[数据结构] 5. 堆与优先队列

1. 定义

1.1 堆

  1. 性质
    堆是完全二叉树(思维逻辑层面)
    根节点大于左右孩子为大顶堆;根节点小于左右孩子为小顶堆

  2. 堆是一种完全二叉树,为什么叫堆?
    因为堆在完全二叉树的基础上去维护一种性质:对于任何一个根结点和左右孩子构成的三元组而言,根结点最大或最小(大顶堆、小顶堆)

  3. 数组实现完全二叉树
    在这里插入图片描述
    ⭐第 i i i个节点的父节点是 ( i − 1 ) / 2 (i -1) / 2 (i1)/2

  4. 为什么完全二叉树能用数组实现?
    按层编号,将完全二叉树这种逻辑结构映射到数组中,数组只存储完全二叉树值的信息,关系通过计算得到(区别于指针记录)

  5. 尾部插入
    完全二叉树的最后增加一个元素,数组的尾部增加一个元素

  6. 头部弹出
    弹出二叉树的根节点,弹出数组的第一个元素

  7. 堆的应用:

    1. 最值问题
      第一大在顶层,第二大在次层,第三大不一定
    2. 堆排序:大顶堆完成思维逻辑上的弹出操作,数组元素就是从小到大的排序
      时间复杂度:和弹出操作无关,和弹出后的调整有关
      把数组当成堆来调整,可以调整一层,完全二叉树的层序遍历

插入时,放到堆尾,自下而上调整
删除时,把堆尾元素放到堆首,自下而上调整


堆的结构思维逻辑上等价于完全二叉树,完全二叉树在程序实现上可以顺序实现(定义一个数组,使用顺序表去实现堆 )

为了维护大顶堆的性质,需要进行调整

插入时堆逻辑思维上的调整
插入时顺序结构中堆的调整

普通数组插入到第一个位置复杂度为o(n),思维逻辑上认为它是一个堆,插入时时间复杂度为o(logn)
类比两层循环嵌套,时间复杂度不一定是o(n^2)

堆尾进入元素,堆首弹出元素,就是个队列
优先:弹出的是最值


1.2 优先队列

  1. 普通队列:尾进头出
  2. 优先队列:元素有优先级,最高级先出,通常用堆实现

2. 堆的代码

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
#include <time.h>
#define swap(a, b) {\
    __typeof(a) __tmp = a;\
    a = b; b = __tmp;\
}

typedef struct Heap {
    int *data;
    int size, len;
} Heap;

Heap *initHeap(int n) {
    Heap *h = (Heap *)malloc(sizeof(Heap));
    h->data = (int *)malloc(sizeof(int) * n); // data下标从0开始
    h->size = n;
    h->len = 0;
    return h;
}

void freeHeap(Heap *h) {
    if (!h) return ;
    free(h->data);
    free(h);
    return ;
}

int push(Heap *h, int val) {
    if (!h) return 0;
    if (h->len == h->size) return 0;
    h->data[h->len] = val;
    int idx = h->len;
    while (idx && h->data[idx] > h->data[(idx - 1) / 2]) { // idx > 0
        swap(h->data[idx], h->data[(idx - 1) / 2]);
        idx = (idx - 1) / 2;
    }
    h->len++;
    return 1;
}

void downAdj(int *arr, int idx, int len) {
    while (idx * 2 + 1 < len) { // 至少存在左孩子(最后一个节点下标len-1)
        int tmp = idx, l = idx * 2 + 1, r = idx * 2 + 2;
        if (arr[l] > arr[tmp]) tmp = l;
        if (r < len && arr[r] > arr[tmp]) tmp = r;
        if (idx == tmp) break; // 父节点就是最大的,堆已经平衡了
        swap(arr[idx], arr[tmp]);
        idx = tmp;
    }
    return ;
}

int isEmpty(Heap *h) {
    return !h || !h->len;
}

int pop(Heap *h) {
    int ret = h->data[0];
    h->data[0] = h->data[h->len - 1];
    h->len--; // 先h->len--,后向下调整
    downAdj(h->data, 0, h->len);
    return ret;
}

void showHeap(Heap *h) {
    if (!h) return ;
    printf("Heap:[");
    for (int i = 0; i < h->len; i++) {
        i && printf(" ");
        printf("%d", h->data[i]);
    }
    printf("]\n");
}

int main() {
    srand(time(0));
    #define HEAPLEN 10
    Heap *h = initHeap(HEAPLEN);
    int cnt = HEAPLEN;
    while (cnt--) {
        int val = rand() % 100;
        push(h, val);
    }
    showHeap(h);

    printf("pop: [");
    while (!isEmpty(h)) {
        printf("%d ", pop(h));
    }
    printf("]\n");
    freeHeap(h);
    #undef HEAPLEN
    return 0;
}

3. 堆排序

  1. 时间复杂度O(nlogn),是不稳定排序

  2. 基本思路
    ①无序序列先完成大顶堆的调整(线性建堆法)
    ②弹出堆顶到堆尾
    ③向下调整

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
#include <time.h>
#define swap(a, b) {\
    __typeof(a) __tmp = a;\
    a = b; b = __tmp;\
}

void downAdj(int *arr, int idx, int len) {
    while (idx*2+1 < len) {
        int tmp = idx, l = idx*2+1, r = idx*2+2;
        if (arr[l] > arr[tmp]) tmp = l;
        if (r < len && arr[r] > arr[tmp]) tmp = r;
        if (tmp == idx) break;
        swap(arr[idx], arr[tmp]);
        idx = tmp;
    }
    return ;
}

void heap_sort(int *arr, int len) {
    // 线性建堆法:最后一个孩子下标len-1 
    for (int i = (len-2)/2; i >= 0; i--) downAdj(arr, i, len);
    for (int i = len-1; i > 0; i--) {
        swap(arr[0], arr[i]);
        downAdj(arr, 0, i);
    }
    return ;
}

void showArr(int *arr, int len) {
    printf("arr:[");
    for (int i = 0; i < len; i++) {
        i && printf(",");
        printf("%d", arr[i]);
    }
    printf("]\n");
    return ;
}

int main() {
    srand(time(0));
    #define ARRLEN 10
    int arr[ARRLEN];
    for (int i = 0; i < ARRLEN; i++) {
        arr[i] = rand() % 100;
    }
    showArr(arr, ARRLEN);
    heap_sort(arr, ARRLEN);
    showArr(arr, ARRLEN);
    #undef ARRLEN
    return 0;
}
  • 0
    点赞
  • 1
    收藏
    觉得还不错? 一键收藏
  • 0
    评论
评论
添加红包

请填写红包祝福语或标题

红包个数最小为10个

红包金额最低5元

当前余额3.43前往充值 >
需支付:10.00
成就一亿技术人!
领取后你会自动成为博主和红包主的粉丝 规则
hope_wisdom
发出的红包
实付
使用余额支付
点击重新获取
扫码支付
钱包余额 0

抵扣说明:

1.余额是钱包充值的虚拟货币,按照1:1的比例进行支付金额的抵扣。
2.余额无法直接购买下载,可以购买VIP、付费专栏及课程。

余额充值