目录
一、多态性的概念
在C++程序设计中,多态性是指具有不同功能的函数可以用一个函数名。在面向对象程序设计中这样描述多态性:向不同的对象发送同一个消息,它们接受后会产生不同的行为(即方法)。
多态性是指同样的消息被不同的对象接收时导致的不同行为。
消息是指对类的成员函数的调用。
不同的行为是指不同的实现,也就是调用了不同的函数。
函数的重载、运算符重载都是多态现象。从系统实现的观点看,多态性分为两类:静态多态和动态多态性。以前学过的函数重载和运算符重载属于静态多态性,在编译程序时系统就可以确定调用哪个函数,因此静态多态性又称编译时的多态性。静态多态性是通过函数重载实现的。动态多态性是在程序运行中才能确定操作所针对的对象。他又称运行时的多态性。动态多态性是通过虚函数实现的。
这章要研究的问题是:从一个基类派生出不同的派生类时,各派生类可以使用与基类成员相同的成员名,如果在运行时用相同的成员名调用类的成员,会调用哪个类的成员?也就是说,通过继承而产生了相关的不同的派生类,与基类成员同名的成员在各个派生类中有不同的含义,也就是说,多态性是一个接口多种方法。
二、一个典型的例子——【例6.1】
先建立一个点类(point),有数据成员x,y(坐标)。以它为基类派生一个圆类,增加数据成员r(半径),再以圆为直接基类派生出一个圆柱体类,再增加数据成员h(高),要求重载运算符<<和>>使之能输出以上的对象。
1.声明基类point类
#include <iostream>
using namespace std;
class Point
{
protected:
float x, y;
public:
Point(float = 0, float = 0);
void setPoint(float, float);
float getX() const
{
return x;
}
float getY() const
{
return y;
}
friend ostream &operator<<(ostream &, const Point &);
};
// Point的构造函数
Point::Point(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 设置x和y的坐标值
void Point::setPoint(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 输出点的坐标
ostream &operator<<(ostream &output, const Point &p)
{
output << "[" << p.x << "," << p.y << "]" << endl;
return output;
}
int main()
{
Point p(3.5, 6.4);
cout << "x=" << p.getX() << ",y=" << p.getY() << endl;
p.setPoint(8.5, 6.8);
cout << "p(new):" << p << endl;
return 0;
}
【注】
// friend ostream & operator<<(ostream &,const Point &);
//对"<<"运算符的重载。
一般我们用的“<<”只能输出整型、实型等普通类型。要想输出类类型,则必须对“<<”进行重载,其中一个参数为类类型对象。为了方便对对象内部数据的操作,设置为friend友元函数。为了能达到cout<<对象<<对象<<endl;的连续输出对象的效果,设置返回类型为引用。
参数:第一个为输出流对象;第二个为要输出的对象(为了防止产生临时对象、提高程序的效率,将参数设置为引用类型,但引用类型又能改变实参的值,所以设置为const)。
2.声明派生类circle
在1的基础上,再声明派生类circle的部分。
#include <iostream>
using namespace std;
class Point
{
protected:
float x, y;
public:
Point(float = 0, float = 0);
void setPoint(float, float);
float getX() const
{
return x;
}
float getY() const
{
return y;
}
friend ostream &operator<<(ostream &, const Point &);
};
// Point的构造函数
Point::Point(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 设置x和y的坐标值
void Point::setPoint(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 输出点的坐标
ostream &operator<<(ostream &output, const Point &p)
{
output << "[" << p.x << "," << p.y << "]" << endl;
return output;
}
class Circle: public Point
{
protected:
float radius;
public:
Circle(float x = 0, float y = 0, float r = 0);
void setRadius(float);
float getRadius() const;
float area () const;
friend ostream &operator<<(ostream &, const Circle &);
};
Circle::Circle(float a, float b, float r): Point(a, b), radius(r) {}
void Circle::setRadius(float r)
{
radius = r;
}
float Circle::getRadius() const
{
return radius;
}
float Circle::area() const
{
return 3.14159 * radius * radius;
}
ostream &operator<<(ostream &output, const Circle &c)
{
output << "Center=[" << c.x << "," << c.y << "],Radius = " << c.radius << ", area = " << c.area() << endl;
return output;
}
int main()
{
Circle c(3.5, 6.4, 5.2);
cout << "original circle:\nx=" << c.getX() << ",y = " << c.getY() << ", r = " << c.getRadius() << ",area = " <<
c.area() << endl;
c.setRadius(7.5);
c.setPoint(5, 5);
cout << "new circle:\n" << c;
Point &pRef = c;
cout << "pRef:" << pRef;
return 0;
}
3.声明circle的派生类cylinder
以circle为基础,从circle类派生出cylinder类。
#include <iostream>
using namespace std;
class Point
{
protected:
float x, y;
public:
Point(float = 0, float = 0);
void setPoint(float, float);
float getX() const
{
return x;
}
float getY() const
{
return y;
}
friend ostream &operator<<(ostream &, const Point &);
};
// Point的构造函数
Point::Point(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 设置x和y的坐标值
void Point::setPoint(float a, float b)
{
x = a;
y = b;
}
// 输出点的坐标
ostream &operator<<(ostream &output, const Point &p)
{
output << "[" << p.x << "," << p.y << "]" << endl;
return output;
}
class Circle: public Point
{
protected:
float radius;
public:
Circle(float x = 0, float y = 0, float r = 0);
void setRadius(float);
float getRadius() const;
float area () const;
friend ostream &operator<<(ostream &, const Circle &);
};
Circle::Circle(float a, float b, float r): Point(a, b), radius(r) {}
void Circle::setRadius(float r)
{
radius = r;
}
float Circle::getRadius() const
{
return radius;
}
float Circle::area() const
{
return 3.14159 * radius * radius;
}
ostream &operator<<(ostream &output, const Circle &c)
{
output << "Center=[" << c.x << "," << c.y << "],Radius = " << c.radius << ", area = " << c.area() << endl;
return output;
}
class Cylinder: public Circle
{
public:
Cylinder (float x = 0, float y = 0, float r = 0, float h = 0);
void setHeight(float);
float getHeight() const;
float area() const;
float volume() const;
friend ostream &operator<<(ostream &, const Cylinder &);
protected:
float height;
};
Cylinder::Cylinder(float a, float b, float r, float h)
: Circle(a, b, r), height(h) {}
void Cylinder::setHeight(float h)
{
height = h;
}
float Cylinder::getHeight() const
{
return height;
}
float Cylinder::area() const
return 2 * Circle::a