运算技巧
① 数列的项数的计算
由 a n = a 1 + ( n − 1 ) ⋅ d a_n=a_1+(n-1)\cdot d an=a1+(n−1)⋅d,可得项数 n = a n − a 1 d + 1 n=\cfrac{a_n-a_1}{d}+1 n=dan−a1+1,推广得到项数 n = a n − a m d + m n=\cfrac{a_n-a_m}{d}+m n=dan−am+m,
如数列 2 1 , 2 3 , 2 5 , ⋯ , 2 2 n − 1 2^1,2^3,2^5,\cdots ,2^{2n-1} 21,23,25,⋯,22n−1的项数的计算,其项数可以利用上标来计算,其上标刚好成等差数列,
项数 r = a n − a 1 d + 1 = ( 2 n − 1 ) − 1 3 − 1 + 1 = n r=\cfrac{a_n-a_1}{d}+1=\cfrac{(2n-1)-1}{3-1}+1=n r=dan−a1+1=3−1(2n−1)−1+1=n;
- 比如区间 ( 9 m − 1 + 8 9 , 9 2 m − 1 + 8 9 ) (9^{m-1}+\cfrac{8}{9},9^{2m-1}+\cfrac{8}{9}) (9m−1+98,92m−1+98)有几个整数?
在上述区间的第一个整数是 9 m − 1 + 1 9^{m-1}+1 9m−1+1,最后一个整数为 9 2 m − 1 9^{2m-1} 92m−1,公差为 1 1 1,
故所求个数为 9 2 m − 1 − ( 9 m − 1 + 1 ) 1 + 1 = 9 2 m − 1 − 9 m − 1 \cfrac{9^{2m-1}-(9^{m-1}+1)}{1}+1=9^{2m-1}-9^{m-1} 192m−1−(9m−1+1)+1=92m−1−9m−1
② 约分技巧
当题目中出现 a n > 0 a_n>0 an>0,或者正项数列,则涉及方程或者不等式的运算中十之八九要约分,要么约掉 a n a_n an,或者约掉 a n + 1 + a n a_{n+1}+a_n an+1+an。
引例1,如题目中有 ( a n + 1 + a n ) ( a n + 1 − a n ) = 2 ( a n + 1 + a n ) (a_{n+1}+a_n)(a_{n+1}-a_n)=2(a_{n+1}+a_n) (an+1+an)(an+1−an)=2(an+1+an), a n > 0 a_n>0 an>0;由此得到 a n + 1 − a n = 2 a_{n+1}-a_n=2 an+1−an=2;
引例2,如 a n + 1 − a n + 1 = a n + a n a_{n+1}-\sqrt{a_{n+1}}=a_{n}+\sqrt{a_{n}} an+1−an+1=an+an,则可知 a n > 0 a_n>0 an>0,变形得到 a n + 1 − a n = a n + 1 + a n a_{n+1}-a_{n}=\sqrt{a_{n+1}}+\sqrt{a_{n}} an+1−an=an+1+an,
即 ( a n + 1 + a n ) ( a n + 1 − a n ) = a n + 1 + a n (\sqrt{a_{n+1}}+\sqrt{a_{n}})(\sqrt{a_{n+1}}-\sqrt{a_{n}})=\sqrt{a_{n+1}}+\sqrt{a_{n}} (an+1+an)(an+1−an)=an+1+an,即 a n + 1 − a n = 1 \sqrt{a_{n+1}}-\sqrt{a_{n}}=1 an+1−an=1,即数列 { a n } \{\sqrt{a_{n}}\} {an}为等差数列;
③在 Δ A B C \Delta ABC ΔABC中,三个内角 A 、 B 、 C A、B、C A、B、C成等差数列,则 B = π 3 B=\cfrac{\pi}{3} B=3π。三条边成等差数列,则 3 n , 4 n , 5 n 3n,4n,5n 3n,4n,5n就是一个特例,可以考虑赋值法。
④ 当下标比较小的时候,直接计算比变形求解要来的快。注意恰当的数学方法选择策略,防止思维定势。
比如在数列 { a n } \{a_n\} {an}中, a 1 = 3 a_1=3 a1=3, a n + 1 = 3 a n a n + 3 a_{n+1}=\cfrac{3a_n}{a_n+3} an+1=an+33an,求 a 4 a_4 a4的值,
法1:由 a 1 = 3 a_1=3 a1=3和递推公式 a n + 1 = 3 a n a n + 3 a_{n+1}=\cfrac{3a_n}{a_n+3} an+1=an+33an,直接计算 a 2 a_2 a2, a 3 a_3 a3, a 4 a_4 a4,速度要快的多。
法2:先利用倒数法求的通项公式 a n a_n an,再计算 a 4 a_4 a4,要比法1的思路慢一些。
⑤设元技巧
当题目已知三个数成等差数列时,我们常常依次设三个数为 a − d a-d a−d, a a a, a + d a+d a+d,这样设元的优越性在于其和为 3 a 3a 3a,如果题目恰好已知了其和的值,则中间的数立马可知,这样变量就剩下一个 d d d了;当已知五个数成等差数列时,常设为 a − 2 d a-2d a−2d, a − d a-d a−d, a a a, a + d a+d a+d, a + 2 d a+2d a+2d;
给出方式
- 直接给出: a n + 1 − a n = 3 a_{n+1}-a_n=3 an+1−an=3
- 赋值给出: a n + m = a n + a m a_{n+m}=a_n+ a_m an+m=an+am, a 1 = 2 a_1=2 a1=2,求通项公式 a n a_n an;1
- 变形给出: S n + 1 = S n + a n + 3 S_{n+1}=S_n+a_n+3 Sn+1=Sn+an+3,即 a n + 1 − a n = 3 a_{n+1}-a_n=3 an+1−an=3;
- 变形给出:点 ( a n + 1 , a n ) (a_{n+1},a_n) (an+1,an)在直线 x − y − 3 = 0 x-y-3=0 x−y−3=0上,则 a n + 1 − a n = 3 a_{n+1}-a_n=3 an+1−an=3;
- 运算给出: ( a n + 1 + a n ) ( a n + 1 − a n ) = 2 ( a n + 1 + a n ) (a_{n+1}+a_n)(a_{n+1}-a_n)=2(a_{n+1}+a_n) (an+1+an)(an+1−an)=2(an+1+an), a n > 0 a_n>0 an>0;
- 向量给出: P n P n + 1 → = ( 1 , a n + 1 − a n ) = ( 1 , 3 ) \overrightarrow{P_nP_{n+1}}=(1,a_{n+1}-a_n)=(1,3) PnPn+1=(1,an+1−an)=(1,3);
- 构造给出:
引例,如 ( n + 1 ) a n = n a n + 1 (n+1)a_n=na_{n+1} (n+1)an=nan+1,构造得到, a n + 1 n + 1 = a n n \cfrac{a_{n+1}}{n+1}=\cfrac{a_n}{n} n+1an+1=nan,即 a n + 1 n + 1 − a n n = 0 \cfrac{a_{n+1}}{n+1}-\cfrac{a_n}{n}=0 n+1an+1−nan=0,即数列 { a n n } \{\cfrac{a_n}{n}\} {nan}为等差数列[常数列];
引例如 ( n + 1 ) a n + 1 = n a n (n+1)a_{n+1}=na_n (n+1)an+1=nan,构造得到, ( n + 1 ) a n + 1 − n a n = 0 (n+1)a_{n+1}-na_n=0 (n+1)an+1−nan=0,即数列 { n ⋅ a n } \{n\cdot a_n\} {n⋅an}为常数列;
其他请参阅数列的常见构造方法
典例剖析
已知等差数列 { a n } \{a_n\} {an}和 { b n } \{b_n\} {bn},满足 a 1 + b 10 = 9 a_1+b_{10}=9 a1+b10=9, a 3 + b 8 = 15 a_3+b_8=15 a3+b8=15,则 a 5 + b 6 a_5+b_6 a5+b6=______________.
分析:由已知得到, a 3 + b 8 = 2 a 3 + 2 b 8 2 a_3+b_8=\cfrac{2a_3+2b_8}{2} a3+b8=22a3+2b8
= ( a 1 + a 5 ) + ( b 10 + b 6 ) 2 = ( a 1 + b 10 ) + ( a 5 + b 6 ) 2 =\cfrac{(a_1+a_5)+(b_{10}+b_6)}{2}=\cfrac{(a_1+b_{10})+(a_5+b_6)}{2} =2(a1+a5)+(b10+b6)=2(a1+b10)+(a5+b6)
即 15 = 9 + ( a 5 + b 6 ) 2 15=\cfrac{9+(a_5+b_6)}{2} 15=29+(a5+b6),解得 a 5 + b 6 = 21 a_5+b_6=21 a5+b6=21。
由正数组成的等差数列 { a n } \{a_n\} {an}和 { b n } \{b_n\} {bn}的前 n n n项和分别为 S n S_n Sn和 T n T_n Tn,且 a n b n = 2 n − 1 3 n − 1 \cfrac{a_n}{b_n}=\cfrac{2n-1}{3n-1} bnan=3n−12n−1,则 S 5 T 5 \cfrac{S_5}{T_5} T5S5=______________。
分析: S 5 T 5 = 5 a 3 5 b 3 = a 3 b 3 = 2 × 3 − 1 3 × 3 − 1 = 5 8 \cfrac{S_5}{T_5}=\cfrac{5a_3}{5b_3}=\cfrac{a_3}{b_3}=\cfrac{2\times 3-1}{3\times 3-1}=\cfrac{5}{8} T5S5=5b35a3=b3a3=3×3−12×3−1=85。
【2021届高三文数三轮模拟题】已知 S n S_n Sn, T n T_n Tn 分别为等差数列 { a n } \{a_n\} {an} 和 { b n } \{b_n\} {bn} 的前 n n n 项和,若 S n T n = 2 n + 1 3 n + 2 \cfrac{S_n}{T_n}=\cfrac{2n+1}{3n+2} TnSn=3n+22n+1,则 a 5 b 3 \cfrac{a_5}{b_3} b3a5=___________.
解析: 由于等差数列的前 n n n 项和公式为 S n = A n 2 + B n = A n ( n + B A ) S_n=An^2+Bn=An(n+\cfrac{B}{A}) Sn=An2+Bn=An(n+AB),又由于 S n T n = 2 n + 1 3 n + 2 \cfrac{S_n}{T_n}=\cfrac{2n+1}{3n+2} TnSn=3n+22n+1,
[备注:说明 S n S_n Sn 和 T n T_n Tn 约去了相同的公因式,应该是关于 n n n 的一次式,不妨设为 k n kn kn]
故可以设 S n = k n ( 2 n + 1 ) S_n=kn(2n+1) Sn=kn(2n+1), T n = k n ( 3 n + 2 ) T_n=kn(3n+2) Tn=kn(3n+2),
则 a 5 b 3 = S 5 − S 4 T 3 − T 2 = 55 k − 36 k 33 k − 16 k = 19 k 17 k = 19 17 \cfrac{a_5}{b_3}=\cfrac{S_5-S_4}{T_3-T_2}=\cfrac{55k-36k}{33k-16k}=\cfrac{19k}{17k}=\cfrac{19}{17} b3a5=T3−T2S5−S4=33k−16k55k−36k=17k19k=1719.
在等差数列 { a n } \{a_n\} {an}中, a 1 = − 2018 a_1=-2018 a1=−2018,其前 n n n项和为 S n S_n Sn,若 S 12 12 − S 10 10 = 2 \cfrac{S_{12}}{12}-\cfrac{S_{10}}{10}=2 12S12−10S10=2,则 S 2018 S_{2018} S2018的值等于【】
分析:由题意可知,数列 { S n n } \{\cfrac{S_n}{n}\} {nSn}为等差数列,由 S 12 12 − S 10 10 = 2 \cfrac{S_{12}}{12}-\cfrac{S_{10}}{10}=2 12S12−10S10=2,可知其公差为 1 1 1,
则 S 2018 2018 = S 1 1 + ( 2018 − 1 ) × 1 = − 2018 + 2017 = − 1 \cfrac{S_{2018}}{2018}=\cfrac{S_1}{1}+(2018-1)\times 1=-2018+2017=-1 2018S2018=1S1+(2018−1)×1=−2018+2017=−1,
则 S 2018 = − 2018 S_{2018}=-2018 S2018=−2018。故选 A A A。
【2014高考全国卷Ⅰ】已知数列 { a n } \{a_n\} {an}的前 n n n项和为 S n S_n Sn, a 1 = 1 a_1=1 a1=1, a n ≠ 0 a_n\neq 0 an=0, a n a n + 1 = λ S n − 1 a_na_{n+1}=\lambda S_n-1 anan+1=λSn−1,其中 λ \lambda λ为常数,
(1)证明: a n + 2 − a n = λ a_{n+2}-a_n=\lambda an+2−an=λ;
分析:先想办法消掉 S n S_n Sn类,让条件中只剩下 a n a_n an类,故求解如下:
由题设知道, a n a n + 1 = λ S n − 1 a_na_{n+1}=\lambda S_n-1 anan+1=λSn−1①,
则有 a n + 1 a n + 2 = λ S n + 1 − 1 a_{n+1}a_{n+2}=\lambda S_{n+1}-1 an+1an+2=λSn+1−1②,
②-①得到, a n + 1 a n + 2 − a n a n + 1 = λ ( S n + 1 − S n ) a_{n+1}a_{n+2}-a_na_{n+1}=\lambda(S_{n+1}-S_n) an+1an+2−anan+1=λ(Sn+1−Sn)
即 a n + 1 ( a n + 2 − a n ) = λ a n + 1 a_{n+1}(a_{n+2}-a_n)=\lambda a_{n+1} an+1(an+2−an)=λan+1
由于 a n + 1 ≠ 0 a_{n+1}\neq 0 an+1=0,约掉 a n + 1 a_{n+1} an+1得到,
a n + 2 − a n = λ a_{n+2}-a_n=\lambda an+2−an=λ;
【注意】上式表明,数列 { a n } \{a_n\} {an}中,奇数项成等差数列,首项为 a 1 a_1 a1,公差为 λ \lambda λ;
偶数项成等差数列,首项为 a 2 a_2 a2,公差为 λ \lambda λ;
(2)是否存在 λ \lambda λ,使得 { a n } \{a_n\} {an}为等差数列,并说明理由。
分析:存在满足题意的实数 λ \lambda λ,使得数列 { a n } \{a_n\} {an}成等差数列,理由如下:
由题设可知, a 1 = 1 a_1=1 a1=1,令 n = 1 n=1 n=1,则 a 1 a 2 = λ S 1 − 1 a_1a_2=\lambda S_1-1 a1a2=λS1−1,解得 a 2 = λ − 1 a_2=\lambda-1 a2=λ−1;
又由 a n + 2 − a n = λ a_{n+2}-a_n=\lambda an+2−an=λ可知,当 n = 1 n=1 n=1时, a 3 = λ + 1 a_3=\lambda+1 a3=λ+1,
令 2 a 2 = a 1 + a 3 2a_2=a_1+a_3 2a2=a1+a3,即 2 ( λ − 1 ) = 1 + λ + 1 2(\lambda-1)=1+\lambda+1 2(λ−1)=1+λ+1,解得 λ = 4 \lambda=4 λ=4,
故 a n + 2 − a n = 4 a_{n+2}-a_n=4 an+2−an=4,且可知
数列 { a 2 n − 1 } \{a_{2n-1}\} {a2n−1}是首项为 a 1 = 1 a_1=1 a1=1,公差为 4 4 4的等差数列, a 2 n − 1 = 4 n − 3 a_{2n-1}=4n-3 a2n−1=4n−3;
a 2 n − 1 = 1 + [ ( 2 n − 1 ) − 1 ] 2 × 4 = 4 n − 3 = 2 ( 2 n − 1 ) − 1 a_{2n-1}=1+\cfrac{[(2n-1)-1]}{2}\times 4=4n-3=2(2n-1)-1 a2n−1=1+2[(2n−1)−1]×4=4n−3=2(2n−1)−1
数列 { a 2 n } \{a_{2n}\} {a2n}是首项为 a 2 = 3 a_2=3 a2=3,公差为 4 4 4的等差数列, a 2 n = 4 n − 1 a_{2n}=4n-1 a2n=4n−1;
a 2 n = 3 + ( 2 n − 2 ) 2 × 4 = 4 n − 1 = 2 ( 2 n ) − 1 a_{2n}=3+\cfrac{(2n-2)}{2}\times 4=4n-1=2(2n)-1 a2n=3+2(2n−2)×4=4n−1=2(2n)−1
所以 a n = 2 n − 1 a_n=2n-1 an=2n−1, n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗,即 a n + 1 − a n = 2 a_{n+1}-a_n=2 an+1−an=2。2
因此存在满足题意的实数 λ \lambda λ,使得数列 { a n } \{a_n\} {an}成等差数列。
【2018•凤中模拟】【考点:数列的单调性,二次函数的对称性和单调性,恒成立命题】 已知数列 { a n } \{a_n\} {an}中, a n = n 2 − k n ( k ∈ N ) a_n=n^2-kn(k\in N) an=n2−kn(k∈N),且 { a n } \{a_n\} {an}单调递增,则 k k k的取值范围为【 】
【法1】、由于 a n = n 2 − k n ( n ∈ N ∗ ) a_n=n^2-kn(n\in N^*) an=n2−kn(n∈N∗),且 { a n } \{a_n\} {an}单调递增,
所以 a n + 1 − a n > 0 a_{n+1}-a_n>0 an+1−an>0对 ∀ n ∈ N ∗ \forall n\in N* ∀n∈N∗都成立,
又 a n + 1 − a n = ( n + 1 ) 2 − k ( n + 1 ) − n 2 + k n = 2 n + 1 − k a_{n+1}-a_n=(n+1)^2-k(n+1)-n^2+kn=2n+1-k an+1−an=(n+1)2−k(n+1)−n2+kn=2n+1−k,所以由 2 n + 1 − k > 0 2n+1-k>0 2n+1−k>0,
即 k < 2 n + 1 k<2n+1 k<2n+1恒成立,可知 k < ( 2 n + 1 ) m i n = 3 k<(2n+1)_{min}=3 k<(2n+1)min=3.
【法2】:借助二次函数的对称性和单调性,
a n = ( n − k 2 ) 2 − k 2 4 a_n=(n-\cfrac{k}{2})^2-\cfrac{k^2}{4} an=(n−2k)2−4k2,其对称轴是 n = k 2 n=\cfrac{k}{2} n=2k,
要使得 { a n } \{a_n\} {an}单调递增,
则必须且只需 k 2 < 3 2 \cfrac{k}{2}<\cfrac{3}{2} 2k<23,解得 k < 3 k<3 k<3,故选 B B B。
【法3】:尝试导数法。
由 a n = f ( n ) = n 2 − k n a_n=f(n)=n^2-kn an=f(n)=n2−kn为单调递增数列,则 f ′ ( n ) ≥ 0 f'(n)\ge 0 f′(n)≥0在 n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗上恒成立,
即 f ′ ( n ) = 2 n − k ≥ 0 f'(n)=2n-k\ge 0 f′(n)=2n−k≥0在 n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗上恒成立,分离参数得到,
k ≤ 2 n k\leq 2n k≤2n在 n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗上恒成立,即 k ≤ ( 2 n ) m i n = 2 k\leq (2n)_{min}=2 k≤(2n)min=2,
则 k ≤ 2 k\leq 2 k≤2。这个解法是错误的。
错因分析:数列 a n = f ( n ) a_n=f(n) an=f(n)单调递增,但函数 y = f ( x ) y=f(x) y=f(x)不一定单调递增,
但是若函数 y = f ( x ) y=f(x) y=f(x)单调递增,则其对应的数列 a n = f ( n ) a_n=f(n) an=f(n)必然单调递增。
感悟反思:
1、法1转化为恒成立问题,很好理解;
2、法2很容易错解为 k 2 < 1 \cfrac{k}{2}<1 2k<1,故 k < 2 k<2 k<2,其实这是充分不必要条件,也就是说遗漏了一部分的解集,可以看看上面的图像解释。
3、数列 { a n } \{a_n\} {an}单调递增的充要条件是 a n + 1 > a n a_{n+1}>a_n an+1>an,而不是 f ′ ( n ) ≥ 0 f'(n)\ge 0 f′(n)≥0恒成立。
【2019届•高三理科数学课时作业】已知等差数列 { a n } \{a_n\} {an}的前 n n n项和为 S n S_n Sn,其中 n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗,则下列命题错误的是【】
分析:选项 A A A:由于 a n > 0 a_n>0 an>0,由 S n = n ( a 1 + a n ) 2 S_n=\cfrac{n(a_1+a_n)}{2} Sn=2n(a1+an)可得, S n > 0 S_n>0 Sn>0,或由定义式可知 S n = a 1 + a 2 + ⋯ + a n > 0 S_n=a_1+a_2+\cdots+a_n>0 Sn=a1+a2+⋯+an>0;而且由 a n > 0 a_n>0 an>0能得到 d ≥ 0 d\ge 0 d≥0,否则 d < 0 d<0 d<0就不能保证 a n > 0 a_n>0 an>0。故选项 A A A正确;
选项 B B B:由于 S n > 0 S_n>0 Sn>0,则可知 d ≥ 0 d\ge 0 d≥0,否则不能保证 S n > 0 S_n>0 Sn>0。这样得到 a n = a 1 + ( n − 1 ) d > 0 a_n=a_1+(n-1)d>0 an=a1+(n−1)d>0,故选项 B B B正确;
选项 C C C:由于 a n > 0 a_n>0 an>0,则可知 d ≥ 0 d\ge 0 d≥0,可知数列 { S n } \{S_n\} {Sn}是单调递增数列,故选项 C C C正确;
选项 D D D:由数列 { − 1 , 1 , 3 , 5 , ⋯ } \{-1,1,3,5,\cdots\} {−1,1,3,5,⋯}可知, S 1 = − 1 S_1=-1 S1=−1, S 2 = 0 S_2=0 S2=0, S 3 = 3 S_3=3 S3=3, S 4 = 8 S_4=8 S4=8,则数列 { S n } \{S_n\} {Sn}是单调递增数列,但不能保证 a n > 0 a_n>0 an>0,故选项 D D D不正确;
综上所述,故选 D D D。
反思总结:若有 a n > 0 a_n>0 an>0,则即使数列不是等差数列,也必有 S n > 0 S_n>0 Sn>0,且有数列 { S n } \{S_n\} {Sn}是单调递增数列。
【2019届•高三理科数学课时作业】【2018广东潮州二模】在我国古代著名的数学专著《九章算术》中有一段叙述:今有良马与驽马发长安至齐,齐去长安一千一百二十五里,良马初日行一百零三里,日增一十三里;驽马初日行九十七里,日减半里,良马先至齐,复还迎驽马,二马相逢,问:几日相逢?【】
分析:良马日行构成等差数列 { a n } \{a_n\} {an},其中 a 1 = 103 a_1=103 a1=103,公差 d 1 = 13 d_1=13 d1=13,其前 n n n项和为 S n S_n Sn;
驽马日行构成等差数列 { b n } \{b_n\} {bn},其中 b 1 = 97 b_1=97 b1=97,公差 d 2 = − 1 2 d_2=-\cfrac{1}{2} d2=−21,其前 n n n项和为 T n T_n Tn;
设两马 n n n日能相逢,则由题可知, S n + T n = 2 × 1125 S_n+T_n=2\times 1125 Sn+Tn=2×1125,即 103 n + n ( n − 1 ) 2 × 13 + 97 n + n ( n − 1 ) 2 × ( − 1 2 ) = 2250 103n+\cfrac{n(n-1)}{2}\times 13+97n+\cfrac{n(n-1)}{2} \times (-\cfrac{1}{2})=2250 103n+2n(n−1)×13+97n+2n(n−1)×(−21)=2250,
解得 n = 9 n=9 n=9,或者由上式直接验证得到 n = 9 n=9 n=9,故选 B B B。
【2018广东中山期末】已知等差数列 { a n } \{a_n\} {an}的前 n n n项和为 S n S_n Sn, S 4 = 40 S_4=40 S4=40, S n = 210 S_n=210 Sn=210, S n − 4 = 130 S_{n-4}=130 Sn−4=130,则 n n n=【】
法1:建立相应的方程组求解即可,只是运算可能复杂些;
法2:利用等差数列的性质, S n − S n − 4 = 80 S_n-S_{n-4}=80 Sn−Sn−4=80,即 a n + a n − 1 + a n − 2 + a n − 3 = 80 a_n+a_{n-1}+a_{n-2}+a_{n-3}=80 an+an−1+an−2+an−3=80,
又 a 1 + a 2 + a 3 + a 4 = 40 a_1+a_2+a_3+a_4=40 a1+a2+a3+a4=40,两式相加,得到 4 ( a 1 + a n ) = 120 4(a_1+a_n)=120 4(a1+an)=120,即 a 1 + a n = 30 a_1+a_n=30 a1+an=30,
又 S n = n ( a 1 + a n ) 2 = 210 S_n=\cfrac{n(a_1+a_n)}{2}=210 Sn=2n(a1+an)=210,则 n = 14 n=14 n=14,故选 B B B。
【数列的相关运算】已知数列 { a n } \{a_n\} {an}是等差数列,其前 n n n项和为 S n S_n Sn,已知 S 6 = 42 S_6=42 S6=42, S 12 = 156 S_{12}=156 S12=156,求 S 18 S_{18} S18的值。
【法1:以 a 1 a_1 a1和 d d d为元的方程组法】利用 S n = n a 1 + n ( n − 1 ) 2 × d S_n=na_1+\cfrac{n(n-1)}{2}\times d Sn=na1+2n(n−1)×d得到,
{ S 6 = 6 a 1 + 15 d = 42 S 12 = 12 a 1 + 66 d = 156 \begin{cases}S_6=6a_1+15d=42\\S_{12}=12a_1+66d=156\end{cases} {S6=6a1+15d=42S12=12a1+66d=156,解得 { a 1 = 2 d = 2 \begin{cases}a_1=2\\d=2\end{cases} {a1=2d=2,
故 S 18 = 18 a 1 + 18 × 17 2 × 2 = 342 S_{18}=18a_1+\cfrac{18\times17}{2}\times 2=342 S18=18a1+218×17×2=342。
【法2:以 a a a和 b b b为元的方程组法】由等差数列的性质知道,其前 n n n项和公式可以写成这样: S n = a n 2 + b n S_n=an^2+bn Sn=an2+bn,
由此得到, { S 6 = 36 a + 6 b = 42 S 12 = 144 a + 12 b = 156 \begin{cases}S_6=36a+6b=42\\S_{12}=144a+12b=156\end{cases} {S6=36a+6b=42S12=144a+12b=156,解得 { a = 1 b = 1 \begin{cases}a=1\\b=1\end{cases} {a=1b=1,
故 S 18 = 1 × 1 8 2 + 1 × 18 = 342 S_{18}=1\times 18^2+1\times 18=342 S18=1×182+1×18=342。
【法3:等差数列性质,函数法】注意到 S n n = a n + b \cfrac{S_n}{n}=an+b nSn=an+b,即表明数列 { S n n } \{\cfrac{S_n}{n}\} {nSn}也是一个等差数列。
由于 S 6 6 \cfrac{S_6}{6} 6S6, S 12 12 \cfrac{S_{12}}{12} 12S12, S 18 18 \cfrac{S_{18}}{18} 18S18分别是数列的第 6 , 12 , 18 6,12,18 6,12,18项,故这三项也是成等差数列的,
则有$2\times\cfrac{S_{12}}{12}=\cfrac{S_6}{6}+\cfrac{S_{18}}{18} $,即$2\times\cfrac{156}{12}=\cfrac{42}{6}+\cfrac{S_{18}}{18} $,
解得 S 18 = 342 S_{18}=342 S18=342。
【法4:等差数列性质法】由于 S 6 , S 12 − S 6 , S 18 − S 12 S_6,S_{12}-S_6,S_{18}-S_{12} S6,S12−S6,S18−S12成等差数列,
故有 2 ( S 12 − S 6 ) = S 6 + S 18 − S 12 2(S_{12}-S_6)=S_6+S_{18}-S_{12} 2(S12−S6)=S6+S18−S12,即 2 ( 156 − 42 ) = 42 + S 18 − 156 2(156-42)=42+S_{18}-156 2(156−42)=42+S18−156,
解得 S 18 = 3 ( 156 − 42 ) = 342 S_{18}=3(156-42)=342 S18=3(156−42)=342。
综合应用
【绝对值数列求和】已知数列 { a n } \{a_n\} {an}的通项公式是 a n = 3 n − 63 a_n=3n-63 an=3n−63,它的前 n n n项和为 S n S_n Sn,求数列 { ∣ a n ∣ } \{|a_n|\} {∣an∣}的前 n n n项和 T n T_n Tn。
解析:令 a n = 3 n − 63 ≤ 0 a_n=3n-63\leq 0 an=3n−63≤0,则 n ≤ 21 n\leq 21 n≤21,
故数列 { ∣ a n ∣ } \{|a_n|\} {∣an∣}的通项公式为 ∣ a n ∣ = { 63 − 3 n n ≤ 21 3 n − 63 n ≥ 22 |a_n|= \begin{cases}63-3n &n\leq 21 \\ 3n-63 &n\ge22 \end{cases} ∣an∣={63−3n3n−63n≤21n≥22
[备注:由于数列的通项公式是分段函数,所以其前 n n n项和自然也应该用分段函数来表达刻画]
1 。 1^。 1。 当 n ≤ 21 n\leq 21 n≤21, T n = ∣ a 1 ∣ + ∣ a 2 ∣ + ⋯ + ∣ a n ∣ T_n=|a_1|+|a_2|+\cdots+|a_n| Tn=∣a1∣+∣a2∣+⋯+∣an∣
= − a 1 − a 2 − ⋯ − a n =-a_1-a_2-\cdots-a_n =−a1−a2−⋯−an
= − ( a 1 + a n ) × n 2 =-\cfrac{(a_1+a_n)\times n}{2} =−2(a1+an)×n
= − [ − 60 + ( 3 n − 63 ) ] × n 2 =-\cfrac{[-60+(3n-63)]\times n}{2} =−2[−60+(3n−63)]×n
= − 3 n 2 − 123 n 2 = 123 n − 3 n 2 2 =-\cfrac{3n^2-123n}{2}=\cfrac{123n-3n^2}{2} =−23n2−123n=2123n−3n2.
2 。 2^。 2。 当 n ≥ 22 n\ge 22 n≥22, T n = ∣ a 1 ∣ + ∣ a 2 ∣ + ⋯ + ∣ a n ∣ T_n=|a_1|+|a_2|+\cdots+|a_n| Tn=∣a1∣+∣a2∣+⋯+∣an∣
= − a 1 − a 2 − ⋯ − a 21 + a 22 + ⋯ + a n =-a_1-a_2-\cdots-a_{21}+a_{22}+\cdots+a_n =−a1−a2−⋯−a21+a22+⋯+an
= ( a 1 + a 2 + ⋯ + a 21 + a 22 + ⋯ + a n ) − 2 ( a 1 + a 2 + ⋯ + a 21 ) =(a_1+a_2+\cdots+a_{21}+a_{22}+\cdots+a_n)-2(a_1+a_2+\cdots+a_{21}) =(a1+a2+⋯+a21+a22+⋯+an)−2(a1+a2+⋯+a21)
= S n − 2 S 21 =S_n-2S_{21} =Sn−2S21 = [ − 60 + ( 3 n − 63 ) ] n 2 − 2 × [ ( 3 × 1 − 63 ) + ( 3 × 21 − 63 ) ] × 21 2 =\cfrac{[-60+(3n-63)]n}{2}-2\times\cfrac{[(3\times 1-63)+(3\times 21-63)]\times 21}{2} =2[−60+(3n−63)]n−2×2[(3×1−63)+(3×21−63)]×21
$=\cfrac{3n^2-123n}{2}+1260 $.
故数列 { ∣ a n ∣ } \{|a_n|\} {∣an∣}的前 n n n项和 T n = { 123 n − 3 n 2 2 n ≤ 21 3 n 2 − 123 n 2 + 1260 n ≥ 22 T_n=\begin{cases}\cfrac{123n-3n^2}{2} &n\leq 21 \\ \cfrac{3n^2-123n}{2}+1260 &n\ge 22\end{cases} Tn=⎩ ⎨ ⎧2123n−3n223n2−123n+1260n≤21n≥22
【2018四川内江一模】已知 S n S_n Sn是等差数列 { a n } \{a_n\} {an}的前 n n n项和, a 1 = 1 a_1=1 a1=1, a 8 = 3 a 3 a_8=3a_3 a8=3a3,则 a 2 S 1 S 2 + a 3 S 2 S 3 + a 4 S 3 S 4 + ⋯ + a n + 1 S n S n + 1 \cfrac{a_2}{S_1S_2}+\cfrac{a_3}{S_2S_3}+\cfrac{a_4}{S_3S_4}+\cdots+\cfrac{a_{n+1}}{S_nS_{n+1}} S1S2a2+S2S3a3+S3S4a4+⋯+SnSn+1an+1=___________。
提示: d = 2 d=2 d=2, a n + 1 S n ⋅ S n + 1 = S n + 1 − S n S n ⋅ S n + 1 = 1 S n − 1 S n + 1 \cfrac{a_{n+1}}{S_n\cdot S_{n+1}}=\cfrac{S_{n+1}-S_{n}}{S_n\cdot S_{n+1}}=\cfrac{1}{S_n}-\cfrac{1}{S_{n+1}} Sn⋅Sn+1an+1=Sn⋅Sn+1Sn+1−Sn=Sn1−Sn+11
a 2 S 1 S 2 + a 3 S 2 S 3 + a 4 S 3 S 4 + ⋯ + a n + 1 S n S n + 1 = 1 − 1 ( n + 1 ) 2 \cfrac{a_2}{S_1S_2}+\cfrac{a_3}{S_2S_3}+\cfrac{a_4}{S_3S_4}+\cdots+\cfrac{a_{n+1}}{S_nS_{n+1}}=1-\cfrac{1}{(n+1)^2} S1S2a2+S2S3a3+S3S4a4+⋯+SnSn+1an+1=1−(n+1)21;
【2019年高考数学试卷理科新课标Ⅱ第19题】已知数列 { a n } \{a_n\} {an}和数列 { b n } \{b_n\} {bn}满足 a 1 = 1 a_1=1 a1=1, b 1 = 0 b_1=0 b1=0, 4 a n + 1 = 3 a n − b n + 4 4a_{n+1}=3a_n-b_n+4 4an+1=3an−bn+4, 4 b n + 1 = 3 b n − a n − 4 4b_{n+1}=3b_n-a_n-4 4bn+1=3bn−an−4,
(1).证明: { a n + b n } \{a_n+b_n\} {an+bn}是等比数列, { a n − b n } \{a_n-b_n\} {an−bn}是等差数列,
分析:考查等差等比数列的证明方法(定义法和等差[比]中项法),以及整体意识或字母的内涵和方程思想。
解析:由题设可知 4 a n + 1 = 3 a n − b n + 4 4a_{n+1}=3a_n-b_n+4 4an+1=3an−bn+4①, 4 b n + 1 = 3 b n − a n − 4 4b_{n+1}=3b_n-a_n-4 4bn+1=3bn−an−4②,
由①+②得到, 4 ( a n + 1 + b n + 1 ) = 2 ( a n + b n ) 4(a_{n+1}+b_{n+1})=2(a_n+b_n) 4(an+1+bn+1)=2(an+bn);即 a n + 1 + b n + 1 = 1 2 ( a n + b n ) a_{n+1}+b_{n+1}=\cfrac{1}{2}(a_n+b_n) an+1+bn+1=21(an+bn);
又由于 a 1 + b 1 = 1 ≠ 0 a_1+b_1=1\neq 0 a1+b1=1=0,所以数列 { a n + b n } \{a_n+b_n\} {an+bn}是首项为 1 1 1,公比为 1 2 \cfrac{1}{2} 21的等比数列;
由①-②得到, 4 ( a n + 1 − b n + 1 ) = 4 ( a n − b n ) + 8 4(a_{n+1}-b_{n+1})=4(a_n-b_n)+8 4(an+1−bn+1)=4(an−bn)+8;即 a n + 1 − b n + 1 = a n − b n + 2 a_{n+1}-b_{n+1}=a_n-b_n+2 an+1−bn+1=an−bn+2;
又由于 a 1 − b 1 = 1 a_1-b_1=1 a1−b1=1,所以数列 { a n − b n } \{a_n-b_n\} {an−bn}是首项为 1 1 1,公差为 2 2 2的等差数列;
【注意细节】由 a n + 1 + b n + 1 = 1 2 ( a n + b n ) a_{n+1}+b_{n+1}=\cfrac{1}{2}(a_n+b_n) an+1+bn+1=21(an+bn)不能得到 a n + 1 + b n + 1 a n + b n = 1 2 \cfrac{a_{n+1}+b_{n+1}}{a_n+b_n}=\cfrac{1}{2} an+bnan+1+bn+1=21,还需要条件 a 1 + b 1 ≠ 0 a_1+b_1\neq 0 a1+b1=0的配合;
(2).求 { a n } \{a_n\} {an}和 { b n } \{b_n\} {bn}的通项公式;
分析:考察数列的通项公式的求法;
解析:由(1)分别写出数列 { a n + b n } \{a_n+b_n\} {an+bn}和数列 { a n − b n } \{a_n-b_n\} {an−bn}的通项公式,
a n + b n = 1 × ( 1 2 ) n − 1 = 1 2 n − 1 a_n+b_n=1\times (\cfrac{1}{2})^{n-1}=\cfrac{1}{2^{n-1}} an+bn=1×(21)n−1=2n−11③, a n − b n = 1 + ( n − 1 ) × 2 = 2 n − 1 a_n-b_n=1+(n-1)\times 2=2n-1 an−bn=1+(n−1)×2=2n−1④;
由③+④,变形整理得到, a n = 1 2 n + n − 1 2 a_n=\cfrac{1}{2^n}+n-\cfrac{1}{2} an=2n1+n−21, n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗;
由③-④,变形整理得到, b n = 1 2 n − n + 1 2 b_n=\cfrac{1}{2^n}-n+\cfrac{1}{2} bn=2n1−n+21, n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗;
【2021 全国高三二模】已知数列 { a n } \{a_{n}\} {an} 是等差数列, 其前 n n n 项和为 S n S_{n} Sn, 有下列四个命题:
甲: a 18 = 0 a_{18}=0 a18=0; 乙: S 35 = 0 S_{35}=0 S35=0; 丙: a 17 − a 19 = 0 a_{17}-a_{19}=0 a17−a19=0; 丁: S 19 − S 16 = 0 S_{19}-S_{16}=0 S19−S16=0 .
如果只有一个是假命题, 则该命题是 【 】 【\quad】 【】
解析:若 S 35 = 0 S_{35}=0 S35=0 ,则 S 35 = 35 ( a 1 + a 35 ) 2 = 0 S_{35}=\cfrac{35\left(a_{1}+a_{35}\right)}{2}=0 S35=235(a1+a35)=0 ,即 a 18 = 0 a_{18}=0 a18=0 ;
若 a 17 − a 19 = 0 a_{17}-a_{19}=0 a17−a19=0 ,所以 - 2 d 2 d 2d = 0 =0 =0 ,即 d = 0 d=0 d=0 ,
若 S 19 − S 16 = a 17 + a 18 + a 19 = 0 S_{19}-S_{16}=a_{17}+a_{18}+a_{19}=0 S19−S16=a17+a18+a19=0 ,所以 a 18 = 0 a_{18}=0 a18=0.
这样命题 甲、乙、丁 为三个等价命题,又因为只有一个是假命题, 所以丙是假命题.
- 重新编辑于2020-07-23 by WangHai.
令 m = 1 m=1 m=1得到 a n + 1 = a n + a 1 a_{n+1}=a_n+ a_1 an+1=an+a1,
即 a n + 1 − a n = a 1 = 2 a_{n+1}-a_n=a_1=2 an+1−an=a1=2,不就是等差数列嘛;
故 a n = 2 + ( n − 1 ) × 2 = 2 n a_n=2+(n-1)\times 2=2n an=2+(n−1)×2=2n; ↩︎详细说明如下:
由 a 2 n − 1 = 2 ( 2 n − 1 ) − 1 a_{2n-1}=2(2n-1)-1 a2n−1=2(2n−1)−1
a 2 n = 2 ( 2 n ) − 1 a_{2n}=2(2n)-1 a2n=2(2n)−1
故合二为一得到,
a n = 2 n − 1 a_n=2n-1 an=2n−1, n ∈ N ∗ n\in N^* n∈N∗,即 a n + 1 − a n = 2 a_{n+1}-a_n=2 an+1−an=2。 ↩︎