购买下载,可以购买VIP、付费专栏及课程。

余额充值