还记得小学时背过的“九九乘法表”吗?那是刚刚学习乘法的小学生的一道难关。我们小时候用过的铁制文具盒盖子里面就印着“乘法表”,像一个上三角形矩阵。
有一个笑话:上小学二年级的明明回家告诉妈妈:“今天数学考试有一道题问 3 × 7 = ? 3\times 7=? 3×7=?,我不会做。快下课时我不管三七二十一,写了个28上去!”这个笑话说明光会背公式是没有用的!
言归正传。大一的同学学习矩阵的乘法是也会觉得挺抽象的。所以,今天我们就来聊聊“矩阵乘法”这点事儿!
符号
A
A
A为
n
n
n阶方阵.
e
i
=
(
0
,
⋯
 
,
0
,
1
,
0
,
⋯
 
,
0
)
T
e_i=(0,\cdots,0,1,0,\cdots,0)^T
ei=(0,⋯,0,1,0,⋯,0)T, 其中第
i
i
i个分量等于
1
1
1.
x
=
(
x
1
,
x
2
,
⋯
 
,
x
n
)
T
x=(x_1,x_2,\cdots,x_n)^T
x=(x1,x2,⋯,xn)T.
小写希腊字母如
α
\alpha
α常常表示
n
n
n维列向量,而
α
T
\alpha^T
αT则表示
n
n
n维行向量.
r
o
w
i
row_i
rowi指矩阵
A
A
A的第
i
i
i行,
c
o
l
i
col_i
coli指矩阵
A
A
A的第
i
i
i列.
我们仅考虑实数域。
###乘法口诀
矩阵 A B AB AB来相乘,左右首先要分清;
乘 法 没 有 消 去 律 , 左 右 因 子 不 能 去 ; 乘法没有消去律,左右因子不能去; 乘法没有消去律,左右因子不能去;
矩 阵 乘 法 真 有 趣 , 且 听 我 来 说 详 细 : 矩阵乘法真有趣,且听我来说详细: 矩阵乘法真有趣,且听我来说详细:
行 乘 以 列 得 实 数 , 效 果 等 于 做 内 积 ; 行乘以列得实数,效果等于做内积; 行乘以列得实数,效果等于做内积;
非 零 列 乘 非 零 行 , 积 乃 方 T 阵 秩 为 1 ; 非零列乘非零行,积乃方^T阵秩为1; 非零列乘非零行,积乃方T阵秩为1;
A A A左乘以列向量,等于 A A A列作组合;
A A A乘 e i e_i ei很容易,直将 i i i列来提取;
行向量左乘以 A A A, 等于 A A A行作组合;
e i e_i ei转置把 A A A乘, i i i行取出便为积;
初等矩阵左右乘,行列变换显神奇。
注释及应用
- 行乘以列得实数,效果等于做内积;
非零列乘非零行,积乃方阵秩为1.
解释:-
α T β \alpha^T\beta αTβ是一个实数. 且 α T β = β T α \alpha^T\beta =\beta^T\alpha αTβ=βTα.
-
α β T \alpha\beta^T αβT是一个方阵。当 α ≠ 0 , β ≠ 0 \alpha\ne 0, \beta\ne0 α̸=0,β̸=0时, α β T \alpha\beta^T αβT是一个秩等于1的方阵.
-
t r ( α β T ) = α T β tr(\alpha\beta^T)=\alpha^T\beta tr(αβT)=αTβ.这里 t r ( α β T ) tr(\alpha\beta^T) tr(αβT)表示方阵 α β T \alpha\beta^T αβT的迹,就是它的主对角元的和.
-
例1 设
α
=
(
1
2
3
)
,
β
T
=
(
2
1
2
)
,
A
=
α
β
T
,
\alpha=\begin{pmatrix}1\\2\\3\end{pmatrix}, \beta^T=(2\quad 1\quad 2),A=\alpha\beta^T,
α=⎝⎛123⎠⎞,βT=(212),A=αβT, 计算:
A
n
.
A^n.
An.
解:
A
n
=
α
β
T
α
β
T
⋯
α
β
T
α
β
T
=
α
(
β
T
α
)
⋯
(
β
T
α
)
β
T
=
α
(
β
T
α
)
n
−
1
β
T
=
(
β
T
α
)
n
−
1
α
β
T
=
(
β
T
α
)
n
−
1
A
A^n=\alpha\beta^T\alpha\beta^T\cdots\alpha\beta^T\alpha\beta^T=\alpha(\beta^T\alpha) \cdots(\beta^T\alpha)\beta^T =\alpha(\beta^T\alpha)^{n-1}\beta^T=(\beta^T\alpha)^{n-1}\alpha\beta^T=(\beta^T\alpha)^{n-1}A
An=αβTαβT⋯αβTαβT=α(βTα)⋯(βTα)βT=α(βTα)n−1βT=(βTα)n−1αβT=(βTα)n−1A
因为
β
T
α
=
1
×
2
+
2
×
1
+
3
×
2
=
10
,
\beta^T\alpha=1\times2+2\times1+3\times2=10,
βTα=1×2+2×1+3×2=10,所以,
A
n
=
1
0
n
−
1
A
,
A^n=10^{n-1}A,
An=10n−1A,
其中,
A
=
(
2
1
2
4
2
4
6
3
6
)
.
A=\begin{pmatrix}2&1&2\\4&2&4\\6&3&6\end{pmatrix}.
A=⎝⎛246123246⎠⎞.
-
A
A
A左乘以列向量,等于
A
A
A列作组合;
A A A乘 e i e_i ei很容易,直将 i i i列来提取;
解释:
( 1 ) A ( x 1 x 2 ⋮ x n ) = x 1 c o l 1 + x 2 c o l 2 + ⋯ + x n c o l n . (1)\quad A\begin{pmatrix}x_1\\x_2\\\vdots\\x_n\end{pmatrix}=x_1col_1+x_2col_2+\cdots+x_ncol_n. (1)A⎝⎜⎜⎜⎛x1x2⋮xn⎠⎟⎟⎟⎞=x1col1+x2col2+⋯+xncoln.
( 2 ) A ( 0 ⋮ 1 ⋮ 0 ) = c o l i . (2)\quad A\begin{pmatrix}0\\\vdots\\1\\\vdots\\0\end{pmatrix}=col_i. (2)A⎝⎜⎜⎜⎜⎜⎜⎛0⋮1⋮0⎠⎟⎟⎟⎟⎟⎟⎞=coli.
例2 计算:
( 1 ) ( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 1 1 ) ; (1)\begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1\\1\\1\end{pmatrix}; (1)⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛111⎠⎞;
( 2 ) ( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 0 1 ) ; (2)\begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1\\0\\1\end{pmatrix}; (2)⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛101⎠⎞;
( 3 ) ( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 0 0 1 ) ; (3)\begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}0\\0\\1\end{pmatrix}; (3)⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛001⎠⎞;
( 4 ) ( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 1 0 1 0 0 1 1 1 ) (4)\begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1&1&0\\1&0&0\\1&1&1\end{pmatrix} (4)⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛111101001⎠⎞
解:(1)由公式(1),
( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 1 1 ) = 1 ⋅ ( 1 2 0 ) + 1 ⋅ ( 2 − 1 2 ) + 1 ⋅ ( 1 4 2 ) = ( 4 5 4 ) . \begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1\\1\\1\end{pmatrix}=1\cdot\begin{pmatrix}1\\2\\0\end{pmatrix}+1\cdot\begin{pmatrix}2\\-1\\2\end{pmatrix}+1\cdot\begin{pmatrix}1\\4\\2\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}4\\5\\4\end{pmatrix}. ⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛111⎠⎞=1⋅⎝⎛120⎠⎞+1⋅⎝⎛2−12⎠⎞+1⋅⎝⎛142⎠⎞=⎝⎛454⎠⎞.
(2) 由公式(1),
( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 0 1 ) = 1 ⋅ ( 1 2 0 ) + 0 ⋅ ( 2 − 1 2 ) + 1 ⋅ ( 1 4 2 ) = ( 2 6 2 ) . \begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1\\0\\1\end{pmatrix}=1\cdot\begin{pmatrix}1\\2\\0\end{pmatrix}+0\cdot\begin{pmatrix}2\\-1\\2\end{pmatrix}+1\cdot\begin{pmatrix}1\\4\\2\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}2\\6\\2\end{pmatrix}. ⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛101⎠⎞=1⋅⎝⎛120⎠⎞+0⋅⎝⎛2−12⎠⎞+1⋅⎝⎛142⎠⎞=⎝⎛262⎠⎞.
(3) 由公式(2),
( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 0 0 1 ) = ( 1 4 2 ) . \begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}0\\0\\1\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}1\\4\\2\end{pmatrix}. ⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛001⎠⎞=⎝⎛142⎠⎞.
(4) 由(1)-(3)题,用左边的矩阵每次乘以右边矩阵的一列,得,
( 1 2 1 2 − 1 4 0 2 2 ) ( 1 1 0 1 0 0 1 1 1 ) = ( 4 2 1 5 6 4 4 2 2 ) . \begin{pmatrix}1&2&1\\2&-1&4\\0&2&2\end{pmatrix}\begin{pmatrix}1&1&0\\1&0&0\\1&1&1\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}4&2&1\\5&6&4\\4&2&2\end{pmatrix}. ⎝⎛1202−12142⎠⎞⎝⎛111101001⎠⎞=⎝⎛454262142⎠⎞.
结束的话
掌握了上面的计算矩阵乘法的方法,一次算一列,是不是感觉特棒?
(未完待续)
更多内容,欢迎用微信扫描下图中的二维码,或搜索“大哉数学之为用”,免费关注微信公众号“大哉数学之为用”进行阅读。
如果您觉得本文对您有帮助,欢迎赞赏!您的支持是作者继续下去的动力!