程序控制结构分为顺序结构、分支结构、循环结构
而if语句则属于分支结构,分支结构有单分支、双分支和多分支三种形式。
-
单分支结构程序流程:
当判断条件为“真”值时,执行语句块1;当判断条件为“假”值时,越过语句块往下执行其他语句或结束,通常用来指定某一段语句是否执行。
if(条件){
/**语句块**/
}
例1:输入两个数字,输出其中较大数字
public class Compare {
public static void main(String[] args) {
Scanner sc = new Scanner(System.in);
System.out.println("输入两个数字:");
int num1 = sc.nextInt();
int num2 = sc.nextInt();
if(num1>num2){
System.out.println("较大的数为"+num1);
}
if(num2>num1){
System.out.println("较大的数为"+num2);
}
}
}
比如输入5(num1)和6(num2),程序执行到第7行时进行if判断语句,如果5(num1)>6(num2),则输出较大的数为5(num1).但实际上5(num1)>6(num2)条件的值为假不执行其语句,跳过此段程序向下执行到第10行.6(num2)>5(num1),条件成立,则输出较大的数为6.
-
双分支结构程序流程:
当判断条件为“真”值时,执行语句块1;当判断条件为“假”值时,执行语句块2,通常用来在两段语句中选择一段执行。
if(条件){
/**语句块1**/
}
else{
/**语句块2**/
}
例2:输入两个数字,输出其中较大数字
public class Compare {
public static void main(String[] args) {
Scanner sc = new Scanner(System.in);
System.out.println("输入两个数字:");
int num1 = sc.nextInt();
int num2 = sc.nextInt();
if(num1>num2){
System.out.println("较大的数为"+num1);
}
else{
System.out.println("较大的数为"+num2);
}
}
}
如果不考虑两个数字相等的情况,可将例1中的两个单分支if结构合并为一个双分支结构,程序执行过程和例1等同。若考虑两个数字相等的情况则需采用多分支结构。
-
多分支结构程序流程:
也就是扩展的双分支结构,一般设有n个条件,n或者n+1个语句块,当判断条件从上往下判断到某个为“真”值时,执行对应的语句块,然后退出多分支结构继续往下执行其他内容。注意:多分支结构在一次执行的时候只能选择一个分支,即使其他判断条件为“真”值,也不会继续判断执行。
if(条件1){
/**语句块1**/
}
else if(条件2){
/**语句块2**/
}
else if(条件2){
/**语句块3**/
}
...
else{
/**语句块n**/
}
例3:输入两个数字,输出其中较大数字
public class Compare {
public static void main(String[] args) {
Scanner sc = new Scanner(System.in);
System.out.println("输入两个数字:");
int num1 = sc.nextInt();
int num2 = sc.nextInt();
if(num1>num2){
System.out.println("较大的数为"+num1);
}
else if(num2>num1){
System.out.println("较大的数为"+num2);
}else{
System.out.println("两个数相等");
}
}
}
若输入5(num1)和6(num2),如果5(num1)>6(num2),则输出较大的数为5(num1).但实际上5(num1)>6(num2)条件的值为假不执行其语句,跳过此段程序向下执行到第10行.6(num2)>5(num1),条件成立,则输出较大的数为6.
若输入10(num1)和10(num2),第7行和第10行两个判断条件都不符合,均不执行。只执行else后的语句,输出为两个数相等。
综合练习:判断成绩等级
public class jugdeGrade {
public static void main(String[] args) {
Scanner sc = new Scanner(System.in);
System.out.println("输入分数:");
int score = sc.nextInt();
if(score>=90&&score<=100){
System.out.println("成绩等级为A");
}else if(score>=80&&score<90){
System.out.println("成绩等级为B");
}else if(score>=70&&score<80){
System.out.println("成绩等级为C");
}else if(score>=60&&score<70){
System.out.println("成绩等级为D");
}else{
System.out.println("不及格");
}
}
}
分支结构的嵌套:
即一个if分支结构中包含另一个(或多个)if分支
例:判断成绩等级(升级版)
public class Compare{
public static void main(String[] args) {
Scanner sc = new Scanner(System.in);
System.out.println("输入分数:");
int score = sc.nextInt();
if (score < 0 || score > 100) {
System.out.println("输入的分数非法~");
System.exit(0);//退出java虚拟机,即结束此段if语句,跳到下一段程序
} else {
if (score >= 90 && score <= 100) {
System.out.println("成绩等级为A");
} else if (score >= 80 && score < 90) {
System.out.println("成绩等级为B");
} else if (score >= 70 && score < 80) {
System.out.println("成绩等级为C");
} else if (score >= 60 && score < 70) {
System.out.println("成绩等级为D");
} else {
System.out.println("不及格");
}
}
}
}