职责链模式(Chain of Responsibility Pattern):避免请求发送者与接收者耦合在一起,让多个对象都有可能接收请求,将这些对象连接成一条链,并且沿着这条链传递请求,直到有对象处理它为止。职责链模式是一种对象行为型模式。
职责链模式结构的核心在于引入了一个抽象处理者。
实现原理:把职责角色分开,形成一条链,关联。
职责链模式并不创建职责链,职责链的创建工作必须由系统的其他部分来完成,一般是在使用该职责链的客户端中创建职责链。
在职责链模式结构图中包含如下几个角色:
● Handler(抽象处理者):它定义了一个处理请求的接口,一般设计为抽象类,由于不同的具体处理者处理请求的方式不同,因此在其中定义了抽象请求处理方法。因为每一个处理者的下家还是一个处理者,因此在抽象处理者中定义了一个抽象处理者类型的对象(如结构图中的successor),作为其对下家的引用。通过该引用,处理者可以连成一条链。
● ConcreteHandler(具体处理者):它是抽象处理者的子类,可以处理用户请求,在具体处理者类中实现了抽象处理者中定义的抽象请求处理方法,在处理请求之前需要进行判断,看是否有相应的处理权限,如果可以处理请求就处理它,否则将请求转发给后继者;在具体处理者中可以访问链中下一个对象,以便请求的转发。
具体处理者是抽象处理者的子类,它具有两大作用:第一是处理请求,不同的具体处理者以不同的形式实现抽象请求处理方法handleRequest();第二是转发请求,如果该请求超出了当前处理者类的权限,可以将该请求转发给下家。
也就是说具体处理者只关系它自己的处理即可, 它的上家和下家的的角色关系只通过通用的关联就可以了,具体角色的链接关系不需要知道。
优点
(1) 职责链模式使得一个对象无须知道是其他哪一个对象处理其请求,对象仅需知道该请求会被处理即可,接收者和发送者都没有对方的明确信息,且链中的对象不需要知道链的结构,由客户端负责链的创建,降低了系统的耦合度。
(2) 请求处理对象仅需维持一个指向其后继者的引用,而不需要维持它对所有的候选处理者的引用,可简化对象的相互连接。
(3) 在给对象分派职责时,职责链可以给我们更多的灵活性,可以通过在运行时对该链进行动态的增加或修改来增加或改变处理一个请求的职责。
(4) 在系统中增加一个新的具体请求处理者时无须修改原有系统的代码,只需要在客户端重新建链即可,从这一点来看是符合“开闭原则”的。
缺点
(1) 由于一个请求没有明确的接收者,那么就不能保证它一定会被处理,该请求可能一直到链的末端都得不到处理;一个请求也可能因职责链没有被正确配置而得不到处理。
(2) 对于比较长的职责链,请求的处理可能涉及到多个处理对象,系统性能将受到一定影响,而且在进行代码调试时不太方便。
(3) 如果建链不当,可能会造成循环调用,将导致系统陷入死循环。
适用场景
(1) 有多个对象可以处理同一个请求,具体哪个对象处理该请求待运行时刻再确定,客户端只需将请求提交到链上,而无须关心请求的处理对象是谁以及它是如何处理的。
(2) 在不明确指定接收者的情况下,向多个对象中的一个提交一个请求。
(3) 可动态指定一组对象处理请求,客户端可以动态创建职责链来处理请求,还可以改变链中处理者之间的先后次序。
c++ 代码
#pragma once
#include <string>
using namespace std;
//采购单:请求类
class PurchaseRequest
{
private:
double m_amount; //采购金额
int m_number; //采购单编号
string m_purpose; //采购目的
public:
PurchaseRequest(double amount, int number, string purpose) {
m_amount = amount;
m_number = number;
m_purpose = purpose;
}
void setAmount(double amount) {
m_amount = amount;
}
double getAmount() {
return m_amount;
}
void setNumber(int number) {
m_number = number;
}
int getNumber() {
return m_number;
}
void setPurpose(string purpose) {
m_purpose = purpose;
}
string getPurpose() {
return m_purpose;
}
};
//审批者类:抽象处理者
class Approver
{
protected:
Approver *m_psuccessor; //定义后继对象
string m_name; //审批者姓名
public:
Approver(string name) {
m_name = name;
}
//设置后继者
void setSuccessor(Approver *successor) {
m_psuccessor = successor;
}
//抽象请求处理方法
virtual string processRequest(PurchaseRequest *request) { return ""; }
};
//主任类:具体处理者
class Director :public Approver
{
public:
Director(string name) :Approver(name){ }
//具体请求处理方法
string processRequest(PurchaseRequest *request) {
char Textbuf[256]{0};
if (request->getAmount() < 50000) {
sprintf_s(Textbuf, 256, "主任%s审批采购单:%d,金额:%lf元,采购目的:%s", m_name.c_str(), request->getNumber(), request->getAmount(), request->getPurpose().c_str());
}
else {
if (m_psuccessor)
{
m_psuccessor->processRequest(request); //转发请求
}
}
return Textbuf;
}
};
//副董事长类:具体处理者
class VicePresident :public Approver
{
public:
using Approver::Approver;
//具体请求处理方法
string processRequest(PurchaseRequest *request) {
char Textbuf[256]{ 0 };
if (request->getAmount() < 50000) {
sprintf_s(Textbuf, 256, "副董事长%s审批采购单:%d,金额:%lf元,采购目的:%s", m_name.c_str(), request->getNumber(), request->getAmount(), request->getPurpose().c_str());
}
else {
if (m_psuccessor)
{
m_psuccessor->processRequest(request); //转发请求
}
}
return Textbuf;
}
};
//董事长类:具体处理者
class President :public Approver
{
public:
using Approver::Approver;
//具体请求处理方法
string processRequest(PurchaseRequest *request) {
char Textbuf[256]{ 0 };
if (request->getAmount() < 50000) {
sprintf_s(Textbuf, 256, "董事长%s审批采购单:%d,金额:%lf元,采购目的:%s", m_name.c_str(), request->getNumber(), request->getAmount(), request->getPurpose().c_str());
}
else {
if (m_psuccessor)
{
m_psuccessor->processRequest(request); //转发请求
}
}
return Textbuf;
}
};
//董事会类:具体处理者
class Congress :public Approver
{
public:
using Approver::Approver;
//具体请求处理方法
string processRequest(PurchaseRequest *request) {
char Textbuf[256]{ 0 };
if (request->getAmount() < 50000) {
sprintf_s(Textbuf, 256, "董事会审批采购单:%d,金额:%lf元,采购目的:%s", request->getNumber(), request->getAmount(), request->getPurpose().c_str());//处理请求
}
else {
if (m_psuccessor)
{
m_psuccessor->processRequest(request); //转发请求
}
}
return Textbuf;
}
};
void TestChainofResponsibilityPattern()
{
Approver *wjzhang, *gyang, *jguo, *meeting;
wjzhang = new Director("张无忌");
gyang = new VicePresident("杨过");
jguo = new President("郭靖");
meeting = new Congress("董事会");
//创建职责链
wjzhang->setSuccessor(gyang);
gyang->setSuccessor(jguo);
jguo->setSuccessor(meeting);
//创建采购单
PurchaseRequest *pr1 = new PurchaseRequest(45000, 10001, "购买倚天剑");
string strText = wjzhang->processRequest(pr1);
char strformat[256] = { 0 };
sprintf_s(strformat, "in %s in func %s on line %d.", __FILE__, __FUNCTION__, __LINE__);
testLog(strformat, strText);
PurchaseRequest *pr2 = new PurchaseRequest(60000, 10002, "购买《葵花宝典》");
wjzhang->processRequest(pr2);
PurchaseRequest *pr3 = new PurchaseRequest(160000, 10003, "购买《金刚经》");
wjzhang->processRequest(pr3);
PurchaseRequest *pr4 = new PurchaseRequest(800000, 10004, "购买桃花岛");
wjzhang->processRequest(pr4);
delete wjzhang;
delete gyang;
delete jguo;
delete meeting;
delete pr1;
delete pr2;
delete pr3;
delete pr4;
}