杜教筛和狄利克雷卷积

零、前置知识

1. 积性函数

积性函数的定义:若 ( a , b ) = 1 (a,b)=1 (a,b)=1,则 f ( a ⋅ b ) = f ( a ) ⋅ f ( b ) f(a\cdot b) = f(a) \cdot f(b) f(ab)=f(a)f(b)

常见的积性函数有: φ \varphi φ 函数, μ \mu μ
函数等。

积性函数有以下性质:

f ( x ) , g ( x ) f(x),g(x) f(x),g(x) 均为积性函数,则 h ( x ) = f ( x ) ⋅ g ( x ) h(x)=f(x)\cdot g(x) h(x)=f(x)g(x) 也为积性函数。

一、介绍

1.狄利克雷卷积

定义 f ∗ g ( n ) f*g(n) fg(n) (读作: f f f g g g n n n 为大小)为: ∑ i ∣ n f ( i ) ⋅ g ( n i ) \sum\limits_{i | n} f(i)\cdot g\left(\dfrac{n}{i}\right) inf(i)g(in)

狄利克雷卷积有着交换律、结合律,请读者自证。

下面是一些常见函数:

φ , μ , i d , I , ε \varphi,\mu,id,I,\varepsilon φ,μ,id,I,ε

其中 i d ( n ) = n id(n)=n id(n)=n I ( n ) = 1 I(n)=1 I(n)=1 ε ( n ) \varepsilon(n) ε(n) n = 1 n=1 n=1 时为 1 1 1,否则为 0 0 0

现在来计算一下: φ ∗ I ( n ) \varphi*I(n) φI(n)

下面为计算过程:

φ ∗ I ( n ) = ∑ i ∣ n φ ( i ) = n = i d \begin{aligned} & \varphi*I(n)\\ = & \sum\limits_{i|n} \varphi(i)\\ = & n\\ = & id \end{aligned} ===φI(n)inφ(i)nid

还有一个常见的卷积: μ ∗ I ( n ) = ε \mu*I(n)=\varepsilon μI(n)=ε

下面为证明:

n = 1 n=1 n=1 时,显然成立

不妨设: n = α 1 p 1 ⋅ α 2 p 2 ⋯ ⋅ α k p k n=\alpha_1^{p_1}\cdot \alpha_2^{p_2}\cdots \cdot \alpha_k^{p_k} n=α1p1α2p2αkpk

L H S = ∑ i ∣ n μ ( i ) LHS=\sum\limits_{i|n}\mu(i) LHS=inμ(i)

由于 μ ( i ) \mu(i) μ(i) 只有在不包含平方因子的时候才不是 0 0 0,所以:

L H S = ( n 0 ) − ( n 1 ) + ( n 2 ) − ⋯ = ∑ i = 0 k ( − 1 ) i ⋅ 1 k − i ⋅ ( n i ) = 0 \begin{aligned} & LHS\\ = & \dbinom{n}{0}-\dbinom{n}{1}+\dbinom{n}{2}-\cdots\\ = & \sum\limits_{i=0}^{k}(-1)^i\cdot 1^{k-i}\cdot \dbinom{n}{i}\\ = & 0 \end{aligned} ===LHS(0n)(1n)+(2n)i=0k(1)i1ki(in)0

ε \varepsilon ε 的定义正好符合。

证毕。

相信你已熟知狄利克雷卷积,接下来我们进入杜教筛部分。

2.杜教筛

杜教筛是在高效的复杂度内求出一个积性函数的前缀和。

不妨设该函数为 f ( n ) f(n) f(n),其前缀和为 S ( n ) S(n) S(n),我们构造了另一个积性函数 g ( n ) g(n) g(n)

接下来我们推一个式子:

∑ i = 1 n g ∗ f ( i ) = ∑ i = 1 n ∑ j ∣ i g ( i ) ⋅ f ( n i ) = ∑ j = 1 n ∑ i = 1 ⌊ n j ⌋ g [ j ] ⋅ f ( i ) = ∑ i = 1 n g ( i ) ⋅ S ( ⌊ n i ⌋ ) \begin{aligned} & \sum\limits_{i=1}^n g*f(i)\\ = & \sum\limits_{i=1}^n\sum_{j|i} g(i)\cdot f\left(\dfrac{n}{i}\right)\\ = & \sum_{j=1}^n\sum_{i=1}^{\lfloor\frac{n}{j}\rfloor}g[j]\cdot f(i)\\ = & \sum_{i=1}^n g(i)\cdot S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor) \end{aligned} ===i=1ngf(i)i=1njig(i)f(in)j=1ni=1jng[j]f(i)i=1ng(i)S(⌊in⌋)

接下来考虑 g ( 1 ) ⋅ S ( n ) g(1)\cdot S(n) g(1)S(n),即得到:

g ( 1 ) ⋅ S ( n ) = ∑ i = 1 n g ( i ) ⋅ S ( ⌊ n i ⌋ ) − ∑ i = 2 n g ( i ) ⋅ S ( ⌊ n i ⌋ ) = ∑ i = 1 n g ∗ f ( i ) − ∑ i = 2 n g ( i ) ⋅ S ( ⌊ n i ⌋ ) \begin{aligned} & g(1)\cdot S(n)\\ = & \sum_{i=1}^n g(i)\cdot S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor)- \sum_{i=2}^n g(i)\cdot S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor)\\ = & \sum_{i=1}^n g*f(i) - \sum_{i=2}^n g(i)\cdot S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor) \end{aligned} ==g(1)S(n)i=1ng(i)S(⌊in⌋)i=2ng(i)S(⌊in⌋)i=1ngf(i)i=2ng(i)S(⌊in⌋)

所以,如果我们构造的 g g g 满足如下条件:

  • 可以快速得到 g ( n ) g(n) g(n)
  • 可以快速得到 g ∗ f g*f gf 的前缀和

然后注意到后面所减去的 S ( ⌊ n i ⌋ ) S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor) S(⌊in⌋) 是可以数论分块的,可以直接递归求得,这样复杂度为 n 3 4 n^{\frac{3}{4}} n43

考虑到当我们要求的 S ( x ) S(x) S(x) 小于阙值时,可以通过线性筛预处理出,大于等于阙值时,通过上述方式递归即可。

当阙值取 n 2 3 n^\frac{2}{3} n32 时,复杂度最优,为 n 2 3 n^\frac{2}{3} n32

二、习题

1.模板杜教筛

本题即求 φ \varphi φ μ \mu μ 的前缀和。

下面介绍求 φ \varphi φ 的前缀和, μ \mu μ 同理,此处不分析。

我们取 g ( n ) = I ( n ) g(n)=I(n) g(n)=I(n),上面已证: φ ∗ I = i d \varphi*I=id φI=id

所以,可得:

S ( n ) = ∑ i = 1 n g ∗ f ( i ) − ∑ i = 2 n g ( i ) ⋅ S ( ⌊ n i ⌋ ) = ∑ i = 1 n i − ∑ i = 2 n S ( ⌊ n i ⌋ ) = n ⋅ ( n + 1 ) 2 − ∑ i = 2 n S ( ⌊ n i ⌋ ) \begin{aligned} & S(n)\\ = & \sum_{i=1}^n g*f(i)-\sum_{i=2}^n g(i)\cdot S(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor)\\ = & \sum_{i=1}^n i - \sum_{i=2}^nS(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor)\\ = & \frac{n\cdot (n+1)}{2}-\sum_{i=2}^nS(\lfloor\frac{n}{i}\rfloor) \end{aligned} ===S(n)i=1ngf(i)i=2ng(i)S(⌊in⌋)i=1nii=2nS(⌊in⌋)2n(n+1)i=2nS(⌊in⌋)

AC code

#include <bits/stdc++.h>
using namespace std;
#define int long long
const int N = 3000300;
int T, n, B;
int a[N], cnt;
bool b[N];
int mu[N], phi[N], summu[N], sumphi[N];
unordered_map<int, int> smu, sphi;
void Get_Prime(int n) {
    phi[1] = 1;
    mu[1] = 1;
    for (int i = 2; i <= n; ++i) {
        if (!b[i]) {
            a[++cnt] = i;
            phi[i] = i - 1;
            mu[i] = -1;
        }
        for (int j = 1; j <= cnt && a[j] * i <= n; ++j) {
            b[a[j] * i] = 1;
            phi[a[j] * i] = phi[i] * (a[j] - 1);
            mu[a[j] * i] = -mu[i];
            if (i % a[j] == 0) {
                phi[a[j] * i] = phi[i] * a[j];
                mu[a[j] * i] = 0;
                break;
            }
        }
    }
    for (int i = 1; i <= n; ++i)
        summu[i] = summu[i - 1] + mu[i], sumphi[i] = sumphi[i - 1] + phi[i];
    return;
}
int GetSphi(int n) {
    if (n <= B)
        return sumphi[n];
    if (sphi.count(n) > 0)
        return sphi[n];
    int ans = n * (n + 1) / 2;
    for (int l = 2, r; l <= n;) {
        int val = n / l;
        r = n / val;
        ans -= (r - l + 1) * GetSphi(val);
        l = r + 1;
    }
    sphi[n] = ans;
    return ans;
}
int GetSmu(int n) {
    if (n <= B)
        return summu[n];
    if (smu.count(n) > 0)
        return smu[n];
    int ans = 1;
    for (int l = 2, r; l <= n;) {
        int val = n / l;
        r = n / val;
        ans -= (r - l + 1) * GetSmu(val);
        l = r + 1;
    }
    smu[n] = ans;
    return ans;
}
signed main() {
    scanf("%lld", &T);
    Get_Prime(N - 1);
    for (int __ = 1; __ <= T; ++__) {
        scanf("%lld", &n);
        B = pow(n, 2.0 / 3);
        printf("%lld %lld\n", GetSphi(n), GetSmu(n));
    }
    return 0;
}

2.四元组计数

题意

给定一个 n n n,求出有多少个整数 a , b , c , d ∈ [ 1 , n ] a,b,c,d \in [1,n] a,b,c,d[1,n],满足: a ⋅ b = c ⋅ d a\cdot b = c\cdot d ab=cd

数据范围: 1 ≤ n ≤ 1 0 11 1 \le n \le 10^{11} 1n1011

思路

注意到原式等价于: a c = b d \frac{a}{c}=\frac{b}{d} ca=db,考虑将这一类分数约分后归为一类: p q ( p , q ) = 1 \frac{p}{q} (p,q)=1 qp(p,q)=1。那么方案数:

∑ p = 1 n ∑ q = 1 n [ ( p , q ) = 1 ] ⋅ n max ⁡ ( p , q ) 2 = 2 ⋅ ∑ p = 1 n ∑ q = 1 p [ ( p , q ) = 1 ] ⋅ ⌊ n p ⌋ 2 − n 2 = 2 ⋅ ∑ p = 1 n ⌊ n p ⌋ 2 ⋅ φ ( p ) − n 2 \begin{aligned} &\sum_{p=1}^n\sum_{q=1}^n[(p,q)=1]\cdot {\frac{n}{\max(p,q)}^2}\\ =&2\cdot \sum_{p=1}^n\sum_{q=1}^p[(p,q)=1]\cdot \left\lfloor\frac{n}{p}\right\rfloor^2-n^2\\ =&2\cdot \sum_{p=1}^n\left\lfloor\frac{n}{p}\right\rfloor^2\cdot \varphi(p)-n^2 \end{aligned} ==p=1nq=1n[(p,q)=1]max(p,q)n22p=1nq=1p[(p,q)=1]pn2n22p=1npn2φ(p)n2

我们记 k = ∑ p = 1 n ⌊ n p ⌋ 2 ⋅ φ ( p ) k=\sum_{p=1}^n\left\lfloor\frac{n}{p}\right\rfloor^2\cdot \varphi(p) k=p=1npn2φ(p),则答案为 2 ⋅ k − n 2 2\cdot k-n^2 2kn2

k = ∑ i = 1 n φ ( i ) ⋅ ⌊ n i ⌋ 2 = ∑ i = 1 n φ ( i ) ∑ j = 1 ⌊ n i ⌋ ( 2 j − 1 ) = 2 ⋅ ∑ i ⋅ j ≤ n φ ( i ) ⋅ j − ∑ i ⋅ j ≤ n φ ( i ) = 2 ⋅ ∑ T = 1 n ∑ d ∣ T φ ( d ) ⋅ T d − ∑ T = 1 n ∑ d ∣ T φ ( d ) = 2 ⋅ ∑ i = 1 n φ ∗ i d ( i ) − ∑ i = 1 n i \begin{aligned} k\\ =&\sum_{i=1}^n\varphi(i)\cdot \left\lfloor\frac{n}{i}\right\rfloor^2\\ =&\sum_{i=1}^n\varphi(i)\sum_{j=1}^{\left\lfloor\dfrac{n}{i}\right\rfloor}(2j - 1)\\ =&2\cdot\sum_{i\cdot j\le n}\varphi(i)\cdot j -\sum_{i\cdot j\le n} \varphi(i)\\ =&2\cdot\sum_{T=1}^n\sum_{d|T}\varphi(d)\cdot \frac{T}{d} - \sum_{T=1}^n\sum_{d|T}\varphi(d)\\ =&2\cdot\sum_{i=1}^n\varphi*id(i)-\sum_{i=1}^n i \end{aligned} k=====i=1nφ(i)in2i=1nφ(i)j=1in(2j1)2ijnφ(i)jijnφ(i)2T=1ndTφ(d)dTT=1ndTφ(d)2i=1nφid(i)i=1ni

现在已经很明朗了。

我们再记 a n s = ∑ i = 1 n φ ∗ i d ( i ) ans=\sum_{i=1}^n\varphi*id(i) ans=i=1nφid(i),在 k = 2 ⋅ a n s − n ∗ ( n + 1 ) 2 k=2\cdot ans - \frac{n*(n+1)}{2} k=2ans2n(n+1)

那么 a n s ans ans 也就是积性函数 f ( n ) = φ ∗ i d ( n ) f(n)=\varphi*id(n) f(n)=φid(n) 的前缀和。

我们考虑给他卷上一个 I I I,注意到狄利克雷卷积具有交换律,所以其等价于 φ ∗ I ∗ i d ( n ) \varphi*I*id(n) φIid(n),即 i d ∗ i d ( n ) = ∑ d ∣ n d ⋅ n d = n id*id(n)=\sum_{d|n} d\cdot \frac{n}{d}=n idid(n)=dnddn=n,所以它的值就是 n ⋅ p ( n ) n\cdot p(n) np(n) p ( n ) p(n) p(n) n n n 的约数个数。考虑如何快速求出 i d ∗ i d ( n ) id*id(n) idid(n),继续推式子。

∑ i = 1 n i d ∗ i d ( i ) = ∑ i = 1 n ∑ j = 1 ⌊ n i ⌋ i ⋅ j = ∑ i = 1 n i ⌊ n i ⌋ ⋅ ( ⌊ n i ⌋ + 1 ) 2 \begin{aligned} &\sum_{i=1}^nid*id(i)\\ =&\sum_{i=1}^n\sum_{j=1}^{\lfloor\dfrac{n}{i}\rfloor}i\cdot j\\ =&\sum_{i=1}^n i \frac{\lfloor\dfrac{n}{i}\rfloor\cdot (\lfloor\dfrac{n}{i}\rfloor+1)}{2} \end{aligned} ==i=1nidid(i)i=1nj=1iniji=1ni2in(⌊in+1)

这个可以通过整除分块,根号复杂度内求得,剩下的就是直接杜教筛即可。

式子:

s u m n = ∑ i = 1 n i d ∗ i d ( i ) − ∑ i = 2 n s u m n / i sum_n=\sum_{i=1}^nid*id(i)-\sum_{i=2}^nsum_n/i sumn=i=1nidid(i)i=2nsumn/i

前半部分和后半部分皆用整除分块,复杂度还是 θ ( n 2 3 ) \theta(n^\frac{2}{3}) θ(n32)

Warning:此题数据范围有点大,需要 __int128

AC code

#include <bits/stdc++.h>
using namespace std;
#define int __int128
const int N = 4000010, M = 400010;
int T, B, n;
int a[M], cnt;
int v[N];
int pwr[N];
int tim[N];
int pid[N];
map<int, int> mp;
void Get_Prime(int n) {
    for (int i = 1; i <= n; ++i)
        v[i] = i;
    pid[1] = 1;
    for (int i = 2; i <= n; ++i) {
        if (v[i] == i) {
            a[++cnt] = i;
            pwr[i] = 1;
            tim[i] = i;
            pid[i] = 2 * i - 1;
        }
        for (int j = 1; j <= cnt && a[j] * i <= n; ++j) {
            v[a[j] * i] = a[j];
            pwr[a[j] * i] = 1;
            tim[a[j] * i] = a[j];
            pid[a[j] * i] = pid[a[j]] * pid[i];
            if (i % a[j] == 0) {
                tim[a[j] * i] = tim[i] * a[j];
                pwr[a[j] * i] = pwr[i] + 1;
                int val = tim[a[j] * i], pval = val + pwr[a[j] * i] * (v[a[j] * i] - 1) * val / v[a[j] * i];
                pid[a[j] * i] = pid[a[j] * i / val] * pval;
                break;
            }
        }
    }
    for (int i = 1; i <= n; ++i)
        pid[i] += pid[i - 1];
    return;
}
int ask(int n) {
    if (n <= B)
        return pid[n];
    if (mp.count(n) > 0)
        return mp[n];
    int ans = 0;
    for (int l = 1, r; l <= n;) {
        int val = n / l;
        r = n / val;
        ans += (r - l + 1) * (l + r) / 2 * val * (val + 1) / 2;
        l = r + 1;
    }
    for (int l = 2, r; l <= n;) {
        int val = n / l;
        r = n / val;
        ans -= (r - l + 1) * ask(val);
        l = r + 1;
    }
    mp[n] = ans;
    return ans;
}
__int128 readin() {
    __int128 x = 0, f = 1;
    char ch = getchar();
    while (ch < '0' || ch > '9') {
        if (ch == '-')
            f = -1;
        ch = getchar();
    }
    while (ch >= '0' && ch <= '9') {
        x = x * 10 + (ch ^ 48);
        ch = getchar();
    }
    return x * f;
}
void print(__int128 x) {
    if (x < 0)
        puts("-"), x = -x;
    if (!x) {
        return;
    }
    print(x / 10);
    putchar(x % 10 + '0');
    return;
}
signed main() {
    Get_Prime(N - 1);
    B = N - 1;
    T = readin();
    for (int __ = 1; __ <= T; ++__) {
        n = readin();
        int ans = ask(n);
        ans = ans * 2 - n * (n + 1) / 2;
        ans = ans * 2 - n * n;
        print(ans);
        puts("");
    }
    return 0;
}
  • 0
    点赞
  • 0
    收藏
    觉得还不错? 一键收藏
  • 0
    评论

“相关推荐”对你有帮助么?

  • 非常没帮助
  • 没帮助
  • 一般
  • 有帮助
  • 非常有帮助
提交
评论
添加红包

请填写红包祝福语或标题

红包个数最小为10个

红包金额最低5元

当前余额3.43前往充值 >
需支付:10.00
成就一亿技术人!
领取后你会自动成为博主和红包主的粉丝 规则
hope_wisdom
发出的红包
实付
使用余额支付
点击重新获取
扫码支付
钱包余额 0

抵扣说明:

1.余额是钱包充值的虚拟货币,按照1:1的比例进行支付金额的抵扣。
2.余额无法直接购买下载,可以购买VIP、付费专栏及课程。

余额充值