一、连续函数的和、差、积、商的连续性
定理1 设函数 f ( x ) f(x) f(x) 和 g ( x ) \mathrm{g}(x) g(x) 在点 x 0 x_0 x0 连续,则它们的和(差) f ± g f \pm \mathrm{g} f±g 、 积 f ⋅ g f \cdot \mathrm{g} f⋅g 及商 f g \cfrac{f}{\mathrm g} gf (当 g ( x 0 ) ≠ 0 \mathrm g (x_0) \neq 0 g(x0)=0 时)都在点 x 0 x_0 x0 连续。
例1 因 tan x = sin x cos x , cot x = cos x sin x \tan x = \cfrac{\sin x}{\cos x}, \cot x = \cfrac{\cos x}{\sin x} tanx=cosxsinx,cotx=sinxcosx ,而 y = sin x y = \sin x y=sinx 和 y = cos x y = \cos x y=cosx 都在区间 ( − ∞ , ∞ ) (- \infty, \infty) (−∞,∞) 内连续,由定理1可知 y = tan x y = \tan x y=tanx 和 y = cot x y = \cot x y=cotx 在它们的定义域内是连续的。
二、反函数与复合函数的连续性
定理2 如果函数 y = f ( x ) y = f(x) y=f(x) 在区间 I x I_x Ix 上单调增加(或单调减少)且连续,那么它的反函数 x = f − 1 ( y ) x = f^{-1} (y) x=f−1(y) 也在对应的区间 I y = y ∣ y = f ( x ) , x ∈ I x I_y = \\{ y | y = f(x), x \in I_x \\} Iy=y∣y=f(x),x∈Ix 上单调增加(或单调减少)且连续。
例2 由于 y = sin x y = \sin x y=sinx 在闭区间 $\left[ - \cfrac{\pi}{2}, \cfrac{\pi}{2} \right] $ 上单调增加且连续,所以它的反函数 y = arcsin x y = \arcsin x y=arcsinx 在闭区间 [ − 1 , 1 ] [-1, 1] [−1,1] 上也是单调增加且连续的。
定理3 设函数 y = f [ g ( x ) ] y = f[\mathrm g (x)] y=f[g(x)] 由函数 u = g ( x ) u = \mathrm g (x) u=g(x) 与函数 y = f ( u ) y = f(u) y=f(u) 复合而成, U ˚ ( x 0 ) ⊂ D f ∘ g \mathring{U} (x_0) \subset D_{f \circ \mathrm g} U˚(x0)⊂Df∘g . 若 lim x → x 0 g ( x ) = u 0 \lim \limits_{x \to x_0} \mathrm g (x) = u_0 x→x0limg(x)=u0 ,而函数 y = f ( u ) y = f(u) y=f(u) 在 u = u 0 u = u_0 u=u0 连续,则
lim x → x 0 f [ g ( x ) ] = lim u → u 0 f ( u ) = f ( u 0 ) . \lim \limits_{x \to x_0} f[\mathrm g (x)] = \lim \limits_{u \to u_0} f(u) = f(u_0) . x→x0limf[g(x)]=u→u0limf(u)=f(u0).
因为在定理3中有
lim
x
→
x
0
g
(
x
)
=
u
0
,
lim
u
→
u
0
=
f
(
u
0
)
\lim_{x \to x_0} \mathrm{g}(x) = u_0 , \quad \lim_{u \to u_0} = f(u_0)
x→x0limg(x)=u0,u→u0lim=f(u0)
所以又可以写成
lim
x
→
x
0
f
[
g
(
x
)
]
=
f
[
lim
x
→
x
0
g
(
x
)
]
.
\lim_{x \to x_0} f[\mathrm g (x)] = f[\lim_{x \to x_0} \mathrm g (x)] .
x→x0limf[g(x)]=f[x→x0limg(x)].
把定理3中的 x → x 0 x \to x_0 x→x0 换成 x → ∞ x \to \infty x→∞ ,可得类似的定理。
例3 求
lim
x
→
3
x
−
3
x
2
−
9
\lim \limits_{x \to 3} \sqrt{\cfrac{x - 3}{x^2 - 9}}
x→3limx2−9x−3 .
解:$ y = \sqrt{ \cfrac{x - 3}{x^2 - 9}} $ 可以看做有
y
=
u
y = \sqrt u
y=u 与
u
=
x
−
3
x
2
−
9
u = \cfrac{x - 3}{x^ 2 - 9}
u=x2−9x−3 复合而成。因为
lim
x
→
3
x
−
3
x
2
−
9
=
1
6
\lim \limits_{x \to 3} \cfrac{x - 3}{x^2 - 9} = \cfrac{1}{6}
x→3limx2−9x−3=61 ,而函数
y
=
u
y = \sqrt u
y=u 在点
u
=
1
6
u = \cfrac{1}{6}
u=61 连续,所以
lim
x
→
3
x
−
3
x
2
−
9
=
lim
x
→
3
x
−
3
x
2
−
9
=
1
6
=
6
6
.
\lim_{x \to 3} \sqrt{\cfrac{x - 3}{x^2 - 9}} = \sqrt{\lim_{x \to 3} \cfrac{x - 3}{x^2 - 9}} = \sqrt{\cfrac{1}{6}} = \cfrac{\sqrt 6}{6} .
x→3limx2−9x−3=x→3limx2−9x−3=61=66.
定理4 设函数 y = f [ g ( x ) ] y = f[\mathrm g (x)] y=f[g(x)] 由函数 u = g ( x ) u = \mathrm g (x) u=g(x) 与函数 y = f ( u ) y = f(u) y=f(u) 复合而成, U ˚ ( x 0 ) ⊂ D f ∘ g \mathring{U} (x_0) \subset D_{f \circ \mathrm g} U˚(x0)⊂Df∘g .若函数 u = g ( x ) u = \mathrm g (x) u=g(x) 在 x = x 0 x = x_0 x=x0 连续,且 g ( x 0 ) = u 0 \mathrm g (x_0) = u_0 g(x0)=u0 而函数 y = f ( u ) y = f(u) y=f(u) 在 u = u 0 u = u_0 u=u0 连续,则复合函数 y = f [ g ( x ) ] y = f[\mathrm g (x)] y=f[g(x)] 在 x = x 0 x = x_0 x=x0 也连续。
例4 讨论函数
y
=
sin
1
x
y = \sin{\cfrac{1}{x}}
y=sinx1 的连续性。
解:函数
y
=
sin
1
x
y = \sin{\cfrac{1}{x}}
y=sinx1 可看作是由
u
=
1
x
u = \cfrac{1}{x}
u=x1 及
y
=
sin
u
y = \sin u
y=sinu 复合而成的。
u
=
1
x
u = \cfrac{1}{x}
u=x1 当
−
∞
<
x
<
0
- \infty < x < 0
−∞<x<0 和
0
<
x
<
∞
0 < x < \infty
0<x<∞ 时是连续的,
y
=
sin
u
y = \sin u
y=sinu 当
−
∞
<
u
<
+
∞
- \infty < u < + \infty
−∞<u<+∞ 时是连续的。根据定理4,函数
y
=
sin
1
x
y = \sin{\cfrac{1}{x}}
y=sinx1 在无限区间
(
−
∞
,
0
)
(- \infty, 0)
(−∞,0) 和
(
0
,
+
∞
)
(0, + \infty)
(0,+∞) 内是连续的。
三、初等函数的连续性
基本初等函数在它们的定义域内都是连续的。
重要结论:一切初等函数在其定义区间内都是连续的。所谓定义区间,就是包含在定义域内的区间。
初等函数连续性的结论提供了一个求极限的方法:如果
f
(
x
)
f(x)
f(x) 是初等函数,且
x
0
x_0
x0 是
f
(
x
)
f(x)
f(x) 的定义区间内的点,那么
lim
x
→
x
0
f
(
x
)
=
f
(
x
0
)
.
\lim_{x \to x_0} f(x) = f(x_0) .
x→x0limf(x)=f(x0).
例5 求
lim
x
→
0
log
a
(
1
+
x
)
x
(
a
>
0
,
a
≠
1
)
\lim \limits_{x \to 0} \cfrac{\log_a (1 + x)}{x} (a > 0, a \neq 1)
x→0limxloga(1+x)(a>0,a=1) .
解:
lim
x
→
0
log
a
(
1
+
x
)
x
=
lim
x
→
0
log
a
(
1
+
x
)
1
x
=
log
a
e
=
1
ln
a
\lim \limits_{x \to 0} \cfrac{\log_a (1 + x)}{x} = \lim \limits_{x \to 0} \log_a (1 + x)^{\frac{1}{x}} = \log_a \mathrm e = \cfrac{1}{\ln a}
x→0limxloga(1+x)=x→0limloga(1+x)x1=logae=lna1
例6 求
lim
x
→
0
a
x
−
1
x
,
(
a
>
0
,
a
≠
1
)
\lim \limits_{x \to 0} \cfrac{a^x - 1}{x}, (a > 0, a \neq 1)
x→0limxax−1,(a>0,a=1).
解:令
a
x
−
1
=
t
a^x - 1 = t
ax−1=t ,则
x
=
log
a
(
1
+
t
)
x = \log_a (1 + t)
x=loga(1+t) ,当
x
→
0
x \to 0
x→0 时
t
→
0
t \to 0
t→0 ,于是
lim
x
→
0
a
x
−
1
x
=
lim
t
→
0
t
log
a
(
1
+
t
)
=
ln
a
\lim_{x \to 0} \cfrac{a^x -1}{x} = \lim_{t \to 0} \cfrac{t}{\log_a (1 + t)} = \ln a
x→0limxax−1=t→0limloga(1+t)t=lna
例7 求
lim
x
→
0
(
1
+
x
)
α
−
1
x
(
α
∈
R
)
\lim \limits_{x \to 0} \cfrac{(1 + x)^{\alpha} - 1}{x} (\alpha \in \mathbb{R})
x→0limx(1+x)α−1(α∈R) .
解:令
(
1
+
x
)
α
−
1
=
t
(1 + x)^{\alpha} -1 = t
(1+x)α−1=t ,则当
x
→
0
x \to 0
x→0 时,
t
→
0
t \to 0
t→0 ,于是
lim
x
→
0
(
1
+
x
)
α
−
1
x
=
lim
x
→
0
[
(
1
+
x
)
α
−
1
ln
(
1
+
x
)
α
⋅
α
ln
(
1
+
x
)
x
]
=
lim
t
→
0
t
ln
(
1
+
t
)
⋅
lim
x
→
0
α
ln
(
1
+
x
)
x
=
α
.
\lim_{x \to 0} \cfrac{(1 + x)^{\alpha} - 1}{x} = \lim_{x \to 0} \left[ \cfrac{(1 + x)^{\alpha} - 1}{\ln(1 + x)^{\alpha}} \cdot \cfrac{\alpha \ln (1 + x)}{x} \right] = \lim_{t \to 0} \cfrac{t}{\ln (1 + t)} \cdot \lim_{x \to 0} \cfrac{\alpha \ln (1 + x)}{x} = \alpha .
x→0limx(1+x)α−1=x→0lim[ln(1+x)α(1+x)α−1⋅xαln(1+x)]=t→0limln(1+t)t⋅x→0limxαln(1+x)=α.
例8 求
lim
x
→
0
(
1
+
2
x
)
3
sin
x
\lim \limits_{x \to 0} (1 + 2x)^{\frac{3}{\sin x}}
x→0lim(1+2x)sinx3 .
解:因为
(
1
+
2
x
)
3
sin
x
=
(
1
+
2
x
)
1
2
x
⋅
x
sin
x
⋅
6
=
e
6
⋅
x
sin
x
ln
(
1
+
2
x
)
1
2
x
(1 + 2x)^{\frac{3}{\sin x}} = (1 + 2x)^{\frac{1}{2x} \cdot \frac{x}{\sin x} \cdot 6} = \mathrm e^{6 \cdot \frac{x}{\sin x} \ln (1 + 2x)^{\frac{1}{2x}}}
(1+2x)sinx3=(1+2x)2x1⋅sinxx⋅6=e6⋅sinxxln(1+2x)2x1
便有
lim
x
→
0
(
1
+
2
x
)
3
sin
x
=
e
lim
x
→
0
[
6
⋅
x
sin
x
⋅
ln
(
1
+
2
x
)
1
2
x
]
=
e
6
.
\lim_{x \to 0} (1 + 2x)^{\frac{3}{\sin x}} = \mathrm e^{\lim \limits_{x \to 0} \left[ 6 \cdot \frac{x}{\sin x} \cdot \ln (1 + 2x)^{\frac{1}{2x}} \right]} = \mathrm e^6 .
x→0lim(1+2x)sinx3=ex→0lim[6⋅sinxx⋅ln(1+2x)2x1]=e6.
一般地,对于形如
u
(
x
)
v
(
x
)
(
u
(
x
)
>
0
,
u
(
x
)
≢
1
)
u(x)^{v(x)}(u(x) > 0, u(x) \not\equiv 1)
u(x)v(x)(u(x)>0,u(x)≡1) 的函数(通常称为幂指函数),如果
lim
u
(
x
)
=
a
>
0
,
lim
v
(
x
)
=
b
,
\lim u(x) =a > 0,\quad \lim v(x) = b,
limu(x)=a>0,limv(x)=b,
那么
lim
u
(
x
)
v
(
x
)
=
a
b
.
\lim u(x)^{v(x)} = a^b.
limu(x)v(x)=ab.
注意:这里三个
lim
\lim
lim 都表示在同一自变量变化过程中的极限。