3.4 典型屈服条件一:Tresca屈服(剪切屈服)
在讨论Tresca屈服条件前,我们需要先讨论用主应力表示最大剪切应力。
这里引入前文中的一个主剪应力的结论,即
主应力空间中主剪应力为
1
2
∣
σ
1
−
σ
2
∣
,
1
2
∣
σ
1
−
σ
3
∣
,
1
2
∣
σ
2
−
σ
3
∣
\frac{1}{2}|\sigma_1-\sigma_2|,\frac{1}{2}|\sigma_1-\sigma_3|,\frac{1}{2}|\sigma_2-\sigma_3|
21∣σ1−σ2∣,21∣σ1−σ3∣,21∣σ2−σ3∣
并且与主应力平面夹45°。
如果规定
σ
1
≥
σ
2
≥
σ
3
\sigma_1\ge\sigma_2\ge\sigma_3
σ1≥σ2≥σ3,那么最大剪切应力为
τ
m
a
x
=
σ
1
−
σ
3
2
(12)
\tau_{max}=\frac{\sigma_1-\sigma_3}{2}\tag{12}
τmax=2σ1−σ3(12)
在上一章中某应力状态点
P
(
σ
1
,
σ
2
,
σ
3
)
P(\sigma_1,\sigma_2,\sigma_3)
P(σ1,σ2,σ3)分解到
π
\pi
π平面的
O
Q
→
\overrightarrow{OQ}
OQ如下图所示。
(
图
1
应力分解图
)
(图1\quad 应力分解图)
(图1应力分解图)
在
π
\pi
π平面中建立
x
−
y
x-y
x−y坐标系,如下图所示(具体过程见上一章),那么
O
Q
→
\overrightarrow{OQ}
OQ的
x
x
x坐标如下所示
x
=
2
2
(
σ
1
−
σ
3
)
=
2
τ
m
a
x
(13)
x=\frac{\sqrt2}{2}(\sigma_1-\sigma_3)=\sqrt{2}\tau_{max}\tag{13}
x=22(σ1−σ3)=2τmax(13)
(图
2
基向量投影
图
3
π
平面中基向量投影)
(图2\quad 基向量投影\quad\quad\quad\quad图3\quad \pi平面中基向量投影)
(图2基向量投影图3π平面中基向量投影)
Tresca屈服条件:当最大剪应力达到极限 k 1 k_1 k1,材料就进入屈服,其实就是材料力学第三强度理论。
τ m a x ≥ k 1 , 塑性 τ m a x < k 1 , 弹性 (14) \tau_{max}\ge k_1,\quad 塑性\\ \tau_{max}\lt k_1,\quad 弹性\tag{14} τmax≥k1,塑性τmax<k1,弹性(14)
那么材料的屈服条件
f
(
σ
i
j
)
=
0
f(\sigma_{ij})=0
f(σij)=0就可以具体化为
σ
1
−
σ
3
2
=
1
2
x
=
k
1
(15)
\frac{\sigma_1-\sigma_3}{2}=\frac{1}{\sqrt2}x=k_1\tag{15}
2σ1−σ3=21x=k1(15)
即在
σ
1
≥
σ
2
≥
σ
3
\sigma_1\ge\sigma_2\ge\sigma_3
σ1≥σ2≥σ3象限中,初始屈服曲线为直线
x
=
2
k
x=\sqrt2 k
x=2k,同理可以得到其他五个象限的初始屈服曲线,汇总起来如下式
σ
1
−
σ
3
=
2
k
1
,
σ
1
≥
σ
2
≥
σ
3
σ
1
−
σ
3
=
−
2
k
1
,
σ
3
≥
σ
2
≥
σ
1
σ
2
−
σ
3
=
2
k
1
,
σ
2
≥
σ
1
≥
σ
3
σ
2
−
σ
3
=
−
2
k
1
,
σ
3
≥
σ
1
≥
σ
2
σ
1
−
σ
2
=
2
k
1
,
σ
1
≥
σ
3
≥
σ
2
σ
1
−
σ
2
=
−
2
k
1
,
σ
2
≥
σ
3
≥
σ
1
(16)
\sigma_1-\sigma_3=2k_1,\quad \sigma_1\ge\sigma_2\ge\sigma_3\\ \sigma_1-\sigma_3=-2k_1,\quad \sigma_3\ge\sigma_2\ge\sigma_1\\ \sigma_2-\sigma_3=2k_1,\quad \sigma_2\ge\sigma_1\ge\sigma_3\\ \sigma_2-\sigma_3=-2k_1,\quad \sigma_3\ge\sigma_1\ge\sigma_2\\ \sigma_1-\sigma_2=2k_1,\quad \sigma_1\ge\sigma_3\ge\sigma_2\\ \sigma_1-\sigma_2=-2k_1,\quad \sigma_2\ge\sigma_3\ge\sigma_1\tag{16}
σ1−σ3=2k1,σ1≥σ2≥σ3σ1−σ3=−2k1,σ3≥σ2≥σ1σ2−σ3=2k1,σ2≥σ1≥σ3σ2−σ3=−2k1,σ3≥σ1≥σ2σ1−σ2=2k1,σ1≥σ3≥σ2σ1−σ2=−2k1,σ2≥σ3≥σ1(16)
绘制图形如下图5,不难发现其为一个正六边形。
其中
k
1
k_1
k1通过材料的拉伸试验确定,即在材料的简单拉伸试验中有
σ
1
=
σ
s
,
σ
2
=
σ
3
=
0
\sigma_1=\sigma_s,\sigma_2=\sigma_3=0
σ1=σs,σ2=σ3=0
其中
σ
s
\sigma_s
σs为简单拉伸试验中的屈服强度,将其代入式(16),有
k
1
=
σ
s
2
k_1=\frac{\sigma_s}{2}
k1=2σs。
那么式(16)就成为
σ
1
−
σ
3
=
±
σ
s
,
σ
2
为中间主应力
σ
2
−
σ
3
=
±
σ
s
,
σ
1
为中间主应力
σ
1
−
σ
2
=
±
σ
s
,
σ
3
为中间主应力
(17)
\begin{aligned} \sigma_1-\sigma_3=\pm\sigma_s,\quad \sigma_2为中间主应力\\ \sigma_2-\sigma_3=\pm\sigma_s,\quad \sigma_1为中间主应力\\\ \sigma_1-\sigma_2=\pm\sigma_s,\quad \sigma_3为中间主应力\\ \end{aligned}\tag{17}
σ1−σ3=±σs,σ2为中间主应力σ2−σ3=±σs,σ1为中间主应力 σ1−σ2=±σs,σ3为中间主应力(17)
同时,对于纯剪切的试验,有
σ
2
=
0
,
τ
s
=
1
2
(
σ
1
−
σ
3
)
\sigma_2=0,\tau_s=\frac{1}{2}(\sigma_1-\sigma_3)
σ2=0,τs=21(σ1−σ3)
那么,有
σ
s
=
2
τ
s
(18)
\sigma_s=2\tau_s\tag{18}
σs=2τs(18)
即拉伸屈服是剪切屈服的两倍。
图
5
初始屈服曲线
图5\quad 初始屈服曲线
图5初始屈服曲线
上式表明Tresca屈服条件所形成屈服曲线在
π
\pi
π平面上(主应力空间中)是线性的,但是在主应力未知时,其屈服曲线形式相对复杂。
当主应力
σ
i
\sigma_i
σi已知时,那么有偏应力主值为
s
i
s_i
si,那么显然有下式成立,
s
1
−
s
3
=
σ
1
−
σ
3
=
2
x
2
s
2
−
s
1
−
s
3
=
2
σ
2
−
σ
1
−
σ
3
=
6
y
s
1
+
s
2
+
s
3
=
0
⇒
s
1
=
2
2
x
−
6
6
y
s
2
=
6
3
y
s
3
=
−
2
2
x
−
6
6
y
(19)
\begin{aligned} &s_1-s_3=\sigma_1-\sigma_3=\sqrt2x\\ &2s_2-s_1-s_3=2\sigma_2-\sigma_1-\sigma_3=\sqrt6y\\ &s_1+s_2+s_3=0 \end{aligned}\Rightarrow \begin{aligned} &s_1=\frac{\sqrt2}{2}x-\frac{\sqrt6}{6}y\\ &s_2=\frac{\sqrt6}{3}y\\ &s_3=-\frac{\sqrt2}{2}x-\frac{\sqrt6}{6}y \end{aligned}\tag{19}
s1−s3=σ1−σ3=2x2s2−s1−s3=2σ2−σ1−σ3=6ys1+s2+s3=0⇒s1=22x−66ys2=36ys3=−22x−66y(19)
如果按极坐标的表示方法,
s
i
s_i
si可以表示成下式
s
1
=
2
3
r
sin
(
θ
+
2
π
3
)
s
2
=
2
3
r
sin
θ
s
3
=
2
3
r
sin
(
θ
−
2
π
3
)
(20)
\begin{aligned} &s_1=\sqrt\frac{2}{3}r\sin(\theta+\frac{2\pi}{3})\\ &s_2=\sqrt\frac{2}{3}r\sin\theta\\ &s_3=\sqrt\frac{2}{3}r\sin(\theta-\frac{2\pi}{3}) \end{aligned}\tag{20}
s1=32rsin(θ+32π)s2=32rsinθs3=32rsin(θ−32π)(20)
把上式代入
J
3
J_3
J3
J
3
=
s
1
s
2
s
3
=
(
2
3
)
3
2
r
3
sin
θ
sin
(
θ
+
2
π
3
)
sin
(
θ
−
2
π
3
)
=
(
2
3
)
3
2
r
3
sin
θ
(
sin
2
θ
−
3
4
)
=
−
(
2
3
)
3
2
r
3
4
sin
3
θ
=
−
(
4
3
J
2
)
3
2
sin
3
θ
4
(21)
\begin{aligned} J_3&=s_1s_2s_3\\ &=(\frac{2}{3})^{\frac{3}{2}}r^3\sin\theta\sin(\theta+\frac{2\pi}{3})\sin(\theta-\frac{2\pi}{3})\\ &=(\frac{2}{3})^{\frac{3}{2}}r^3\sin\theta(\sin^2\theta-\frac{3}{4})\\ &=-(\frac{2}{3})^{\frac{3}{2}}\frac{r^3}{4}\sin{3\theta}\\ &=-(\frac{4}{3}J_2)^{\frac{3}{2}}\frac{\sin{3\theta}}{4} \end{aligned}\tag{21}
J3=s1s2s3=(32)23r3sinθsin(θ+32π)sin(θ−32π)=(32)23r3sinθ(sin2θ−43)=−(32)234r3sin3θ=−(34J2)234sin3θ(21)
那么
θ
=
1
3
sin
−
1
[
−
3
3
J
3
2
(
J
2
)
3
2
]
(22)
\theta = \frac{1}{3}\sin^{-1}[\frac{-3\sqrt3J_3}{2(J_2)^{\frac{3}{2}}}]\tag{22}
θ=31sin−1[2(J2)23−33J3](22)
代入式(19),那么
σ
1
−
σ
3
=
s
1
−
s
3
=
2
x
=
2
r
cos
θ
=
2
2
J
2
cos
θ
=
2
J
2
cos
θ
=
2
k
1
(23)
\sigma_1-\sigma_3=s_1-s_3=\sqrt2x=\sqrt2r\cos\theta=\sqrt2\sqrt{2J_2}\cos\theta=2\sqrt{J_2}\cos\theta=2k_1\tag{23}
σ1−σ3=s1−s3=2x=2rcosθ=22J2cosθ=2J2cosθ=2k1(23)
此处用到
r
=
2
J
2
r=\sqrt{2J_2}
r=2J2(详见上一章节)。
那么写成
f
(
σ
i
j
)
=
0
f(\sigma_{ij})=0
f(σij)=0,那么
J
2
cos
θ
/
k
1
−
1
=
0
(24)
\sqrt{J_2}\cos\theta/k_1-1=0\tag{24}
J2cosθ/k1−1=0(24)
其中
θ
\theta
θ为式(22),那么屈服方程式中仅包含应力不变量
J
2
、
J
3
J_2、J_3
J2、J3,所以当主应力未知时也适用。
3.5 典型屈服条件二:Mises屈服(剪切应变能)
一点的应力张量
σ
i
j
\sigma_{ij}
σij和应变张量
ε
i
j
\varepsilon_{ij}
εij分别为
σ
i
j
=
s
i
j
+
σ
m
δ
i
j
ε
i
j
=
e
i
j
+
ε
m
δ
i
j
(25)
\sigma_{ij}=s_{ij}+\sigma_m\delta_{ij}\\ \varepsilon_{ij}=e_{ij}+\varepsilon_m\delta_{ij}\tag{25}
σij=sij+σmδijεij=eij+εmδij(25)
材料在变形过程中,单位变形能为
∫
ε
σ
i
j
d
ε
i
j
\int_{\varepsilon}\sigma_{ij}d\varepsilon_{ij}
∫εσijdεij。当材料在线弹性阶段,将上式(25)代入,单位变形能为
∫
ε
σ
i
j
d
ε
i
j
=
1
2
σ
i
j
ε
i
j
=
1
2
(
s
i
j
+
σ
m
δ
i
j
)
(
e
i
j
+
ε
m
δ
i
j
)
=
1
2
(
s
i
j
e
i
j
+
σ
m
δ
i
j
e
i
j
+
s
i
j
ε
m
δ
i
j
+
σ
m
δ
i
j
ε
m
δ
i
j
)
=
1
2
(
s
i
j
e
i
j
+
σ
m
δ
i
j
e
i
j
‾
↓
0
+
ε
m
s
i
j
δ
i
j
‾
↓
0
+
σ
m
ε
m
δ
i
j
δ
i
j
‾
↓
3
)
=
1
2
(
s
i
j
e
i
j
+
3
σ
m
ε
m
)
(26)
\begin{aligned} \int_{\varepsilon}\sigma_{ij}d\varepsilon_{ij}&=\frac{1}{2}\sigma_{ij}\varepsilon_{ij}\\ &=\frac{1}{2}(s_{ij}+\sigma_m\delta_{ij})(e_{ij}+\varepsilon_m\delta_{ij})\\ &=\frac{1}{2}(s_{ij}e_{ij}+\sigma_m\delta_{ij}e_{ij}+s_{ij}\varepsilon_m\delta_{ij}+\sigma_m\delta_{ij}\varepsilon_m\delta_{ij})\\ &=\frac{1}{2}(s_{ij}e_{ij}+ \sigma_m\mathop{ \underline{\delta_{ij}e_{ij}} }\limits_{\mathop{ \downarrow}\limits_{\mathop{ }\limits_{0}}}+ \varepsilon_m\mathop{ \underline{s_{ij}\delta_{ij}} }\limits_{\mathop{ \downarrow}\limits_{\mathop{ }\limits_{0}}}+\sigma_m\varepsilon_m\mathop{ \underline{\delta_{ij}\delta_{ij}} }\limits_{\mathop{ \downarrow}\limits_{\mathop{ }\limits_{3}}})\\ &=\frac{1}{2}(s_{ij}e_{ij}+3\sigma_m\varepsilon_m) \end{aligned}\tag{26}
∫εσijdεij=21σijεij=21(sij+σmδij)(eij+εmδij)=21(sijeij+σmδijeij+sijεmδij+σmδijεmδij)=21(sijeij+σm0↓δijeij+εm0↓sijδij+σmεm3↓δijδij)=21(sijeij+3σmεm)(26)
在材料为线弹性阶段,有(具体参见广义胡克定律章节)
e
i
j
=
1
2
G
s
i
j
(27)
e_{ij}=\frac{1}{2G}s_{ij}\tag{27}
eij=2G1sij(27)
将上式代入式中,
∫
ε
σ
i
j
d
ε
i
j
=
1
2
s
i
j
e
i
j
+
3
2
σ
m
ε
m
=
1
2
s
i
j
⋅
1
2
G
s
i
j
+
3
2
σ
m
ε
m
=
1
2
G
⋅
J
2
+
3
2
σ
m
ε
m
(28)
\begin{aligned} \int_{\varepsilon}\sigma_{ij}d\varepsilon_{ij}&=\frac{1}{2}s_{ij}e_{ij}+\frac{3}{2}\sigma_m\varepsilon_m\\ &=\frac{1}{2}s_{ij}\cdot \frac{1}{2G}s_{ij}+\frac{3}{2}\sigma_m\varepsilon_m\\ &= \frac{1}{2G}\cdot J_2+\frac{3}{2}\sigma_m\varepsilon_m \end{aligned}\tag{28}
∫εσijdεij=21sijeij+23σmεm=21sij⋅2G1sij+23σmεm=2G1⋅J2+23σmεm(28)
Mise认为当剪切应变能达到一定的极限,材料发生塑性变形,那么材料屈服的条件就变成 J 2 J_2 J2达到一定的极限。
那么,可以假设
f
(
σ
i
j
)
=
0
f(\sigma_{ij})=0
f(σij)=0具有如下形式
f
(
σ
i
j
)
=
J
2
−
k
2
2
=
0
(29)
f(\sigma_{ij})=J_2-k_2^2=0\tag{29}
f(σij)=J2−k22=0(29)
同样
k
2
k_2
k2通过材料的拉伸试验确定,即在材料的简单拉伸试验中有
σ
1
=
σ
s
,
σ
2
=
σ
3
=
0
\sigma_1=\sigma_s,\sigma_2=\sigma_3=0
σ1=σs,σ2=σ3=0
其中
σ
s
\sigma_s
σs为简单拉伸试验中的屈服强度,将其代入式(29),那么有
J
2
−
k
2
2
=
1
6
[
(
σ
1
−
σ
2
)
2
+
(
σ
1
−
σ
3
)
2
+
(
σ
2
−
σ
3
)
2
]
−
k
2
2
=
1
3
σ
s
2
−
k
2
2
=
0
(30)
\begin{aligned} J_2-k_2^2&=\frac{1}{6}[(\sigma_1-\sigma_2)^2+(\sigma_1-\sigma_3)^2+(\sigma_2-\sigma_3)^2]-k_2^2\\ &=\frac{1}{3}\sigma_s^2-k_2^2\\ &=0\end{aligned}\tag{30}
J2−k22=61[(σ1−σ2)2+(σ1−σ3)2+(σ2−σ3)2]−k22=31σs2−k22=0(30)
因此,有
k
2
=
σ
s
3
k_2=\frac{\sigma_s}{\sqrt3}
k2=3σs,那么式(29)就成为
f
(
σ
i
j
)
=
J
2
−
σ
s
2
3
=
0
(31)
\begin{aligned} f(\sigma_{ij})=J_2-\frac{\sigma_s^2}{3}=0 \end{aligned}\tag{31}
f(σij)=J2−3σs2=0(31)
同时,对于纯剪切的试验,有
σ
2
=
0
,
τ
s
=
1
2
(
σ
1
−
σ
3
)
,
且
σ
1
+
σ
3
=
0
\sigma_2=0,\tau_s=\frac{1}{2}(\sigma_1-\sigma_3),且\sigma_1+\sigma_3=0
σ2=0,τs=21(σ1−σ3),且σ1+σ3=0
即
σ
1
=
−
σ
3
=
τ
s
\sigma_1=-\sigma_3=\tau_s
σ1=−σ3=τs
那么,有
σ
s
=
3
τ
s
(32)
\sigma_s=\sqrt3\tau_s\tag{32}
σs=3τs(32)
即材料拉伸屈服等于剪切屈服的
3
\sqrt3
3倍。
同时,由式(31),可以得到等效应力的表达式
σ
‾
=
3
J
2
\overline\sigma=\sqrt{3J_2}
σ=3J2,那么式(31)变为
f
(
σ
i
j
)
=
σ
‾
2
3
−
σ
s
2
3
=
0
(33)
\begin{aligned} f(\sigma_{ij})=\frac{\overline\sigma^2}{3}-\frac{\sigma_s^2}{3}=0 \end{aligned}\tag{33}
f(σij)=3σ2−3σs2=0(33)
由
σ
‾
>
0
,
σ
s
>
0
\overline\sigma\gt 0,\sigma_s\gt 0
σ>0,σs>0,那么式(33)另一种常用形式为
σ
‾
−
σ
s
=
0
\overline\sigma-\sigma_s=0
σ−σs=0。
即只要等效应力达到屈服强度,该点应力状态进入塑性。
3.6* 典型屈服条件三:最大偏应力屈服条件
当材料正应力达到极限时材料就会失效,即最大正应力理论或最大第一强度理论,这对于脆性材料能够适用。对于一般的塑性金属材料来说,静水压力对材料的塑性无影响,那么自然而然能够想到最大正应力理论的修正版,即当材料的最大偏应力达到极限时材料就会失效。
最大偏应力的屈服条件可以写成如下形式:
max
(
∣
s
1
∣
,
∣
s
2
∣
,
∣
s
3
∣
)
=
k
3
(34)
\max(|s_1|,|s_2|,|s_3|)=k_3\tag{34}
max(∣s1∣,∣s2∣,∣s3∣)=k3(34)
其中
s
i
s_i
si为偏应力张量的主值。
这里需要引入前文中证明过的一个结论(在应力不变量章节中)
s
i
+
σ
m
=
σ
i
(35)
s_i+\sigma_m=\sigma_i\tag{35}
si+σm=σi(35)
那么上式就可以化为
3
s
1
=
3
(
σ
1
−
σ
m
)
=
3
σ
1
−
(
σ
1
+
σ
2
+
σ
3
)
=
2
σ
1
−
(
σ
2
+
σ
3
)
(36)
3s_1=3(\sigma_1-\sigma_m)=3\sigma_1-(\sigma_1+\sigma_2+\sigma_3)=2\sigma_1-(\sigma_2+\sigma_3)\tag{36}
3s1=3(σ1−σm)=3σ1−(σ1+σ2+σ3)=2σ1−(σ2+σ3)(36)
同样
3
s
2
=
2
σ
2
−
(
σ
1
+
σ
3
)
3
s
3
=
2
σ
3
−
(
σ
1
+
σ
2
)
(37)
3s_2=2\sigma_2-(\sigma_1+\sigma_3)\\3s_3=2\sigma_3-(\sigma_1+\sigma_2)\tag{37}
3s2=2σ2−(σ1+σ3)3s3=2σ3−(σ1+σ2)(37)
同样
k
3
k_3
k3通过材料的拉伸试验确定,即在材料的简单拉伸试验中有
σ
1
=
σ
s
,
σ
2
=
σ
3
=
0
\sigma_1=\sigma_s,\sigma_2=\sigma_3=0
σ1=σs,σ2=σ3=0
那么,式(36)、(37)就为
3
s
1
=
2
σ
s
,
3
s
2
=
3
s
3
=
−
σ
s
3s_1=2\sigma_s,3s_2=3s_3=-\sigma_s
3s1=2σs,3s2=3s3=−σs
那么
k
3
=
max
(
∣
s
1
∣
,
∣
s
2
∣
,
∣
s
3
∣
)
=
2
σ
s
3
(38)
k_3=\max(|s_1|,|s_2|,|s_3|)=\frac{2\sigma_s}{3}\tag{38}
k3=max(∣s1∣,∣s2∣,∣s3∣)=32σs(38)
那么,式(36)、(37)就可以变换为
3
s
1
=
2
σ
1
−
(
σ
2
+
σ
3
)
=
±
2
σ
s
3
s
2
=
2
σ
2
−
(
σ
1
+
σ
3
)
=
±
2
σ
s
3
s
3
=
2
σ
3
−
(
σ
1
+
σ
2
)
=
±
2
σ
s
(39)
\begin{aligned} 3s_1=2\sigma_1-(\sigma_2+\sigma_3)=\pm2\sigma_s\\ 3s_2=2\sigma_2-(\sigma_1+\sigma_3)=\pm2\sigma_s\\ 3s_3=2\sigma_3-(\sigma_1+\sigma_2)=\pm2\sigma_s \end{aligned}\tag{39}
3s1=2σ1−(σ2+σ3)=±2σs3s2=2σ2−(σ1+σ3)=±2σs3s3=2σ3−(σ1+σ2)=±2σs(39)
最大偏应力屈服条件和Tresca在主应力未知时,其屈服曲线形式相对复杂。此处不展开了。
三种屈服条件在
π
\pi
π平面上的截面线如图下图6所示。其中,Mises屈服截面线为圆,Tresca屈服截面线为其内接六边形,最大偏应力屈服截面线为其外接六边形。
图
6
三种屈服条件的示意图
图6\quad 三种屈服条件的示意图
图6三种屈服条件的示意图