本文介绍了线性差分方程的通解,从特征方程以及延迟算子两个方面介绍了相关概念。并且以AR(2)模型为例,详细介绍了2元线性差分方程的通解情况,另外有若干例题。最后还给出了此类问题矩阵形式,但才疏学浅未能求解。如果有大神路过,知道如何求解还请指点一二。
一、定义
1、线性齐次递推关系
一个常系数的k阶线性齐次递推关系是形如:
a
n
=
c
1
a
n
−
1
+
c
2
a
n
−
2
+
⋯
+
c
k
a
n
−
k
(
n
>
k
)
a_n = c_1a_{n-1}+c_2a_{n-2}+\cdots+c_ka_{n-k} \ \ (n>k)
an=c1an−1+c2an−2+⋯+ckan−k (n>k)
的递推关系,其中
c
i
,
i
=
1
,
2
,
⋯
,
k
c_i, i=1,2,\cdots,k
ci,i=1,2,⋯,k为常数,
c
k
≠
0
c_k\ne0
ck=0,
{
a
n
}
n
=
1
∞
\{a_n\}_{n=1}^{\infty}
{an}n=1∞是一个序列。
2、延迟算子
延迟算子
B
B
B,作用于一个序列
a
n
a_n
an,效果为序列的序数减一:
B
a
n
=
a
n
−
1
Ba_n=a_{n-1}
Ban=an−1 延迟算子可以和实数复合,成为新的算子,例如差分算子:
∇ = 1 − B \nabla=1-B ∇=1−B
效果为:
∇
a
n
=
a
n
−
a
n
−
1
\nabla a_n=a_n-a_{n-1}
∇an=an−an−1
延迟算子还有以下一些性质:
交换律
C 1 ( B ) [ C 2 ( B ) a n ] = C 2 ( B ) [ C 1 ( B ) a n ] C_1(B)[C_2(B)a_n]=C_2(B)[C_1(B)a_n] C1(B)[C2(B)an]=C2(B)[C1(B)an]
结合律
C
1
(
B
)
[
C
2
(
B
)
a
n
]
=
[
C
1
(
B
)
C
2
(
B
)
]
a
n
C_1(B)[C_2(B)a_n] = [C_1(B)C_2(B)]a_n
C1(B)[C2(B)an]=[C1(B)C2(B)]an
分配律
[
C
1
(
B
)
+
C
2
(
B
)
]
a
n
=
C
1
(
B
)
a
n
+
C
2
(
B
)
a
n
[C_1(B)+C_2(B)]a_n = C_1(B)a_n+C_2(B)a_n
[C1(B)+C2(B)]an=C1(B)an+C2(B)an
也就是说,延迟算子的多项式
C
(
B
)
C(B)
C(B)也是有意义的。(这里说不清楚,总之把算子理解为一个代数式就可以了)
3、线性齐次差分方程
如果定义了延迟算子 B B B,那么上述的线性递推关系也可以写成一个k阶线性齐次差分方程: ( 1 − c 1 B − c 2 B 2 − ⋯ − c k B k ) a n = 0 \left(1-c_1B-c_2B^2-\cdots-c_kB^k\right)a_n=0 (1−c1B−c2B2−⋯−ckBk)an=0 其中 B B B为延迟算子, c i , i = 1 , 2 , ⋯ , k c_i, i=1,2,\cdots,k ci,i=1,2,⋯,k是实数, c k ≠ 0 c_k\ne0 ck=0, { a n } n = 1 ∞ \{a_n\}_{n=1}^{\infty} {an}n=1∞是一个序列。
4、特征方程与特征根
如果
a
n
=
r
n
(
r
≠
0
)
a_n = r^n(r\ne0)
an=rn(r=0)是(1)式的一个解,那么就有:
r
n
=
c
1
r
n
−
1
+
c
2
r
n
−
2
+
⋯
+
c
k
r
n
−
k
r^n = c_1r^{n-1}+c_2r^{n-2}+\cdots+c_kr^{n-k}
rn=c1rn−1+c2rn−2+⋯+ckrn−k 等价变换为特征方程:
r
k
−
c
1
r
k
−
1
−
c
2
r
k
−
2
−
⋯
−
c
k
−
1
r
−
c
k
=
0
r^k-c_1r^{k-1}-c_2r^{k-2}-\cdots-c_{k-1}r-c_k=0
rk−c1rk−1−c2rk−2−⋯−ck−1r−ck=0
因此,
a
n
=
r
n
(
r
≠
0
)
a_n = r^n(r\ne0)
an=rn(r=0)是(1)式的一个解,当且仅当
r
r
r是上述特征方程的一根,特征方程的根称为特征根。
而在延迟算子的定义中,这样的特征方程更为明显。根据特征算子的性质,若
1
r
\frac{1}{r}
r1是
C
(
B
)
=
0
C(B)=0
C(B)=0的一个根,则有
C
(
B
)
a
n
=
(
1
−
r
B
)
C
′
(
B
)
a
n
=
0
C(B)a_n = (1-rB)C'(B)a_n=0
C(B)an=(1−rB)C′(B)an=0也就是说,
(
1
−
r
B
)
a
n
=
0
(1-rB)a_n=0
(1−rB)an=0的根
a
n
=
r
n
(
r
≠
0
)
a_n = r^n(r\ne0)
an=rn(r=0)是
C
(
B
)
a
n
=
0
C(B)a_n=0
C(B)an=0的一个特解。而根据代数基本定理,算子多项式可以做以下因式分解:
C
(
B
)
a
n
=
(
1
−
c
1
B
−
c
2
B
2
−
⋯
−
c
k
B
k
)
a
n
=
(
1
−
r
1
B
)
(
1
−
r
2
B
)
⋯
(
1
−
r
k
B
)
a
n
=
0
\begin{aligned} C(B)a_n =& \left(1-c_1B-c_2B^2-\cdots-c_kB^k\right)a_n\\ & =(1-r_1B)(1-r_2B)\cdots(1-r_kB)a_n\\ &=0 \end{aligned}
C(B)an=(1−c1B−c2B2−⋯−ckBk)an=(1−r1B)(1−r2B)⋯(1−rkB)an=0
其实这里的
r
i
r_i
ri就和特征方程中的根等价了,也和
C
(
B
)
=
0
C(B)=0
C(B)=0的根一一对应成倒数关系。
二、定理
定理1
如果特征方程有k个不相等的根(复数域上)
r
i
,
i
=
1
,
2
,
⋯
,
k
r_i,i=1,2,\cdots,k
ri,i=1,2,⋯,k。那么递推关系的通解为:
a
n
=
α
1
r
1
n
+
α
2
r
2
n
+
⋯
+
α
k
r
k
n
a_n = \alpha_1r_1^n+\alpha_2r_2^n+\cdots+\alpha_kr_k^n
an=α1r1n+α2r2n+⋯+αkrkn
其中
α
i
,
i
=
1
,
2
,
⋯
,
k
\alpha_i,i=1,2,\cdots,k
αi,i=1,2,⋯,k为复数域上的常数。定理1的证明通过以上延迟算子分解的过程很容易得出。
定理2
如果特征方程有t个不相等的根(复数域上) r i , i = 1 , 2 , ⋯ , t r_i,i=1,2,\cdots,t ri,i=1,2,⋯,t,其代数重数分别为 m 1 , m 2 , ⋯ , m t m_1,m_2,\cdots,m_t m1,m2,⋯,mt,满足 m i ≥ 1 , i = 1 , 2 , ⋯ , t m_i\geq1,i=1,2,\cdots,t mi≥1,i=1,2,⋯,t,且 ∑ i = 1 t m i = k \sum_{i=1}^tm_i=k ∑i=1tmi=k。那么递推关系的通解为:
a
n
=
(
a
1
,
0
+
a
1
,
1
n
+
⋯
+
a
1
,
m
1
−
1
n
m
1
−
1
)
r
1
n
+
(
a
2
,
0
+
a
2
,
1
n
+
⋯
+
a
2
,
m
2
−
1
n
m
2
−
1
)
r
2
n
+
⋯
+
(
a
t
,
0
+
a
t
,
1
n
+
⋯
+
a
t
,
m
t
−
1
n
m
t
−
1
)
r
t
n
\begin{aligned} a_n=&\left(a_{1,0}+a_{1,1}n+\cdots+a_{1,m_1-1}n^{m_1-1}\right)r_1^n\\ &+\left(a_{2,0}+a_{2,1}n+\cdots+a_{2,m_2-1}n^{m_2-1}\right)r_2^n\\ &+\cdots+\left(a_{t,0}+a_{t,1}n+\cdots+a_{t,m_t-1}n^{m_t-1}\right)r_t^n\end{aligned}
an=(a1,0+a1,1n+⋯+a1,m1−1nm1−1)r1n+(a2,0+a2,1n+⋯+a2,m2−1nm2−1)r2n+⋯+(at,0+at,1n+⋯+at,mt−1nmt−1)rtn
其中
a
i
,
j
a_{i,j}
ai,j是复数域上的常数,
1
≤
i
≤
t
1\leq i\leq t
1≤i≤t 且
0
≤
j
≤
m
i
−
1
0\leq j\leq m_i-1
0≤j≤mi−1。
三、二元线性递推关系
以AR(2)时间序列模型的自相关函数为例
这里的AR(2)模型即是时间序列分析中的2阶自回归模型,博主的线性差分方程知识也都是在这门课上学的。这些d
AR(2)模型:
Y
t
=
ϕ
1
Y
t
−
1
+
ϕ
2
Y
t
−
2
+
e
t
Y_t=\phi_1Y_{t-1}+\phi_2Y_{t-2}+e_t
Yt=ϕ1Yt−1+ϕ2Yt−2+et的自相关函数
ρ
k
\rho_k
ρk满足如下的线性递推关系
ρ
0
=
1
ρ
1
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
ρ
k
=
ϕ
1
ρ
k
−
1
+
ϕ
2
ρ
k
−
2
,
k
≥
2
\begin{aligned} \rho_0& = 1\\ \rho_1& = \frac{\phi_1}{1-\phi_2}\\ \rho_k& = \phi_1\rho_{k-1}+\phi_2\rho_{k-2}, \ k\geq2\end{aligned}
ρ0ρ1ρk=1=1−ϕ2ϕ1=ϕ1ρk−1+ϕ2ρk−2, k≥2
其特征方程为:
λ
2
−
ϕ
1
λ
−
ϕ
2
λ
=
0
\lambda^2-\phi_1\lambda-\phi_2\lambda=0
λ2−ϕ1λ−ϕ2λ=0 两根为
λ
1
,
2
=
ϕ
1
±
ϕ
1
2
+
4
ϕ
2
2
\lambda_{1,2}=\frac{\phi_1\pm\sqrt{\phi_1^2+4\phi_2}}{2}
λ1,2=2ϕ1±ϕ12+4ϕ2
1、两个特征根相等
也即
ϕ
1
2
+
4
ϕ
2
=
0
\phi_1^2+4\phi_2=0
ϕ12+4ϕ2=0,则有
λ
1
=
λ
2
=
ϕ
1
2
\lambda_1 = \lambda_2=\frac{\phi_1}{2}
λ1=λ2=2ϕ1
这种情况下根据定理有:
ρ
k
=
(
a
1
+
a
2
k
)
(
ϕ
1
2
)
k
\rho_k=(a_1+a_2k)(\frac{\phi_1}{2})^k
ρk=(a1+a2k)(2ϕ1)k
带入初始条件
{
ρ
0
=
1
ρ
1
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
\begin{cases} \rho_0=1\\ \rho_1=\frac{\phi_1}{1-\phi_2} \end{cases}
{ρ0=1ρ1=1−ϕ2ϕ1 解出:
{
a
1
=
1
a
2
=
1
+
ϕ
2
1
−
ϕ
2
\begin{cases} a_1 = 1\\ a_2 = \frac{1+\phi_2}{1-\phi_2} \end{cases}
{a1=1a2=1−ϕ21+ϕ2 于是此时的自相关函数为:
ρ
k
=
(
1
+
1
+
ϕ
2
1
−
ϕ
2
k
)
(
ϕ
1
2
)
k
\rho_k=(1+\frac{1+\phi_2}{1-\phi_2}k)(\frac{\phi_1}{2})^k
ρk=(1+1−ϕ21+ϕ2k)(2ϕ1)k
2、两个特征根不相等,且都为实数根
也即
ϕ
1
2
+
4
ϕ
2
>
0
\phi_1^2+4\phi_2>0
ϕ12+4ϕ2>0,则由定理可知:
ρ
k
=
a
1
λ
1
k
+
a
2
λ
2
k
\rho_k=a_1\lambda_1^k+a_2\lambda_2^k
ρk=a1λ1k+a2λ2k 带入初始条件
{
ρ
0
=
1
ρ
1
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
\begin{cases} \rho_0=1\\ \rho_1=\frac{\phi_1}{1-\phi_2} \end{cases}
{ρ0=1ρ1=1−ϕ2ϕ1 解出:
{
a
1
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
−
λ
2
λ
1
−
λ
2
a
2
=
λ
1
−
ϕ
1
1
−
ϕ
2
λ
1
−
λ
2
\begin{cases} a_1 = \frac{\frac{\phi_1}{1-\phi_2}-\lambda_2}{\lambda_1-\lambda_2}\\ a_2 = \frac{\lambda_1-\frac{\phi_1}{1-\phi_2}}{\lambda_1-\lambda_2} \end{cases}
⎩⎨⎧a1=λ1−λ21−ϕ2ϕ1−λ2a2=λ1−λ2λ1−1−ϕ2ϕ1 其中有
{
λ
1
+
λ
2
=
ϕ
1
λ
1
λ
2
=
−
ϕ
2
⇒
ϕ
1
1
−
ϕ
2
=
λ
1
+
λ
2
1
+
λ
1
λ
2
\begin{cases} \lambda_1+\lambda_2=\phi_1\\ \lambda_1\lambda_2=-\phi_2 \end{cases} \Rightarrow \frac{\phi_1}{1-\phi_2}=\frac{\lambda_1+\lambda_2}{1+\lambda_1\lambda_2}
{λ1+λ2=ϕ1λ1λ2=−ϕ2⇒1−ϕ2ϕ1=1+λ1λ2λ1+λ2
于是此时的自相关函数为:
ρ
k
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
−
λ
2
λ
1
−
λ
2
λ
1
k
+
λ
1
−
ϕ
1
1
−
ϕ
2
λ
1
−
λ
2
λ
2
k
=
λ
1
+
λ
2
1
+
λ
1
λ
2
−
λ
2
λ
1
−
λ
2
λ
1
k
+
λ
1
−
λ
1
+
λ
2
1
+
λ
1
λ
2
λ
1
−
λ
2
λ
2
k
=
(
1
−
λ
2
2
)
λ
1
k
+
1
−
(
1
−
λ
1
2
)
λ
2
k
+
1
(
λ
1
−
λ
2
)
(
1
+
λ
1
λ
2
)
\begin{aligned} \rho_k&=\frac{\frac{\phi_1}{1-\phi_2}-\lambda_2}{\lambda_1-\lambda_2}\lambda_1^k+\frac{\lambda_1-\frac{\phi_1}{1-\phi_2}}{\lambda_1-\lambda_2}\lambda_2^k\\ &=\frac{\frac{\lambda_1+\lambda_2}{1+\lambda_1\lambda_2}-\lambda_2}{\lambda_1-\lambda_2}\lambda_1^k+\frac{\lambda_1-\frac{\lambda_1+\lambda_2}{1+\lambda_1\lambda_2}}{\lambda_1-\lambda_2}\lambda_2^k\\ &=\frac{(1-\lambda_2^2)\lambda_1^{k+1}-(1-\lambda_1^2)\lambda_2^{k+1}}{(\lambda_1-\lambda_2)(1+\lambda_1\lambda_2)}\end{aligned}
ρk=λ1−λ21−ϕ2ϕ1−λ2λ1k+λ1−λ2λ1−1−ϕ2ϕ1λ2k=λ1−λ21+λ1λ2λ1+λ2−λ2λ1k+λ1−λ2λ1−1+λ1λ2λ1+λ2λ2k=(λ1−λ2)(1+λ1λ2)(1−λ22)λ1k+1−(1−λ12)λ2k+1
3、两个特征根不相等,且都为复数根
也即
ϕ
1
2
+
4
ϕ
2
<
0
\phi_1^2+4\phi_2<0
ϕ12+4ϕ2<0,则有:
λ
1
,
2
=
ϕ
1
±
−
ϕ
1
2
−
4
ϕ
2
i
2
=
−
ϕ
2
(
ϕ
1
2
−
ϕ
2
±
−
ϕ
1
2
−
4
ϕ
2
2
−
ϕ
2
i
)
=
R
(
cos
θ
+
i
sin
(
±
θ
)
)
=
R
e
±
i
θ
\begin{aligned} \lambda_{1,2}&=\frac{\phi_1\pm\sqrt{-\phi_1^2-4\phi_2}i}{2}\\ &=\sqrt{-\phi_2}\left(\frac{\phi_1}{2\sqrt{-\phi_2}}\pm \frac{\sqrt{-\phi_1^2-4\phi_2}}{2\sqrt{-\phi_2}}i\right)\\ &=R(\cos\theta+i\sin(\pm\theta))\\ &=Re^{\pm i\theta}\end{aligned}
λ1,2=2ϕ1±−ϕ12−4ϕ2i=−ϕ2(2−ϕ2ϕ1±2−ϕ2−ϕ12−4ϕ2i)=R(cosθ+isin(±θ))=Re±iθ
其中
R
=
−
ϕ
2
,
cos
θ
=
ϕ
1
2
−
ϕ
2
R=\sqrt{-\phi_2},\cos\theta=\frac{\phi_1}{2\sqrt{-\phi_2}}
R=−ϕ2,cosθ=2−ϕ2ϕ1
这种情况下根据定理有:
ρ
k
=
a
1
λ
1
k
+
a
2
λ
2
k
\rho_k=a_1\lambda_1^k+a_2\lambda_2^k
ρk=a1λ1k+a2λ2k
并且由于自相关函数全部为实数,且
λ
1
=
λ
2
ˉ
\lambda_1=\bar{\lambda_2}
λ1=λ2ˉ为共轭复数。所以
a
1
=
a
2
ˉ
a_1=\bar{a_2}
a1=a2ˉ也必须为共轭复数,只有这样
ρ
=
a
1
λ
1
k
+
a
1
ˉ
λ
1
ˉ
k
=
a
1
ˉ
λ
1
ˉ
k
+
a
1
λ
1
k
=
ρ
ˉ
\rho=a_1\lambda_1^k+\bar{a_1}\bar{\lambda_1}^k=\bar{a_1}\bar{\lambda_1}^k+a_1\lambda_1^k=\bar{\rho}
ρ=a1λ1k+a1ˉλ1ˉk=a1ˉλ1ˉk+a1λ1k=ρˉ才能为实数。
不妨设
{
a
1
=
a
−
b
i
a
2
=
a
+
b
i
\begin{cases} a_1 = a-bi\\ a_2 = a+bi \end{cases}
{a1=a−bia2=a+bi
则: ρ k = a 1 λ 1 k + a 2 λ 2 k = ( a − b i ) R k ( cos k θ + i sin k θ ) + ( a + b i ) R k ( cos k θ − i sin k θ ) = 2 R k ( a cos k θ + b sin k θ ) = 2 R k a 2 + b 2 sin ( k θ + Φ ) \begin{aligned} \rho_k&=a_1\lambda_1^k+a_2\lambda_2^k\\ &=(a-bi)R^k(\cos k\theta+i\sin k\theta)+(a+bi)R^k(\cos k\theta-i\sin k\theta)\\ &=2R^k(a\cos k\theta+b\sin k\theta)\\ &=2R^k\sqrt{a^2+b^2}\sin(k\theta+\Phi)\end{aligned} ρk=a1λ1k+a2λ2k=(a−bi)Rk(coskθ+isinkθ)+(a+bi)Rk(coskθ−isinkθ)=2Rk(acoskθ+bsinkθ)=2Rka2+b2sin(kθ+Φ)
带入初始条件:
{
ρ
0
=
1
ρ
1
=
ϕ
1
1
−
ϕ
2
\begin{cases} \rho_0=1\\ \rho_1=\frac{\phi_1}{1-\phi_2} \end{cases}
{ρ0=1ρ1=1−ϕ2ϕ1
解出:
{
a
=
1
2
b
=
−
ϕ
1
(
1
+
ϕ
2
)
2
(
1
−
ϕ
2
)
−
ϕ
1
2
−
4
ϕ
2
\begin{cases} a = \frac{1}{2}\\ b = -\frac{\phi_1(1+\phi_2)}{2(1-\phi_2)\sqrt{-\phi_1^2-4\phi_2}} \end{cases}
{a=21b=−2(1−ϕ2)−ϕ12−4ϕ2ϕ1(1+ϕ2) 于是此时的自相关函数为:
ρ
k
=
R
k
sin
(
k
θ
+
Φ
)
sin
Φ
\rho_k=\frac{R^k\sin(k\theta+\Phi)}{\sin\Phi}
ρk=sinΦRksin(kθ+Φ) 其中
R = − ϕ 2 cos θ = ϕ 1 2 R tan Φ = a b = 1 − ϕ 2 1 + ϕ 2 tan θ \begin{aligned} &R=\sqrt{-\phi_2}\\ &\cos\theta=\frac{\phi_1}{2R}\\ &\tan\Phi=\frac{a}{b}=\frac{1-\phi_2}{1+\phi_2}\tan\theta\end{aligned} R=−ϕ2cosθ=2Rϕ1tanΦ=ba=1+ϕ21−ϕ2tanθ
四、例题
1、无重根(斐波拉契数列)
斐波拉契数列: 0 , 1 , 1 , 2 , 3 , 5 , 8 , ⋯ 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, \cdots 0,1,1,2,3,5,8,⋯ f n + 2 = f n + f n + 1 , W h e n f 0 = 0 , f 1 = 1 \begin{aligned} &f_{n+2}= f_n+f_{n+1},\\ &When \ \ f_0=0, f_1=1\end{aligned} fn+2=fn+fn+1,When f0=0,f1=1 求通项:
特征方程为 x 2 − x − 1 = 0 x^2-x-1=0 x2−x−1=0,特征根为 1 ± 5 2 \frac{1\pm\sqrt{5}}{2} 21±5。
于是
f
n
f_n
fn的通解为:
f
n
=
a
(
1
+
5
2
)
n
+
b
(
1
−
5
2
)
n
f_n=a\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^n+b\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^n
fn=a(21+5)n+b(21−5)n
其中
a
,
b
a,b
a,b 由方程组:
{
f
1
=
a
(
1
+
5
2
)
+
b
(
1
−
5
2
)
=
1
f
0
=
a
+
b
=
0
\begin{cases} f_1=a\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)+b\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)=1\\ f_0=a+b=0 \end{cases}
{f1=a(21+5)+b(21−5)=1f0=a+b=0 解出,得到:
{
a
=
1
5
b
=
−
1
5
\begin{cases} a = {1\over \sqrt5}\\ b = -{1\over \sqrt5} \end{cases}
{a=51b=−51
于是:
f
n
=
1
5
(
1
+
5
2
)
n
−
1
5
(
1
−
5
2
)
n
f_n = \frac{1}{\sqrt5}\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^n-\frac{1}{\sqrt5}\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^n
fn=51(21+5)n−51(21−5)n
2、有虚根
考虑另外一个数列:
0
,
1
,
−
1
,
−
2
,
−
1
,
1
,
2
,
1
,
−
1
,
−
2
,
⋯
0,1,-1,-2,-1,1,2,1,-1,-2,\cdots
0,1,−1,−2,−1,1,2,1,−1,−2,⋯
a
n
+
2
=
a
n
+
1
−
a
n
W
h
e
n
a
0
=
0
,
a
1
=
1
\begin{aligned} &a_{n+2} = a_{n+1}-a_n\\ &When \ \ a_0=0,a_1=1\end{aligned}
an+2=an+1−anWhen a0=0,a1=1 可以观察到这是一个周期数列
a
n
=
{
0
if n=0
1
if n=1+6k
,
k
∈
N
−
1
if n=2+6k
,
k
∈
N
−
2
if n=3+6k
,
k
∈
N
−
1
if n=4+6k
,
k
∈
N
1
if n=5+6k
,
k
∈
N
2
if n=6+6k
,
k
∈
N
a_n=\begin{cases} 0&\text{if n=0}\\ 1&\text{if n=1+6k}, \ k\in N\\ -1&\text{if n=2+6k}, \ k\in N\\ -2&\text{if n=3+6k}, \ k\in N\\ -1&\text{if n=4+6k}, \ k\in N\\ 1&\text{if n=5+6k}, \ k\in N\\ 2&\text{if n=6+6k}, \ k\in N\\ \end{cases}
an=⎩⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎪⎧01−1−2−112if n=0if n=1+6k, k∈Nif n=2+6k, k∈Nif n=3+6k, k∈Nif n=4+6k, k∈Nif n=5+6k, k∈Nif n=6+6k, k∈N 用上述理论解之:
特征方程
x
2
−
x
+
1
=
0
x^2-x+1=0
x2−x+1=0,特征根为
1
±
3
i
2
\frac{1\pm\sqrt{3}i}{2}
21±3i。
写为三角形式为
cos
π
3
+
i
sin
π
3
\cos\frac{\pi}{3}+i\sin\frac{\pi}{3}
cos3π+isin3π和
cos
5
π
3
+
i
sin
5
π
3
\cos\frac{5\pi}{3}+i\sin\frac{5\pi}{3}
cos35π+isin35π。
则
a
n
a_n
an 的通解为:
a
n
=
α
(
cos
π
3
+
i
sin
π
3
)
n
+
β
(
cos
5
π
3
+
i
sin
5
π
3
)
n
=
α
(
cos
n
π
3
+
i
sin
n
π
3
)
+
β
(
cos
5
n
π
3
+
i
sin
5
n
π
3
)
=
(
α
+
β
)
cos
n
π
3
+
(
α
−
β
)
i
sin
n
π
3
\begin{aligned} a_n &= \alpha\left(\cos\frac{\pi}{3}+i\sin\frac{\pi}{3}\right)^n+\beta\left(\cos\frac{5\pi}{3}+i\sin\frac{5\pi}{3}\right)^n\\ &=\alpha\left(\cos\frac{n\pi}{3}+i\sin\frac{n\pi}{3}\right)+\beta\left(\cos\frac{5n\pi}{3}+i\sin\frac{5n\pi}{3}\right)\\ &=(\alpha+\beta)\cos\frac{n\pi}{3}+(\alpha-\beta)i\sin\frac{n\pi}{3}\end{aligned}
an=α(cos3π+isin3π)n+β(cos35π+isin35π)n=α(cos3nπ+isin3nπ)+β(cos35nπ+isin35nπ)=(α+β)cos3nπ+(α−β)isin3nπ
其中
α
,
β
\alpha,\beta
α,β由方程组:
{
a
1
=
1
a
2
=
−
1
\begin{cases} &a_1=1\\ &a_2=-1 \end{cases}
{a1=1a2=−1 解出
α
=
β
=
1
\alpha=\beta=1
α=β=1。 确定,于是:
a
n
=
2
cos
n
π
3
,
n
∈
N
∗
a_n = 2\cos\frac{n\pi}{3},n\in N^*
an=2cos3nπ,n∈N∗
3、有重根
考虑数列:
0
,
1
,
4
,
12
,
32
,
80
⋯
0, 1, 4, 12, 32, 80\cdots
0,1,4,12,32,80⋯
a
n
+
2
=
4
a
n
+
1
−
4
a
n
W
h
e
n
a
0
=
0
,
a
1
=
1
\begin{aligned} &a_{n+2} = 4a_{n+1}-4a_n\\ &When \ \ a_0=0,a_1=1\end{aligned}
an+2=4an+1−4anWhen a0=0,a1=1 求通项:
特征方程为:
x
2
−
4
x
+
4
=
0
x^2-4x+4=0
x2−4x+4=0,特征根为
x
1
=
x
2
=
2
x_1=x_2=2
x1=x2=2为重根。 于是通解为:
a
n
=
(
α
+
β
n
)
2
n
a_n = \left(\alpha+\beta n\right)2^n
an=(α+βn)2n
验证得到
α
=
0
,
β
=
1
2
\alpha=0,\beta={1\over2}
α=0,β=21:
a
n
=
n
×
2
n
−
1
a_n=n\times2^{n-1}
an=n×2n−1
五、线性代数解法(猜想,具体能不能做出来我也不知道)
1、定义
这类问题也可以写成如下的矩阵形式:
M
A
n
−
1
=
A
n
MA_{n-1}= A_n
MAn−1=An 其中有:
M
=
[
c
1
c
2
⋯
c
k
−
1
c
k
1
0
⋯
0
0
0
1
⋯
0
0
⋮
⋮
⋮
⋮
0
0
⋯
1
0
]
M= \begin{bmatrix} c_1 & c_2 &\cdots&c_{k-1} &c_k\\ 1 & 0 &\cdots&0 &0\\ 0 & 1 &\cdots&0 &0\\ \vdots&\vdots& &\vdots&\vdots\\ 0&0&\cdots&1&0 \end{bmatrix}
M=⎣⎢⎢⎢⎢⎢⎡c110⋮0c201⋮0⋯⋯⋯⋯ck−100⋮1ck00⋮0⎦⎥⎥⎥⎥⎥⎤
A
n
=
[
a
n
a
n
−
1
⋮
a
n
−
k
]
A_n= \begin{bmatrix} a_n\\ a_{n-1}\\ \vdots\\ a_{n-k} \end{bmatrix}
An=⎣⎢⎢⎢⎡anan−1⋮an−k⎦⎥⎥⎥⎤
这个矩阵是一个Frobenius矩阵:
(图源网络,侵删)
那么问题就变成了求矩阵幂次。并且矩阵
M
M
M是由一个单位阵加了一行一列组成,或许它的幂次较为容易求得。并且我们实际上只需要
M
n
M^n
Mn的第一行元素即可知道最终
a
n
a_n
an的通项。
例如斐波拉契数列的例子中:
[
1
1
1
0
]
[
a
n
−
1
a
n
−
2
]
=
[
a
n
a
n
−
1
]
\begin{bmatrix} 1&1\\ 1&0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} a_{n-1}\\ a_{n-2} \end{bmatrix} =\begin{bmatrix} a_{n}\\ a_{n-1} \end{bmatrix}
[1110][an−1an−2]=[anan−1]
做相似对角化:
M
=
[
1
1
1
0
]
=
[
1
−
5
2
1
+
5
2
1
1
]
[
1
−
5
2
0
0
1
+
5
2
]
[
1
−
5
2
1
+
5
2
1
1
]
−
1
M=\begin{bmatrix} 1&1\\ 1&0 \end{bmatrix} =\begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&\frac{1+\sqrt{5}}{2}\\ 1&1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&0\\ 0&\frac{1+\sqrt{5}}{2} \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&\frac{1+\sqrt{5}}{2}\\ 1&1 \end{bmatrix}^{-1}
M=[1110]=[21−5121+51][21−50021+5][21−5121+51]−1 有:
A
n
=
M
n
A
0
A_n=M^nA_0
An=MnA0 也就是:
[
a
n
a
n
−
1
]
=
M
n
[
a
0
a
1
]
=
[
1
−
5
2
1
+
5
2
1
1
]
[
1
−
5
2
0
0
1
+
5
2
]
n
[
1
−
5
2
1
+
5
2
1
1
]
−
1
[
0
1
]
=
[
1
−
5
2
1
+
5
2
1
1
]
[
(
1
−
5
2
)
n
0
0
(
1
+
5
2
)
n
]
[
−
5
5
5
+
5
10
5
5
5
−
5
10
]
[
0
1
]
=
[
(
1
−
5
2
)
n
+
1
(
1
+
5
2
)
n
+
1
(
1
−
5
2
)
n
(
1
+
5
2
)
n
]
[
5
+
5
10
5
−
5
10
]
\begin{aligned} \begin{bmatrix} a_{n}\\ a_{n-1} \end{bmatrix} =&M^n \begin{bmatrix} a_{0}\\ a_{1} \end{bmatrix}\\ =&\begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&\frac{1+\sqrt{5}}{2}\\ 1&1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&0\\ 0&\frac{1+\sqrt{5}}{2} \end{bmatrix}^n \begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&\frac{1+\sqrt{5}}{2}\\ 1&1 \end{bmatrix}^{-1} \begin{bmatrix} 0\\ 1 \end{bmatrix}\\ =&\begin{bmatrix} \frac{1-\sqrt{5}}{2}&\frac{1+\sqrt{5}}{2}\\ 1&1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^n&0\\ 0&\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^n \end{bmatrix} \begin{bmatrix} -\frac{\sqrt{5}}{5}&\frac{5+\sqrt{5}}{10}\\ \frac{\sqrt{5}}{5}&\frac{5-\sqrt{5}}{10} \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 0\\ 1 \end{bmatrix}\\ =&\begin{bmatrix} \left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^{n+1}&\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^{n+1}\\ \left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^{n}&\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^n \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \frac{5+\sqrt{5}}{10}\\ \frac{5-\sqrt{5}}{10} \end{bmatrix}\end{aligned}
[anan−1]====Mn[a0a1][21−5121+51][21−50021+5]n[21−5121+51]−1[01][21−5121+51]⎣⎡(21−5)n00(21+5)n⎦⎤[−5555105+5105−5][01]⎣⎡(21−5)n+1(21−5)n(21+5)n+1(21+5)n⎦⎤[105+5105−5] 则:
a
n
=
5
+
5
10
(
1
−
5
2
)
n
+
1
+
5
−
5
10
(
1
+
5
2
)
n
+
1
=
−
5
5
(
1
−
5
2
)
n
+
5
5
(
1
+
5
2
)
n
=
1
5
(
1
+
5
2
)
n
−
1
5
(
1
−
5
2
)
n
\begin{aligned} a_n =& \frac{5+\sqrt{5}}{10}\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^{n+1}+\frac{5-\sqrt{5}}{10}\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^{n+1}\\ =& \frac{-\sqrt{5}}{5}\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^{n}+\frac{\sqrt{5}}{5}\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^{n}\\ =& \frac{1}{\sqrt5}\left(\frac{1+\sqrt{5}}{2}\right)^n-\frac{1}{\sqrt5}\left(\frac{1-\sqrt{5}}{2}\right)^n\end{aligned}
an===105+5(21−5)n+1+105−5(21+5)n+15−5(21−5)n+55(21+5)n51(21+5)n−51(21−5)n
2、特征值
此外,不难发现, M M M的特征值和前述特征方程的根一一对应。
想要求
M
M
M的特征值,先求
M
M
M的特征多项式:
C
(
r
)
=
d
e
t
(
M
−
r
E
)
=
0
C(r)=det(M-rE)=0
C(r)=det(M−rE)=0 也就是:
C
(
r
)
=
d
e
t
(
[
c
1
c
2
⋯
c
k
−
1
c
k
1
0
⋯
0
0
0
1
⋯
0
0
⋮
⋮
⋮
⋮
0
0
⋯
1
0
]
−
[
r
0
⋯
0
0
0
r
⋯
0
0
0
0
⋯
0
0
⋮
⋮
⋮
⋮
0
0
⋯
0
r
]
)
=
d
e
t
(
[
c
1
−
r
c
2
⋯
c
k
−
1
c
k
1
−
r
⋯
0
0
0
1
⋯
0
0
⋮
⋮
⋮
⋮
0
0
⋯
1
−
r
]
)
=
(
−
1
)
2
(
c
1
−
r
)
f
(
1
)
+
(
−
1
)
3
c
2
f
(
2
)
+
⋯
+
(
−
1
)
k
+
1
c
k
f
(
k
)
=
[
∑
i
=
1
k
(
−
1
)
i
+
1
c
i
f
(
i
)
]
−
r
f
(
1
)
=
[
∑
i
=
1
k
(
−
1
)
i
+
1
c
i
(
−
r
)
k
−
i
]
+
(
−
r
)
k
=
[
(
−
1
)
k
+
1
∑
i
=
1
k
c
i
r
k
−
i
]
+
(
−
r
)
k
=
(
−
r
)
k
+
(
−
1
)
k
+
1
[
c
1
r
k
−
1
+
c
2
r
k
−
2
+
⋯
+
c
k
]
(*)
\begin{aligned} C(r)&=det( \begin{bmatrix} c_1 & c_2 &\cdots&c_{k-1} &c_k\\ 1 & 0 &\cdots&0 &0\\ 0 & 1 &\cdots&0 &0\\ \vdots&\vdots& &\vdots&\vdots\\ 0&0&\cdots&1&0 \end{bmatrix}- \begin{bmatrix} r& 0 &\cdots&0 &0\\ 0 & r &\cdots&0 &0\\ 0 & 0 &\cdots&0 &0\\ \vdots&\vdots& &\vdots&\vdots\\ 0&0&\cdots&0&r \end{bmatrix})\\ &=det(\begin{bmatrix} c_1-r & c_2 &\cdots&c_{k-1} &c_k\\ 1 & -r &\cdots&0 &0\\ 0 & 1 &\cdots&0 &0\\ \vdots&\vdots& &\vdots&\vdots\\ 0&0&\cdots&1&-r \end{bmatrix})\tag{*}\\ &=(-1)^{2}(c_1-r)f(1)+(-1)^{3}c_2f(2)+\cdots+(-1)^{k+1}c_kf(k)\\ &=\left[\sum_{i=1}^{k}(-1)^{i+1}c_if(i)\right]-rf(1)\\ &=\left[\sum_{i=1}^{k}(-1)^{i+1}c_i(-r)^{k-i}\right]+(-r)^{k}\\ &=\left[(-1)^{k+1}\sum_{i=1}^{k}c_ir^{k-i}\right]+(-r)^{k}\\ &=(-r)^{k}+(-1)^{k+1}\left[c_1r^{k-1}+c_2r^{k-2}+\cdots+c_k\right]\\\end{aligned}
C(r)=det(⎣⎢⎢⎢⎢⎢⎡c110⋮0c201⋮0⋯⋯⋯⋯ck−100⋮1ck00⋮0⎦⎥⎥⎥⎥⎥⎤−⎣⎢⎢⎢⎢⎢⎡r00⋮00r0⋮0⋯⋯⋯⋯000⋮0000⋮r⎦⎥⎥⎥⎥⎥⎤)=det(⎣⎢⎢⎢⎢⎢⎡c1−r10⋮0c2−r1⋮0⋯⋯⋯⋯ck−100⋮1ck00⋮−r⎦⎥⎥⎥⎥⎥⎤)=(−1)2(c1−r)f(1)+(−1)3c2f(2)+⋯+(−1)k+1ckf(k)=[i=1∑k(−1)i+1cif(i)]−rf(1)=[i=1∑k(−1)i+1ci(−r)k−i]+(−r)k=[(−1)k+1i=1∑kcirk−i]+(−r)k=(−r)k+(−1)k+1[c1rk−1+c2rk−2+⋯+ck](*)
上式在(*)处按照第一行展开,其中
f
(
i
)
f(i)
f(i)定义为下列矩阵去掉第
k
k
k列后的行列式:
[
1
−
r
⋯
0
0
0
1
⋯
0
0
⋮
⋮
⋮
⋮
0
0
⋯
1
−
r
]
\begin{bmatrix} 1 & -r &\cdots&0 &0\\ 0 & 1 &\cdots&0 &0\\ \vdots&\vdots& &\vdots&\vdots\\ 0&0&\cdots&1&-r \end{bmatrix}
⎣⎢⎢⎢⎡10⋮0−r1⋮0⋯⋯⋯00⋮100⋮−r⎦⎥⎥⎥⎤
则(**)式为0有方程:
(
−
r
)
k
+
(
−
1
)
k
+
1
[
c
1
r
k
−
1
+
c
2
r
k
−
2
+
⋯
+
c
k
]
=
0
(-r)^{k}+(-1)^{k+1}\left[c_1r^{k-1}+c_2r^{k-2}+\cdots+c_k\right]=0
(−r)k+(−1)k+1[c1rk−1+c2rk−2+⋯+ck]=0
也就是:
r
k
−
c
1
r
k
−
1
−
c
2
r
k
−
2
−
⋯
−
c
k
=
0
r^k - c_1r^{k-1}-c_2r^{k-2}-\cdots-c_k=0
rk−c1rk−1−c2rk−2−⋯−ck=0
与前述特征方程相同。 则考虑以下两种情况:
3、求解
a、无重根
根据线性代数的理论,特征方程无重根,也就是矩阵 M K × k M_{K\times k} MK×k有 k k k个不同的特征值时, M M M可以相似对角化为 Q − 1 e i g ( M ) Q Q^{-1}eig(M)Q Q−1eig(M)Q,其中 e i g ( M ) = d i a g ( r 1 , r 2 , ⋯ , r k ) eig(M)=diag(r_1,r_2,\cdots,r_k) eig(M)=diag(r1,r2,⋯,rk)。进而有谱分解形式……
b、有重根
……