π \pi π、 e {\rm e} e与欧拉常数 γ {\gamma} γ的导出
1. π \pi π的导出
π \pi π被定义为圆的周长和直径比值,通过正多边形逼近的方法求 π \pi π是古人的常用方法,通过单调有界定理可以证明这种求 π \pi π的方法的确是可行的,因为半径为 1 1 1的正多边形周长数列确实收敛,收敛到的结果被定义为 2 π 2\pi 2π。
要如何求半径为
1
1
1正多边形的周长呢?首先,注意到,将每个圆内接正多边形的顶点向圆心连线,可以得到
n
n
n个三角形,每一个三角形的圆心角是
36
0
∘
/
n
360^\circ/n
360∘/n(注意这里不能用
π
\pi
π,因为此时的
π
\pi
π是未定义的)。可以求出三角形对边的长度为
l
n
=
2
sin
18
0
∘
n
,
l_n=2\sin \frac{180^\circ}{n},
ln=2sinn180∘,
多边形周长的一半就是
C
n
=
n
sin
18
0
∘
n
.
C_n=n\sin \frac{180^\circ}{n}.
Cn=nsinn180∘.
现在要证明这个数列是收敛的,先构造一个不等式。令
t
=
18
0
∘
n
(
n
+
1
)
t=\dfrac{180^\circ}{n(n+1)}
t=n(n+1)180∘,则当
n
≥
3
n\ge 3
n≥3时,
n
t
≤
4
5
∘
nt\le 45^\circ
nt≤45∘,从而
tan
n
t
=
tan
(
n
−
1
)
t
+
tan
t
1
−
tan
(
n
−
1
)
t
tan
n
t
≥
tan
(
n
−
1
)
t
+
tan
t
≥
⋯
≥
n
tan
t
.
\tan nt=\frac{\tan(n-1)t+\tan t}{1-\tan (n-1)t\tan nt}\ge \tan(n-1)t+\tan t\ge \cdots\ge n\tan t.
tannt=1−tan(n−1)ttannttan(n−1)t+tant≥tan(n−1)t+tant≥⋯≥ntant.
从而
sin
(
n
+
1
)
t
=
sin
n
t
cos
n
t
+
cos
n
t
sin
t
=
sin
n
t
cos
t
(
1
+
tan
t
tan
n
t
)
≤
sin
n
t
cos
t
(
1
+
1
n
)
≤
n
+
1
n
sin
n
t
.
\begin{aligned} \sin (n+1)t=&\sin nt\cos nt+\cos nt\sin t\\ =&\sin nt\cos t\left(1+\frac{\tan t}{\tan nt} \right)\\ \le &\sin nt\cos t(1+\frac 1n)\\ \le &\frac{n+1}{n}\sin nt. \end{aligned}
sin(n+1)t==≤≤sinntcosnt+cosntsintsinntcost(1+tannttant)sinntcost(1+n1)nn+1sinnt.
所以
n
≥
3
n\ge 3
n≥3时,
C
n
=
n
sin
18
0
∘
n
=
n
sin
(
n
+
1
)
t
≤
(
n
+
1
)
sin
n
t
=
(
n
+
1
)
sin
18
0
∘
n
+
1
=
C
n
+
1
.
C_n=n\sin \frac{180^\circ}{n}=n\sin (n+1)t\le(n+1)\sin nt=(n+1)\sin \frac{180^\circ}{n+1}=C_{n+1}.
Cn=nsinn180∘=nsin(n+1)t≤(n+1)sinnt=(n+1)sinn+1180∘=Cn+1.
这就证明了数列
C
n
C_n
Cn是单调递增的。
另一方面,单位圆内正
n
n
n边形的面积为
S
n
=
n
sin
18
0
∘
n
cos
18
0
∘
n
=
C
n
cos
18
0
∘
n
<
4
,
S_n=n\sin \frac{180^\circ}{n}\cos \frac{180^\circ}{n}=C_n\cos \frac{180^\circ}{n}<4,
Sn=nsinn180∘cosn180∘=Cncosn180∘<4,
所以
n
≥
3
n\ge 3
n≥3时,有
C
n
=
n
sin
18
0
∘
n
<
4
cos
18
0
∘
n
≤
4
cos
6
0
∘
=
8
,
C_n=n\sin \frac{180^\circ}{n}<\frac{4}{\cos \dfrac{180^\circ}{n}}\le \frac{4}{\cos 60^\circ}=8,
Cn=nsinn180∘<cosn180∘4≤cos60∘4=8,
这就证明了数列
C
n
C_n
Cn是单调递增且有界的,于是
C
n
C_n
Cn存在极限,这个极限就被定义为
π
\pi
π,也就是
π
=
d
e
f
lim
n
→
∞
n
sin
18
0
∘
n
.
\pi\stackrel {\rm def}=\lim_{n\to \infty} n\sin \frac{180^\circ}{n}.
π=defn→∞limnsinn180∘.
弧度制也是基于这个事实定义的,所以在前面描述角度时一律不使用
π
\pi
π,在弧度制的定义下,上式可以改写成
lim
n
→
∞
sin
(
π
/
n
)
π
/
n
=
1.
\lim_{n\to \infty}\frac{\sin (\pi/n)}{\pi/n}=1.
n→∞limπ/nsin(π/n)=1.
自然底数
e
{\rm e}
e基于“复利”的定义,即探究数列
(
1
+
1
n
)
n
\left(1+\dfrac{1}{n}\right)^n
(1+n1)n是否存在极限,为此,记以下两个数列:
{
x
n
}
:
x
n
=
(
1
+
1
n
)
n
,
{
y
n
}
:
y
n
=
(
1
+
1
n
)
n
+
1
.
\{x_n\}:x_n=\left(1+\frac 1n\right)^n,\\ \{y_n\}:y_n=\left(1+\frac{1}{n}\right)^{n+1}.
{xn}:xn=(1+n1)n,{yn}:yn=(1+n1)n+1.
接下来证明这两个数列都存在极限,且收敛于同一个极限。单调性的证明利用平均值不等式,有
x
n
=
(
1
+
1
n
)
n
⋅
1
≤
[
n
(
1
+
1
n
)
+
1
n
+
1
]
n
+
1
=
(
1
+
1
n
+
1
)
n
+
1
=
x
n
+
1
,
x_n=\left(1+\frac 1n\right)^n\cdot 1\le \left[\frac{n(1+\frac 1n)+1}{n+1}\right]^{n+1}=\left(1+\frac{1}{n+1}\right)^{n+1}=x_{n+1},
xn=(1+n1)n⋅1≤[n+1n(1+n1)+1]n+1=(1+n+11)n+1=xn+1,
和
1
y
n
=
(
n
n
+
1
)
n
+
1
⋅
1
≤
[
(
n
+
1
)
n
n
+
1
+
1
n
+
2
]
n
+
2
=
(
n
+
1
n
+
2
)
n
+
2
=
1
y
n
+
1
.
\frac 1{y_n}=\left(\frac{n}{n+1} \right)^{n+1}\cdot 1\le \left[\frac{(n+1)\frac{n}{n+1}+1}{n+2}\right]^{n+2}=\left(\frac{n+1}{n+2}\right)^{n+2}=\frac 1{y_{n+1}}.
yn1=(n+1n)n+1⋅1≤[n+2(n+1)n+1n+1]n+2=(n+2n+1)n+2=yn+11.
这里就得出了
x
n
x_n
xn单调递增,
y
n
y_n
yn单调递减,而
x
1
=
2
<
x
n
<
y
n
<
y
1
=
4
,
x
n
<
4
,
y
n
>
2.
x_1=2<x_n< y_n<y_1=4,\quad x_n<4,y_n>2.
x1=2<xn<yn<y1=4,xn<4,yn>2.
这里就得出了
x
n
x_n
xn有上界
4
4
4,
y
n
y_n
yn有下界
2
2
2。接下来证明两个数列有相等的极限,因为
y
n
=
x
n
(
1
+
1
n
)
,
y_n=x_n\left(1+\frac 1n\right),
yn=xn(1+n1),
两边同时取极限就得到
lim
n
→
∞
y
n
=
lim
n
→
∞
x
n
\lim\limits_{n\to \infty}y_n=\lim\limits_{n\to \infty}x_n
n→∞limyn=n→∞limxn。令这个公共极限为
e
{\rm e}
e,即
e
=
d
e
f
lim
n
→
∞
(
1
+
1
n
)
n
.
{\rm e}\stackrel {\rm def}= \lim_{n\to \infty}\left(1+\frac 1n\right)^n.
e=defn→∞lim(1+n1)n.
我们知道,调和级数列
a
n
=
1
+
1
2
+
1
3
+
⋯
+
1
n
a_n=1+\frac 12+\frac13+\cdots+\frac 1n
an=1+21+31+⋯+n1是发散的,这是因为
1
3
+
1
4
>
1
4
+
1
4
=
1
2
1
5
+
⋯
+
1
8
>
4
×
1
8
=
1
2
1
9
+
⋯
+
1
16
>
8
×
1
16
=
1
2
⋯
\frac 13+\frac 14>\frac 14+\frac14=\frac 12\\ \frac 15+\cdots+\frac 18>4\times\frac 18=\frac12\\ \frac 19+\cdots+\frac 1{16}>8\times \frac 1{16}=\frac 12\\ \cdots
31+41>41+41=2151+⋯+81>4×81=2191+⋯+161>8×161=21⋯
所以有
a
2
n
>
1
+
n
2
→
∞
,
a_{2^n}>1+\frac n2\to \infty,
a2n>1+2n→∞,
即
{
a
n
}
\{a_n\}
{an}无界。但是可以证明
b
n
=
a
n
−
ln
n
=
1
+
1
2
+
1
3
+
⋯
+
1
n
−
ln
n
b_n=a_n-\ln n=1+\frac 12+\frac13+\cdots+\frac 1n-\ln n
bn=an−lnn=1+21+31+⋯+n1−lnn
是存在极限的,这个极限被定义为
γ
\gamma
γ,称为欧拉常数。
由于我们前面证明了
(
1
+
1
n
)
n
<
e
<
(
1
+
1
n
)
n
+
1
,
\left(1+\frac 1n\right)^n <e<\left(1+\frac{1}{n}\right)^{n+1},
(1+n1)n<e<(1+n1)n+1,
所以同时取对数有
n
ln
(
1
+
1
n
)
<
1
<
(
n
+
1
)
ln
(
1
+
1
n
)
,
n\ln \left(1+\frac 1n \right)<1<(n+1)\ln \left(1+\frac 1n\right),
nln(1+n1)<1<(n+1)ln(1+n1),
于是有
1
n
+
1
<
ln
(
1
+
1
n
)
<
1
n
.
\frac{1}{n+1}<\ln \left(1+\frac 1n\right)<\frac 1n.
n+11<ln(1+n1)<n1.
于是
b
n
+
1
−
b
n
=
1
n
+
1
−
ln
n
n
+
1
<
0
b_{n+1}-b_n=\frac 1{n+1}-\ln {\frac n{n+1}}<0
bn+1−bn=n+11−lnn+1n<0,说明
{
b
n
}
\{b_n\}
{bn}是单调递减的。又
b
n
=
1
+
1
2
+
1
3
+
⋯
+
1
n
−
ln
n
.
>
ln
2
+
ln
3
2
+
ln
4
3
+
⋯
+
ln
n
+
1
n
−
ln
n
=
ln
(
n
+
1
)
−
ln
n
.
>
0.
\begin{aligned} b_n=&1+\frac 12+\frac 13+\cdots+\frac 1n-\ln n\\ .>&\ln 2+\ln \frac 32+\ln \frac 43+\cdots+\ln \frac {n+1}n-\ln n\\ =&\ln (n+1)-\ln n\\ .>&0. \end{aligned}
bn=.>=.>1+21+31+⋯+n1−lnnln2+ln23+ln34+⋯+lnnn+1−lnnln(n+1)−lnn0.
说明
{
b
n
}
\{b_n\}
{bn}单调递减有下限,所以
{
b
n
}
\{b_n\}
{bn}存在极限,这个极限就是欧拉常数
γ
\gamma
γ。
作为欧拉常数的应用,可以体现在求以下两个极限上:
令 c n = 1 n + 1 + 1 n + 2 + ⋯ + 1 2 n c_n=\dfrac 1{n+1}+\dfrac {1}{n+2}+\cdots+\dfrac 1{2n} cn=n+11+n+21+⋯+2n1,求 lim n → ∞ c n \lim\limits_{n\to \infty}c_n n→∞limcn。
显然
b
2
n
−
b
n
=
[
(
1
+
1
2
+
⋯
+
1
n
+
1
n
+
1
+
⋯
+
1
2
n
)
−
ln
2
n
]
−
[
(
1
+
1
2
+
⋯
+
1
n
)
−
ln
n
]
=
c
n
−
ln
2
n
+
ln
n
=
c
n
−
ln
2
→
0
,
\begin{aligned} &b_{2n}-b_n\\ =&[(1+\frac 12+\cdots+\frac 1n+\frac 1{n+1}+\cdots+\frac 1{2n})-\ln 2n]-[(1+\frac 12+\cdots+\frac 1n)-\ln n]\\ =&c_n-\ln 2n+\ln n\\ =&c_n-\ln 2\to 0, \end{aligned}
===b2n−bn[(1+21+⋯+n1+n+11+⋯+2n1)−ln2n]−[(1+21+⋯+n1)−lnn]cn−ln2n+lnncn−ln2→0,
所以
c
n
→
ln
2
c_n\to \ln 2
cn→ln2。
这里还可以用积分法求极限,即
c
n
=
∑
i
=
1
n
1
n
⋅
n
n
+
i
=
∑
i
=
1
n
1
n
⋅
1
1
+
i
n
=
∫
0
1
1
1
+
x
d
x
=
ln
2.
\begin{aligned} c_n=&\sum_{i=1}^n \frac 1n\cdot \frac {n}{n+i}\\ =&\sum_{i=1}^n \frac 1n\cdot\frac{1}{1+\frac in}\\ =&\int_0^1\frac 1{1+x}{\rm d}x\\ =&\ln 2. \end{aligned}
cn====i=1∑nn1⋅n+ini=1∑nn1⋅1+ni1∫011+x1dxln2.
令 c n = 1 − 1 2 + 1 3 − ⋯ + ( − 1 ) n + 1 1 n c_n=1-\dfrac 12+\dfrac 13-\cdots+(-1)^{n+1}\dfrac 1n cn=1−21+31−⋯+(−1)n+1n1,求 lim n → ∞ c n \lim\limits_{n\to \infty}c_n n→∞limcn。
这里
b
2
n
−
b
n
=
[
(
1
+
1
2
+
⋯
+
1
n
+
1
n
+
1
+
⋯
+
1
2
n
)
−
ln
2
n
]
−
[
(
1
+
1
2
+
⋯
+
1
n
)
−
ln
n
]
\begin{aligned} &b_{2n}-b_n\\ =&[(1+\frac 12+\cdots+\frac 1n+\frac 1{n+1}+\cdots+\frac 1{2n})-\ln 2n]-[(1+\frac 12+\cdots+\frac 1n)-\ln n]\\ \end{aligned}
=b2n−bn[(1+21+⋯+n1+n+11+⋯+2n1)−ln2n]−[(1+21+⋯+n1)−lnn]
更改匹配的次序,让
b
2
n
b_{2n}
b2n中的第
2
k
2k
2k减去
b
n
b_n
bn中的第
k
k
k项,如
1
/
2
−
1
,
1
/
4
−
1
/
2
1/2-1,1/4-1/2
1/2−1,1/4−1/2,就得到
b
2
n
−
b
n
=
c
n
−
ln
2
→
0
,
b_{2n}-b_n=c_n-\ln 2\to 0,
b2n−bn=cn−ln2→0,
所以
c
n
→
ln
2
c_n\to \ln 2
cn→ln2。