正交曲面系下梯度散度旋度公式速记
1. 回忆正交曲面系的度量系数 h i h_i hi
记每种坐标系中不同的3个分量分别为 u 1 u_{1} u1 u 2 u_{2} u2 u 3 u_{3} u3,其度量系数分别为
坐标系 | u 1 u_{1} u1 | u 2 u_{2} u2 | u 3 u_{3} u3 |
---|---|---|---|
x y z xyz xyz | 1 1 1 | 1 1 1 | 1 1 1 |
r θ z r\theta z rθz | 1 1 1 | r r r | 1 1 1 |
r θ ϕ r\theta \phi rθϕ | 1 1 1 | r r r | r sin θ r \sin\theta rsinθ |
2. 沿每个坐标系的微分长度 d l i = h i d u i \mathrm{d}l_i=h_i\mathrm{d}u_i dli=hidui,其微分长度分别为
坐标系 | u 1 u_{1} u1 | u 2 u_{2} u2 | u 3 u_{3} u3 |
---|---|---|---|
x y z xyz xyz | d x \mathrm{d}x dx | d y \mathrm{d}y dy | d z \mathrm{d}z dz |
r θ z r\theta z rθz | d r \mathrm{d}r dr | r d θ r\mathrm{d}\theta rdθ | d z \mathrm{d}z dz |
r θ ϕ r\theta \phi rθϕ | d r \mathrm{d}r dr | r d θ r\mathrm{d}\theta rdθ | r sin θ d ϕ r \sin\theta\mathrm{d}\phi rsinθdϕ |
3. 只需要记的公式(只是简记 数学上会有些冲突)
∇ Φ = ∑ i e u i ∂ Φ ∂ l i \nabla\Phi=\sum_{i}\bm{{e_{u_i}}}\frac{\partial \Phi}{\partial l_i} ∇Φ=i∑eui∂li∂Φ
∇ ⋅ A ⃗ = ∑ i ≠ j ≠ k ∂ ( A i h j h k ) ∂ ( l i h j h k ) \nabla \cdot \vec{\bm{A}}=\sum_{i\not =j\not =k}\frac{\partial {(A_ih_jh_k)}}{\partial (l_ih_jh_k)} ∇⋅A=i=j=k∑∂(lihjhk)∂(Aihjhk)把 ∂ ( A i h j h k ) \partial (A_ih_jh_k) ∂(Aihjhk) 中的 h j h k h_jh_k hjhk看成是与 u i u_i ui无关的常数(例如 h j = r h_j=r hj=r且 u i u_i ui为 r r r时
∇
×
A
⃗
=
∣
e
u
1
e
u
2
e
u
3
∂
∂
l
1
∂
∂
l
2
∂
∂
l
3
A
1
A
2
A
3
∣
\nabla \times \vec{\bm{A}}=\left| \begin{matrix} \bm{{e_{u_1}}} & \bm{{e_{u_2}}} & \bm{{e_{u_3}}} \\ \frac{\partial }{\partial l_1} & \frac{\partial }{\partial l_2} & \frac{\partial }{\partial l_3} \\ A_1 & A_2 & A_3 \end{matrix} \right|
∇×A=∣∣∣∣∣∣eu1∂l1∂A1eu2∂l2∂A2eu3∂l3∂A3∣∣∣∣∣∣
∇
2
Φ
=
∇
⋅
(
∇
Φ
)
=
∑
i
≠
j
≠
k
∂
(
h
j
h
k
∂
Φ
∂
l
i
)
∂
(
l
i
h
j
h
k
)
=
∑
i
≠
j
≠
k
∂
∂
(
l
i
h
j
h
k
)
(
h
j
h
k
∂
Φ
∂
l
i
)
\nabla^2 \Phi =\nabla \cdot( \nabla \Phi)=\sum_{i\not =j\not =k}\frac{\partial {(h_jh_k\frac{\partial\Phi}{\partial l_i})}}{\partial (l_ih_jh_k)}=\sum_{i\not =j\not =k}\frac{\partial}{\partial (l_ih_jh_k)}(h_jh_k\frac{\partial\Phi}{\partial l_i})
∇2Φ=∇⋅(∇Φ)=i=j=k∑∂(lihjhk)∂(hjhk∂li∂Φ)=i=j=k∑∂(lihjhk)∂(hjhk∂li∂Φ)
4. 一些变形(把 d l i = h i d u i \mathrm{d}l_i=h_i\mathrm{d}u_i dli=hidui带入)
∇ Φ = ∑ i e u i ∂ Φ h i ∂ u i \nabla\Phi=\sum_{i}\bm{{e_{u_i}}}\frac{\partial \Phi}{h_i\partial u_i} ∇Φ=i∑euihi∂ui∂Φ
∇ ⋅ A ⃗ = 1 h 1 h 2 h 3 ∑ i ≠ j ≠ k ∂ ( A i h j h k ) ∂ u i \nabla \cdot \vec{\bm{A}}=\frac{1}{h_1h_2h_3}\sum_{i\not =j\not =k}\frac{\partial {(A_ih_jh_k)}}{\partial u_i} ∇⋅A=h1h2h31i=j=k∑∂ui∂(Aihjhk)
∇
×
A
⃗
=
∣
e
u
1
e
u
2
e
u
3
∂
h
1
∂
u
1
∂
h
2
∂
u
2
∂
h
3
∂
u
3
A
1
A
2
A
3
∣
=
1
h
1
h
2
h
3
∣
h
1
e
u
1
h
2
e
u
2
h
3
e
u
3
∂
∂
u
1
∂
∂
u
2
∂
∂
u
3
h
1
A
1
h
2
A
2
h
3
A
3
∣
\nabla \times \vec{\bm{A}}=\left| \begin{matrix} \bm{{e_{u_1}}} & \bm{{e_{u_2}}} & \bm{{e_{u_3}}} \\ \frac{\partial }{h_1\partial u_1} & \frac{\partial }{h_2\partial u_2} & \frac{\partial }{h_3\partial u_3} \\ A_1 & A_2 & A_3 \end{matrix} \right|=\frac{1}{h_1h_2h_3}\left| \begin{matrix} h_1\bm{{e_{u_1}}} &h_2 \bm{{e_{u_2}}} & h_3\bm{{e_{u_3}}} \\ \frac{\partial }{\partial u_1} & \frac{\partial }{\partial u_2} & \frac{\partial }{\partial u_3} \\ h_1A_1 & h_2A_2 & h_3A_3 \end{matrix} \right|
∇×A=∣∣∣∣∣∣eu1h1∂u1∂A1eu2h2∂u2∂A2eu3h3∂u3∂A3∣∣∣∣∣∣=h1h2h31∣∣∣∣∣∣h1eu1∂u1∂h1A1h2eu2∂u2∂h2A2h3eu3∂u3∂h3A3∣∣∣∣∣∣
∇
2
Φ
=
1
h
1
h
2
h
3
∑
i
≠
j
≠
k
∂
∂
u
i
(
h
j
h
k
h
i
∂
Φ
∂
u
i
)
\nabla^2 \Phi =\frac{1}{h_1h_2h_3}\sum_{i\not =j\not =k}\frac{\partial }{\partial u_i}{(\frac{h_jh_k}{h_i}\frac{\partial\Phi}{\partial u_i})}
∇2Φ=h1h2h31i=j=k∑∂ui∂(hihjhk∂ui∂Φ)
5.例子
比如我要求球坐标的 Φ \Phi Φ函数的梯度
∇ Φ = ∑ i e u i ∂ Φ ∂ l i = ∑ i e u i ∂ Φ h i ∂ u i \nabla\Phi=\sum_{i}\bm{{e_{u_i}}}\frac{\partial \Phi}{\partial l_i}=\sum_{i}\bm{{e_{u_i}}}\frac{\partial \Phi}{h_i\partial u_i} ∇Φ=i∑eui∂li∂Φ=i∑euihi∂ui∂Φ
注意到 [ h 1 h 2 h 3 ] = [ 1 r r sin θ ] \begin{bmatrix}h_1 &h_2 &h_3\end{bmatrix}=\begin{bmatrix}1 &r &r\sin\theta\end{bmatrix} [h1h2h3]=[1rrsinθ],带入就求出
∇ Φ = e r ∂ Φ ∂ r + 1 r e θ ∂ Φ ∂ θ + 1 r sin θ e ϕ ∂ Φ ∂ ϕ \nabla\Phi=\bm{{e_{r}}}\frac{\partial \Phi}{\partial r}+\frac{1}{r}\bm{{e_{ \theta}}}\frac{\partial \Phi}{\partial \theta}+\frac{1}{ r\sin\theta}\bm{{e_{\phi}}}\frac{\partial \Phi}{\partial \phi} ∇Φ=er∂r∂Φ+r1eθ∂θ∂Φ+rsinθ1eϕ∂ϕ∂Φ
其他的同理,速记法!
6. 参考文献
电磁场与电磁波(第二版) 杨儒贵