一、环形队列的定义
1.1 队列及环形队列定义
队列是一种线性数据结构,它遵循先进先出或后近后出的原则。队列允许在一端插入元素,另一端删除元素。队列有时也被称为待办事项列表,尤其是在计算机程序中,它被广泛用于任务排队、缓存和异步处理方案中。
环形队列,它可以在固定大小的数组中循环使用。它类似于普通队列,但与普通队列不同的是,在环形队列中,队列的队尾可以接到数组的开头,使数组像一个圆环一样循环。因此,环形队列往往比普通队列的效率更高,尤其是在实现循环缓冲区等应用时。环形队列主要的操作有入队和出队。
1.2 环形队列的特点
环形队列是一种特殊的队列数据结构,它的特点如下:
-
队列的存储结构是一个环形结构,即队列的头尾相连,形成一个环形。
-
队列有固定的大小,通常用数组来实现。
-
队列的插入和删除操作只能在队头和队尾进行,而不能在中间进行。
-
当队列的头指针或尾指针达到队列的末尾时,它们将指向队列的起始位置,形成环形。
-
环形队列的操作效率较高,只需要通过指针的移动来完成插入和删除操作。
二、环形队列的实现与使用
2.1 环形队列的接口定义
#include <stdio.h>
#define MAXSIZE 100
typedef int DataType;
typedef struct
{
DataType data[MAXSIZE];
int front;
int rear;
}CirclesQueue;
/*循环队列初始化*/
int init(CirclesQueue *Q);
/*入队*/
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x);
/*队满?*/
int isfull(CirclesQueue *Q);
/*出队*/
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *);
/*队空*/
int isempty(CirclesQueue *Q);
/*队长*/
int querylen(CirclesQueue *Q);
/*打印队首元素*/
int printfront(CirclesQueue *Q);
/*输出队列*/
void querylist(CirclesQueue *Q);
2.2 环形队列的实现
2.2.1 环形队列初始化
int init(CirclesQueue *Q)
{
Q->front =0;
Q->rear = 0;
return 0;
}
2.2.2 入队
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x)
{
if(isfull(Q))
{
printf("队列已满!100001\n");
return 100001;
}
Q->rear = (Q->rear+1) % MAXSIZE;
Q->data[Q->rear] =x;
return 0;
}
2.2.3 出队
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *x)
{
if(isempty(Q))
{
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
Q->front = (Q->front+1) % MAXSIZE;
*x = Q->data[Q->front];
return 0;
}
2.2.4 判断是否队空
int isempty(CirclesQueue *Q)
{
return (Q->front == Q->rear) ? 1 : 0;
}
2.2.5 判断是否队满
int isfull(CirclesQueue *Q)
{
return (Q->rear+1)%MAXSIZE == Q->front ? 1 : 0;
}
2.2.6 输出队列长度
int querylen(CirclesQueue *Q){
return (Q->rear - Q->front + MAXSIZE) % MAXSIZE;
}
2.2.7 取队首元素
int printfront(CirclesQueue *Q){
DataType a;
if(isempty(Q))
{
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}else
{
return Q->data[Q->front +1 %MAXSIZE];
}
return 0;
}
2.2.8 输出队列
void querylist(CirclesQueue *Q)
{
int i;
if (isempty(Q))
{
printf("队列为空\n");
return;
}
i = (Q->front)%MAXSIZE;
printf("队列:");
do
{
printf("%d ",Q->data[i + 1 % MAXSIZE]);
i = (i + 1) % MAXSIZE;
} while (i != Q->rear);
printf("\n");
}
2.3环形队列的使用
#include <stdio.h>
#include "CirclesQueue.h"
#include "welcome.h"
int main(int argc, char* argv[])
{
CirclesQueue Q;
DataType x,a,len;
int i,m,n,cmd;
char yn;
for(i=0;i<strlen(welcome);i++)
{
printf("%c",welcome[i]);
for(m=0;m<1000;m++)
for(n=0;n<1000;n++)
{
;
}
}
do
{
printf("-----------循环队列演示-----------\n");
printf(" 1. 初始化\n");
printf(" 2. 入队\n");
printf(" 3. 出队\n");
printf(" 4. 队空?\n");
printf(" 5. 队满\n");
printf(" 6. 队列长度\n");
printf(" 7. 打印队首元素\n");
printf(" 8. 打印队列\n");
printf(" 9. 帮助\n");
printf(" 0. 退出\n");
printf(" 请选择(0~9):");
scanf("%d",&cmd);
switch(cmd)
{
case 1:
init(&Q);
printf("队列已初始化!\n");
break;
case 2:
printf("请输入要入队的元素x=");
scanf("%d", &x);
if(!enqueue(&Q,x))
{
printf("元素x=%d已入队\n", x);
}
break;
case 3:
printf("确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?");
fflush(stdin);
scanf("%c", &yn);
if(yn == 'y' || yn == 'Y')
{
if(!dequeue(&Q,&x))
{
printf("队首元素【%d】已出队!\n", x);
}
}
break;
case 4:
if (isempty(&Q) == 1)
{
printf("队列为空!\n");
}else{
printf("队列不是空的!\n");
}
break;
case 5:
if (isfull(&Q) == 1)
{
printf("队列已满!\n");
}else{
printf("队列未满!\n");
}
break;
case 6 :
len = querylen(&Q);
printf("队列长度为【%d】\n",len);
break;
case 7:
a = printfront(&Q);
printf("队首元素为【%d】\n",a);
break;
case 8:
querylist(&Q);
break;
case 9:
printf("本程序为环形队列的演示程序,由黄彬森设计开发,本程序演示了环形队列功能!\n");
break;
}
}while(cmd!=0);
return 0;
}
三、完整代码
3.1 main.c文件代码
#include <stdio.h>
#include "CirclesQueue.h"
#include "welcome.h"
int main(int argc, char* argv[])
{
CirclesQueue Q;
DataType x,a,len;
int i,m,n,cmd;
char yn;
for(i=0;i<strlen(welcome);i++)
{
printf("%c",welcome[i]);
for(m=0;m<1000;m++)
for(n=0;n<1000;n++)
{
;
}
}
do
{
printf("-----------循环队列演示-----------\n");
printf(" 1. 初始化\n");
printf(" 2. 入队\n");
printf(" 3. 出队\n");
printf(" 4. 队空?\n");
printf(" 5. 队满\n");
printf(" 6. 队列长度\n");
printf(" 7. 打印队首元素\n");
printf(" 8. 打印队列\n");
printf(" 9. 帮助\n");
printf(" 0. 退出\n");
printf(" 请选择(0~9):");
scanf("%d",&cmd);
switch(cmd)
{
case 1:
init(&Q);
printf("队列已初始化!\n");
break;
case 2:
printf("请输入要入队的元素x=");
scanf("%d", &x);
if(!enqueue(&Q,x))
{
printf("元素x=%d已入队\n", x);
}
break;
case 3:
printf("确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?");
fflush(stdin);
scanf("%c", &yn);
if(yn == 'y' || yn == 'Y')
{
if(!dequeue(&Q,&x))
{
printf("队首元素【%d】已出队!\n", x);
}
}
break;
case 4:
if (isempty(&Q) == 1)
{
printf("队列为空!\n");
}else{
printf("队列不是空的!\n");
}
break;
case 5:
if (isfull(&Q) == 1)
{
printf("队列已满!\n");
}else{
printf("队列未满!\n");
}
break;
case 6 :
len = querylen(&Q);
printf("队列长度为【%d】\n",len);
break;
case 7:
a = printfront(&Q);
printf("队首元素为【%d】\n",a);
break;
case 8:
querylist(&Q);
break;
case 9:
printf("本程序为环形队列的演示程序,由黄彬森设计开发,本程序演示了环形队列功能!\n");
break;
}
}while(cmd!=0);
return 0;
}
3.2 CirclesQueue.h文件代码
#include <stdio.h>
#define MAXSIZE 100
typedef int DataType;
typedef struct
{
DataType data[MAXSIZE];
int front;
int rear;
}CirclesQueue;
/*循环队列初始化*/
int init(CirclesQueue *Q);
/*入队*/
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x);
/*队满?*/
int isfull(CirclesQueue *Q);
/*出队*/
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *);
/*队空*/
int isempty(CirclesQueue *Q);
/*队长*/
int querylen(CirclesQueue *Q);
/*打印队首元素*/
int printfront(CirclesQueue *Q);
/*输出队列*/
void querylist(CirclesQueue *Q);
3.3 CirclesQueue.c文件代码
#include <stdio.h>
#include "CirclesQueue.h"
/*循环队列初始化*/
int init(CirclesQueue *Q)
{
Q->front =0;
Q->rear = 0;
return 0;
}
/*入队*/
int enqueue(CirclesQueue *Q, DataType x)
{
if(isfull(Q))
{
printf("队列已满!100001\n");
return 100001;
}
Q->rear = (Q->rear+1) % MAXSIZE;
Q->data[Q->rear] =x;
return 0;
}
/*队满?*/
int isfull(CirclesQueue *Q)
{
return (Q->rear+1)%MAXSIZE == Q->front ? 1 : 0;
}
/*出队*/
int dequeue(CirclesQueue *Q, DataType *x)
{
if(isempty(Q))
{
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}
Q->front = (Q->front+1) % MAXSIZE;
*x = Q->data[Q->front];
return 0;
}
/*队空*/
int isempty(CirclesQueue *Q)
{
return (Q->front == Q->rear) ? 1 : 0;
}
/*队列长度*/
int querylen(CirclesQueue *Q){
return (Q->rear - Q->front + MAXSIZE) % MAXSIZE;
}
/*打印队首元素*/
int printfront(CirclesQueue *Q){
DataType a;
if(isempty(Q))
{
printf("队列为空!100002\n");
return 100002;
}else
{
return Q->data[Q->front +1 %MAXSIZE];
}
return 0;
}
/*输出队列*/
void querylist(CirclesQueue *Q)
{
int i;
if (isempty(Q))
{
printf("队列为空\n");
return;
}
i = (Q->front)%MAXSIZE;
printf("队列:");
do
{
printf("%d ",Q->data[i + 1 % MAXSIZE]);
i = (i + 1) % MAXSIZE;
} while (i != Q->rear);
printf("\n");
}
3.4 welcome.h文件代码
char welcome[] = "\n\
| .-.\n\
| / 、 .-.\n\
| / 、 / 、 .-. .-.\n\
+--/-------、-----/-----、-----/---、---/---、---/-、-/-、/、/---\n\
| / 、 / 、 / '-' '-' \n\
|/ '-' '-' \n\
";
四、代码运行结果
| .-.
| / 、 .-.
| / 、 / 、 .-. .-.
+--/-------、-----/-----、-----/---、---/---、---/-、-/-、/、/---
| / 、 / 、 / '-' '-'
|/ '-' '-'
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):1
队列已初始化!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):2
请输入要入队的元素x=10
元素x=10已入队
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):2
请输入要入队的元素x=20
元素x=20已入队
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):2
请输入要入队的元素x=30
元素x=30已入队
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):6
队列长度为【3】
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):7
队首元素为【10】
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):8
队列:10 20 30
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):5
队列未满!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):3
确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?y
队首元素【10】已出队!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):3
确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?y
队首元素【20】已出队!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):3
确定要出队(出队会将删除对首元素, y or n, n)?y
队首元素【30】已出队!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):4
队列为空!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):9
本程序为环形队列的演示程序,由黄彬森设计开发,本程序演示了环形队列功能!
-----------循环队列演示-----------
1. 初始化
2. 入队
3. 出队
4. 队空?
5. 队满
6. 队列长度
7. 打印队首元素
8. 打印队列
9. 帮助
0. 退出
请选择(0~9):0
--------------------------------
Process exited after 56.99 seconds with return value 0
请按任意键继续. . .
五、小结
环形队列解决了队列存在资源浪费的问题,即当队列的尾指针指向存储空间的末尾时,如果队列的头指针还没有指向存储空间的起始位置,那么新加入队列的元素将被存储在存储空间的起始位置,这样就可以循环利用存储空间,避免了队列满的情况。
六、参考文献
【1】CSDN
【2】数据结构(C语言)