数学随笔-欧拉级数证明
我们都知道无穷级数 ∑ n > = 1 1 n \sum_{n>=1} \frac{1}{n} ∑n>=1n1 是发散的,而当n>1时,级数收敛。
而平方数之和缓慢收敛于一个有趣的数:
欧拉级数:
∑ n ≥ 1 1 n 2 = π 2 6 \sum_{n\ge 1}\frac{1}{n^{2}}=\frac {\pi ^{2}}{6} n≥1∑n21=6π2
在《数学天书中的证明》一书中看到一个非常巧妙的证明方法,为此特地记录下来。
证明过程
1.给出极坐标变换
记 I = ∫ 0 1 ∫ 0 1 1 1 − x y d x d y 记I=\int_{0}^{1}\int_{0}^{1}\frac {1}{1-xy}dxdy 记I=∫01∫011−xy1dxdy
记录新坐标系: u = x + y 2 ; v = y − x 2 ; u=\frac {x+y}{2};v=\frac {y-x}{2} ; u=2x+y;v=2y−x;则定于域转换为一个边长为 1 2 2 \frac {1}{2}\sqrt {2} 212的正方形,可以通过
旋转旧的定义域
4
5
∘
45^{\circ}
45∘ 来得到,通过代换
x
=
u
−
v
;
y
=
u
+
v
;
x=u-v;y=u+v;
x=u−v;y=u+v; 得到
1
1
−
x
y
=
1
1
−
u
2
+
v
2
\frac{1}{1-xy} = \frac{1}{1-u^{2}+v^{2}}
1−xy1=1−u2+v21
2.计算分段积分
为转换积分。为了弥补变量替换将面积缩小为一半的事实,须将 d x d y dxdy dxdy 替换为 2 d u d v 2dudv 2dudv
而在新的积分域上,我们需要将他分为两部分进行分段积分计算
I
=
4
∫
0
1
/
2
(
∫
0
u
d
v
1
−
u
2
+
v
2
)
d
u
+
4
∫
1
/
2
1
(
∫
0
1
−
u
d
v
1
−
u
2
+
v
2
)
d
u
I=4\int_{0}^{1/2}(\int_{0}^{u}\frac{dv}{1-u^2+v^2})du+4\int_{1/2}^{1}(\int_{0}^{1-u}\frac{dv}{1-u^{2}+v^{2}})du
I=4∫01/2(∫0u1−u2+v2dv)du+4∫1/21(∫01−u1−u2+v2dv)du
而 由 ∫ d x a 2 + x 2 = 1 a a r c t a n x a + C 上 式 可 转 化 为 I = 4 ∫ 0 1 / 2 1 1 − u 2 a r t a n ( u 1 − u 2 ) d u + ∫ 1 / 2 1 1 1 − u 2 而由\int \frac{dx}{a^{2}+x^{2}}=\frac{1}{a}arctan\frac{x}{a}+C \\ 上式可转化为 \\ I=4\int_{0}^{1/2}\frac{1}{\sqrt{1-u^2}}artan(\frac{u}{\sqrt{1-u^2}})du +\int_{1/2}^{1}\frac{1}{\sqrt{\sqrt{1-u^{2}}}} 而由∫a2+x2dx=a1arctanax+C上式可转化为I=4∫01/21−u21artan(1−u2u)du+∫1/211−u21
通过换元,将
u
=
s
i
n
θ
以
及
u
=
c
o
s
θ
u=sin\theta以及u=cos\theta
u=sinθ以及u=cosθ化简,或者通过一种更简单地方式
记
g
(
x
)
=
a
r
c
t
a
n
(
u
1
−
u
2
)
的
导
数
是
g
′
(
x
)
=
1
1
−
u
2
,
h
(
u
)
=
a
r
t
a
n
(
1
−
u
1
−
u
2
)
,
h
′
(
x
)
=
−
1
2
1
1
−
u
2
∴
由
积
分
式
∫
a
b
f
′
(
x
)
f
(
x
)
d
x
=
[
1
2
f
(
x
)
]
a
b
=
1
2
f
(
b
)
2
−
1
2
(
a
)
2
来
得
到
⇒
I
=
4
∫
0
1
/
2
g
′
(
u
)
g
(
u
)
d
u
+
4
∫
1
/
2
1
(
−
2
h
′
(
u
)
h
(
u
)
)
d
u
=
2
[
g
(
x
)
2
]
0
1
/
2
−
4
[
h
(
x
)
2
]
1
/
2
1
=
2
g
(
1
2
)
2
−
2
g
(
0
)
2
−
4
h
(
1
)
2
+
4
h
(
1
2
)
2
=
2
(
π
2
6
)
−
0
−
0
+
4
(
π
2
6
)
=
π
2
6
记g(x)=arctan(\frac{u}{\sqrt{1-u^2}})的导数是 g^{'}(x)=\frac{1}{\sqrt{1-u^2}},\\ h(u)=artan(\frac{1-u}{\sqrt{1-u^2}}),h^{'}(x)=-\frac{1}{2}\frac{1}{\sqrt{1-u^2}} \\ \therefore 由积分式\int_{a}^{b}f^{'}(x)f(x)dx=[\frac{1}{2}f(x)]^{b}_{a}=\frac{1}{2}f(b)^{2}-\frac{1}{2}(a)^{2}来得到 \\ \Rightarrow I=4\int_{0}^{1/2}g^{'}(u)g(u)du+4\int_{1/2}^{1}(-2h^{'}(u)h(u))du \\ =2[g(x)^{2}]_{0}^{1/2}-4[h(x)^{2}]_{1/2}^{1} \\ =2g(\frac{1}{2})^2-2g(0)^{2}-4h(1)^{2}+4h(\frac{1}{2})^2 =2(\frac{\pi^2}{6})-0-0+4(\frac{\pi ^{2}}{6})=\frac{\pi^2}{6}
记g(x)=arctan(1−u2u)的导数是g′(x)=1−u21,h(u)=artan(1−u21−u),h′(x)=−211−u21∴由积分式∫abf′(x)f(x)dx=[21f(x)]ab=21f(b)2−21(a)2来得到⇒I=4∫01/2g′(u)g(u)du+4∫1/21(−2h′(u)h(u))du=2[g(x)2]01/2−4[h(x)2]1/21=2g(21)2−2g(0)2−4h(1)2+4h(21)2=2(6π2)−0−0+4(6π2)=6π2
这个证明相当于通过一个定积分来得到$ Eular
级
数
的
值
,
仅
仅
是
利
用
了
一
个
简
单
地
级
数
变
换
。
后
来
级数的值,仅仅是利用了一个简单地级数变换。后来
级数的值,仅仅是利用了一个简单地级数变换。后来Beuker,Calabi和Kolk$也发现了同样类型的精巧证明,有兴趣的读者可以自行去阅读原书,在这里不做赘述~
对(1)式的补充说明
记 x y = t 则 f ( t ) = 1 1 − t 的 t a y l o r 展 开 为 f ( t ) = f ( 0 ) + ∑ n = 1 + ∞ ( − 1 ) 2 n n ! 1 n + 1 1 n ! t 2 = 1 + t + t 2 + . . . . + t n ∴ ∫ 0 1 ∫ 0 1 1 1 − x y = ∫ 0 1 ∫ 0 1 ( 1 + x y + ( x y ) 2 + ( x y ) 3 + . . . . + ( x y ) n d x d y ∣ n → + ∞ = 1 + ∑ n = 1 n = + ∞ ( 1 n + 1 x n + 1 ∣ 0 1 ) ( 1 n + 1 y n + 1 ∣ 0 1 ) = ∑ 1 ∞ 1 n 2 记xy=t \quad则f(t)=\frac{1}{1-t}的taylor展开为\\ f(t)=f(0)+\sum_{n=1}^{+\infty}(-1)^{2n}\frac{n!}{1^{n+1}}\frac{1}{n!}t^{2}=1+t+t^{2}+....+t^{n} \\ \therefore \int_{0}^{1}\int_{0}^{1}\frac{1}{1-xy}=\int_{0}^{1}\int_{0}^{1}(1+xy+(xy)^{2}+(xy)^{3}+....+(xy)^{n}dxdy|n\rightarrow+\infty \\ =1+\sum_{n=1}^{n=+\infty}(\frac{1}{n+1}x^{n+1}|_{0}^{1})(\frac{1}{n+1}y^{n+1}|_{0}^{1}) =\sum_{1}^{\infty}{\frac{1}{n^{2}}} 记xy=t则f(t)=1−t1的taylor展开为f(t)=f(0)+n=1∑+∞(−1)2n1n+1n!n!1t2=1+t+t2+....+tn∴∫01∫011−xy1=∫01∫01(1+xy+(xy)2+(xy)3+....+(xy)ndxdy∣n→+∞=1+n=1∑n=+∞(n+11xn+1∣01)(n+11yn+1∣01)=1∑∞n21