理论
高斯消元法,是线性代数规划中的一个算法,可用来为线性方程组求解。但其算法十分复杂,不常用于加减消元法,求出矩阵的秩,以及求出可逆方阵的逆矩阵
用系数矩阵表示n元一次方程,如
{
2
x
+
3
y
+
4
z
=
20
x
−
2
y
+
3
z
=
6
6
x
+
4
y
−
3
z
=
5
⇒
(
2
3
4
20
1
−
2
3
6
6
4
−
3
5
)
\begin{cases} 2x+3y+4z=20\\ x-2y+3z=6\\ 6x+4y-3z=5\\ \end{cases} \ ⇒ \begin{pmatrix} 2&3&4&20\\ 1&-2&3&6\\ 6&4&-3&5\\ \end{pmatrix}
⎩⎪⎨⎪⎧2x+3y+4z=20x−2y+3z=66x+4y−3z=5 ⇒⎝⎛2163−2443−32065⎠⎞
系数矩阵的运算法则:
• 1.将某一行同时乘以/除以一个非0常数。
• 2.某一行加上或减去另一行的若干倍
演示过程
(
2
3
4
20
1
−
2
3
6
6
4
−
3
5
)
⇒
r
1
∗
1
2
(
1
3
2
2
10
1
−
2
3
6
6
4
−
3
5
)
⇒
r
2
−
r
1
,
r
3
−
6
r
1
(
1
3
2
2
10
0
−
7
2
1
−
4
0
−
5
−
15
−
55
)
\begin{pmatrix} 2&3&4&20\\ 1&-2&3&6\\ 6&4&-3&5\\ \end{pmatrix} \ ⇒^{r_1*\frac{1}{2}}\begin{pmatrix} 1&\frac{3}{2}&2&10\\ 1&-2&3&6\\ 6&4&-3&5\\ \end{pmatrix}\ ⇒^{r_2-r_1,r_3-6r_1}\begin{pmatrix} 1&\frac{3}{2}&2&10\\ 0&-\frac{7}{2}&1&-4\\ 0&-5&-15&-55\\ \end{pmatrix}
⎝⎛2163−2443−32065⎠⎞ ⇒r1∗21⎝⎛11623−2423−31065⎠⎞ ⇒r2−r1,r3−6r1⎝⎛10023−27−521−1510−4−55⎠⎞
⇒
r
2
∗
(
−
2
7
)
(
1
3
2
2
10
0
1
−
2
7
8
7
0
−
5
−
15
−
55
)
⇒
r
1
−
3
2
r
2
,
r
3
+
5
r
2
(
1
0
17
7
58
7
0
1
−
2
7
8
7
0
0
−
115
7
−
345
7
)
\ ⇒^{r_2*(-\frac{2}{7})}\begin{pmatrix} 1&\frac{3}{2}&2&10\\ 0&1&-\frac{2}{7}&\frac{8}{7}\\ 0&-5&-15&-55\\ \end{pmatrix}\ ⇒^{r_1-\frac{3}{2}r_2,r_3+5r_2}\begin{pmatrix} 1&0&\frac{17}{7}&\frac{58}{7}\\ 0&1&-\frac{2}{7}&\frac{8}{7}\\ 0&0&-\frac{115}{7}&-\frac{345}{7}\\ \end{pmatrix}
⇒r2∗(−72)⎝⎛100231−52−72−151078−55⎠⎞ ⇒r1−23r2,r3+5r2⎝⎛100010717−72−711575878−7345⎠⎞
⇒
r
3
∗
(
−
7
115
)
(
1
0
17
7
58
7
0
1
−
2
7
8
7
0
0
1
3
)
⇒
r
1
−
17
7
r
3
,
r
2
+
2
7
r
3
(
1
0
0
1
0
1
0
2
0
0
1
3
)
\ ⇒^{r_3*(-\frac{7}{115})} \begin{pmatrix} 1&0&\frac{17}{7}&\frac{58}{7}\\ 0&1&-\frac{2}{7}&\frac{8}{7}\\ 0&0&1&3\\ \end{pmatrix} \ ⇒^{r_1-\frac{17}{7}r_3,r_2+\frac{2}{7}r_3} \begin{pmatrix} 1&0&0&1\\ 0&1&0&2\\ 0&0&1&3\\ \end{pmatrix}
⇒r3∗(−1157)⎝⎛100010717−721758783⎠⎞ ⇒r1−717r3,r2+72r3⎝⎛100010001123⎠⎞
即
{
x
1
=
1
x
2
=
2
x
3
=
3
\begin{cases} x_1=1\\ x_2=2\\ x_3=3\\ \end{cases}
⎩⎪⎨⎪⎧x1=1x2=2x3=3
算法流程:
• 从1到n枚举i,第i步定未知数i为主元,从上到下找到第一个未知数i不为0的方程定为主方程(如不存在则跳过这一步)
• 通过乘除系数使得主方程未知数i前面的系数为1 • 对于其他方程,若未知数i前面的系数为k,那么该方程减去主方程的k倍,使得该方程未知数i系数为0
• 时间复杂度O(n^3)
一般来讲,n个未知数n个方程在方程之间线性不相关的情况下,恰好有一组解
如果算法结束后,存在一行全为0,那么被消去的未知数可以任意取值,称为自由元
如果有一行前n个数为0,最后一个数不为0,那么方程无解
当方程组数和未知数数不相等时,也可通过上面方法判定解数
提一句:多解
解的个数等于自由变量的取值范围的幂
若自由变量的取值范围为
p
p
p ,自由变量有
m
m
m个,则解的个数为
p
m
p^m
pm
线性方程组整数类型解
int a[maxn][maxn];//增广矩阵
int ans[maxn];
bool Free[maxn];//标记是否为自由变元
int GCD ( int a, int b ) {
if ( ! b )
return a;
return GCD ( b, a % b );
}
int LCM ( int a, int b ) {
return a / GCD ( a, b ) * b;
}
int Fabs ( int x ) {
if ( x < 0 )
return -x;
return x;
}
int Gauss ( int equ, int var ) {
for ( int i = 0;i <= var;i ++ ) {
ans[i] = 0;
Free[i] = 1;
}
int row, col, MaxRow;
col = 1;
for ( row = 1;row <= equ && col < var;row ++, col ++ ) {
MaxRow = row;
for ( int i = row + 1;i <= equ;i ++ )//寻找当前列绝对值最大的行
if ( Fabs ( a[i][col] ) > Fabs ( a[MaxRow][col] ) )
MaxRow = i;
if ( MaxRow != row ) {//与第row行交换
for ( int i = row;i <= var;i ++ )
swap ( a[row][i], a[MaxRow][i] );
}
if ( ! a[row][col] ) {//说明col列第row行及以下都是0,就处理当前行的下一列
row --;
continue;
}
for ( int i = row + 1;i <= equ;i ++ ) {//枚举要删去各自col列的变元的系数的行
if ( a[i][col] ) {
int lcm = LCM ( Fabs ( a[i][col] ), Fabs ( a[row][col] ) );
int T1 = lcm / Fabs ( a[i][col] );
int T2 = lcm / Fabs ( a[row][col] );
if ( a[i][col] * a[row][col] < 0 )
T2 = -T2;
for ( int j = col;j <= var;j ++ )
a[i][j] = a[i][j] * T1 - a[row][j] * T2;
}
}
}
//无解:化简的增广矩阵中存在(0,0,...,a)这种类型
for ( int i = row;i <= equ;i ++ )
if ( a[i][col] )
return -1;
int temp;
//无穷解,矩阵中出现(0,0,...0)
if ( row < var ) {
for ( int i = row - 1;i > 0;i -- ) {
// 第i行一定不会是(0, 0, ..., 0)的情况,因为这样的行是在第k行到第equ行.
// 同样,第i行一定不会是(0, 0, ..., a), a != 0的情况,这样的无解的
int free_num = 0, idx;
//用于判断该行中的不确定的变元的个数,如果超过1个,则无法求解,它们仍然为不确定的变元
for ( int j = 1;j < var;j ++ )
if ( a[i][j] && Free[j] ) {
free_num ++;
idx = j;
}
if ( free_num > 1 ) //无法求解出确定的变元
continue;
temp = a[i][var];//说明只有一个不确定的变元,那么就可以解出该变元
for ( int j = 1;j < var;j ++ ) {
if ( a[i][j] && j != idx )
temp -= a[i][j] * ans[j];
}
ans[idx] = temp / a[i][idx];
Free[idx] = 0;
}
return var - row;//自由变元的个数
}
//唯一解的情况,是一个严格的上三角形
//1 0 ... 0
//0 1 ... 0
//0 0 1 . 0
for ( int i = var - 1;i > 0;i -- ) {
temp = a[i][var];
for ( int j = i + 1;j < var;j ++ )
if ( a[i][j] )
temp -= a[i][j] * ans[j];//--因为x[i]存的是temp/a[i][i]的值,即是a[i][i]=1时x[i]对应的值
// if ( temp % a[i][i] )//可以用来判断有浮点数解,无整数解,但这个是整数解模板
// return -2;
ans[i] = temp / a[i][i];
}
return 0;
}
线性方程组浮点类型解
#define eps 1e-6
double a[maxn][maxn];
double ans[maxn];
bool Free[maxn];
int GCD ( int a, int b ) {
if ( ! b )
return a;
return GCD ( b, a % b );
}
int LCM ( int a, int b ) {
return a / GCD ( a, b ) * b;
}
int Gauss ( int equ, int var ) {
for ( int i = 0;i <= var;i ++ ) {
ans[i] = 0;
Free[i] = 1;
}
int row, col, MaxRow;
col = 0;
for ( row = 0;row < equ && col < var;row ++, col ++ ) {
MaxRow = row;
for ( int i = row + 1;i < equ;i ++ )
if ( fabs ( a[i][col] ) > fabs ( a[MaxRow][col] ) )
MaxRow = i;
if ( MaxRow != row ) {
for ( int i = row;i <= var;i ++ )
swap ( a[row][i], a[MaxRow][i] );
}
if ( fabs ( a[row][col] ) < eps ) {
row --;
continue;
}
for ( int i = row + 1;i < equ;i ++ ) {
if ( fabs ( a[i][col] ) > eps ) {
double temp = a[i][col] / a[row][col];
for ( int j = col;j <= var;j ++ )
a[i][j] -= a[row][j] * temp;
a[i][col] = 0;
}
}
}
for ( int i = row;i < equ;i ++ )
if ( fabs ( a[i][col] ) > eps )
return -1;
double temp;
if ( row < var ) {
for ( int i = row - 1;i >= 0;i -- ) {
int free_num = 0, idx;
for ( int j = 0;j < var;j ++ )
if ( a[i][j] && Free[j] ) {
free_num ++;
idx = j;
}
if ( free_num > 1 )
continue;
temp = a[i][var];
for ( int j = 0;j < var;j ++ ) {
if ( a[i][j] && j != idx )
temp -= a[i][j] * ans[j];
}
ans[idx] = temp / a[i][idx];
Free[idx] = 0;
}
return var - row;
}
for ( int i = var - 1;i >= 0;i -- ) {
temp = a[i][var];
for ( int j = i + 1;j < var;j ++ )
if ( a[i][j] )
temp -= a[i][j] * ans[j];
ans[i] = temp / a[i][i];
}
return 0;
}
模线性方程组
int gcd( int x, int y ) {
if( ! y ) return x;
else return gcd( y, x % y );
}
int inv( int x, int m ) {
if( x == 0 ) return 0;
if( x == 1 ) return 1;
return inv( m % x, m ) * ( m - m / x ) % m;
}
int Gauss( int equ, int var ) {
int row, col = 1;
for( row = 1;row <= equ && col < var;row ++, col ++ ) {
int MaxRow = row;
for( int i = row + 1;i <= equ;i ++ )
if( Fabs( a[i][col] ) > Fabs( a[MaxRow][col] ) )
MaxRow = i;
if( row != MaxRow ) {
for( int i = row;i <= var;i ++ )
swap( a[row][i], a[MaxRow][i] );
}
if( ! a[row][col] ) { row --; continue; }
for( int i = row + 1;i <= equ;i ++ ) {
if( a[i][col] ) {
int d = gcd( Fabs( a[row][col] ), Fabs( a[i][col] ) );
int lcm = Fabs( a[row][col] ) / d * Fabs( a[i][col] );
int T1 = lcm / Fabs( a[i][col] );
int T2 = lcm / Fabs( a[row][col] );
if( a[i][col] * a[row][col] < 0 ) T2 = -T2;
for( int j = col;j <= var;j ++ ) {
a[i][j] = a[i][j] * T1 - a[row][j] * T2;
a[i][j] = ( a[i][j] % mod + mod ) % mod;
}
}
}
}
for( int i = row;i <= equ;i ++ )
if( a[i][col] ) return -1;
if( row < var ) return var - row;
for( int i = var - 1;i;i -- ) {
int temp = a[i][var];
for( int j = i + 1;j < var;j ++ ) {
if( a[i][j] ) {
temp -= a[i][j] * x[j];
temp = ( temp % mod + mod ) % mod;
}
}
x[i] = temp * inv( a[i][i], mod ) % mod;
}
return 0;
}
异或方程组
int cnt;
int a[maxn][maxn];
int ans[maxn];
bool Free[maxn];
int GCD ( int a, int b ) {
if ( ! b )
return a;
return GCD ( b, a % b );
}
int LCM ( int a, int b ) {
return a / GCD ( a, b ) * b;
}
int Gauss ( int equ, int var ) {
int row, col, MaxRow;
col = 0;
for ( row = 0;row < equ && col < var;row ++, col ++ ) {
MaxRow = row;
for ( int i = row + 1;i < equ;i ++ )
if ( fabs ( a[i][col] ) > fabs ( a[MaxRow][col] ) )
MaxRow = i;
if ( MaxRow != row ) {
for ( int i = row;i <= var;i ++ )
swap ( a[row][i], a[MaxRow][i] );
}
if ( a[row][col] == 0 ) {
row --;
Free[++ cnt] = col;
continue;
}
for ( int i = row + 1;i < equ;i ++ ) {
if ( a[i][col] ) {
for ( int j = col;j <= var;j ++ )
a[i][j] ^= a[row][j];
}
}
}
for ( int i = row;i < equ;i ++ )
if ( a[i][col] )
return -1;
if ( row < var )
return var - row;
for ( int i = var - 1;i >= 0;i -- ) {
ans[i] = a[i][var];
for ( int j = i + 1;j < var;j ++ )
if ( a[i][j] )
ans[i] ^= ( a[i][j] && ans[j] );
}
return 0;
}
高斯约旦消元
约旦消元
void gauss_jordan ( int equ, int var ) {
int row, col = 0;
for ( row = 0;row < equ && col < var;row ++, col ++ ) {
int MaxRow = row;
for ( int i = row + 1;i < equ;i ++ )
if ( fabs ( a[i][col] ) > fabs ( a[MaxRow][col] ) )
MaxRow = i;
if ( MaxRow != row ) {
for ( int i = 0;i <= var;i ++ )
swap ( a[row][i], a[MaxRow][i] );
}
if ( fabs ( a[row][col] ) < eps ) {
row --;
continue;
}
for ( int i = 0;i < equ;i ++ )
if ( i != row )
for ( int j = var;j >= row;j -- )
a[i][j] -= a[i][col] / a[row][col] * a[row][j];
}
}
无解
for ( int i = 0;i < equ;i ++ ) {
bool flag = 1;
for ( int j = i;j < var;j ++ )
if ( fabs ( a[i][j] ) > eps )
flag = 0;
if ( flag && fabs ( a[i][var] ) > eps )
return ! printf ( "-1" );
}
无穷解
for ( int i = 0;i < equ;i ++ ) {
int free_num = 0;
for ( int j = i;j < var;j ++ )
if ( fabs ( a[i][j] ) > eps )
free_num ++;
if ( free_num > 1 )
return ! printf ( "0" );
}
唯一解
for ( int i = 0;i < equ;i ++ )
ans[i] = a[i][var] / a[i][i];
for ( int i = 0;i < equ;i ++ )
if ( fabs ( ans[i] ) < eps )
printf ( "x%d=0\n", i + 1 );
else
printf ( "x%d=%.2f\n", i + 1, ans[i] );
温馨提示,不保证code的绝对正确,反正我是过了
错了别打我,至少别打脸(跑ε=ε=ε=( ̄▽ ̄)