n n n 阶线性齐次常微分方程与一阶常微分方程系统的等价转换
考虑如下
n
n
n 阶线性齐次常微分方程:
a
0
x
(
n
)
+
a
1
x
(
n
−
1
)
+
…
+
a
n
−
1
x
(
1
)
+
a
n
x
=
0
,
a
0
≠
0
,
(1)
a_0x^{(n)}+a_1x^{(n-1)}+\ldots+a_{n-1}x^{(1)}+a_nx=0, a_0\neq 0, \tag{1}
a0x(n)+a1x(n−1)+…+an−1x(1)+anx=0,a0=0,(1)其中系数
a
0
,
…
,
a
n
a_0, \ldots, a_n
a0,…,an 均为实数,则方程(1)可等价转换为如下
n
n
n维一阶系统
x
˙
=
A
x
,
(2)
\dot{\pmb{x}}=A\pmb{x},\tag{2}
x˙=Ax,(2)其中
A
A
A 为系统(2)的系数矩阵,具有如下形式
A
=
[
0
1
0
…
0
0
0
1
…
0
⋮
⋮
⋮
⋮
−
a
n
a
0
−
a
n
−
1
a
0
−
a
n
−
2
a
0
…
−
a
1
a
0
]
.
(3)
A=\begin{bmatrix} 0&1&0&\ldots&0\\ 0&0&1&\ldots&0\\ \vdots&\vdots&\vdots& &\vdots\\ -\frac{a_n}{a_0}&-\frac{a_{n-1}}{a_0}&-\frac{a_{n-2}}{a_0}&\ldots&-\frac{a_1}{a_0} \end{bmatrix}.\tag{3}
A=
00⋮−a0an10⋮−a0an−101⋮−a0an−2………00⋮−a0a1
.(3)转变过程如下:
~~~~~~
令
{
x
1
=
x
x
2
=
x
(
1
)
x
3
=
x
(
2
)
⋮
x
n
=
x
(
n
−
1
)
(4)
\begin{cases} x_1=x\\ x_2=x^{(1)}\\ x_3=x^{(2)}\\ \vdots\\ x_{n}=x^{(n-1)}\tag{4} \end{cases}
⎩
⎨
⎧x1=xx2=x(1)x3=x(2)⋮xn=x(n−1)(4)将方程(1)左右两边同除以
a
0
a_0
a0,移项可得
x
(
n
)
=
−
a
n
a
0
x
−
a
n
−
1
a
0
x
(
1
)
−
…
−
a
1
a
0
x
(
n
−
1
)
,
(5)
x^{(n)}=-\frac{a_n}{a_0}x-\frac{a_{n-1}}{a_0}x^{(1)}-\ldots-\frac{a_1}{a_0}x^{(n-1)},\tag{5}
x(n)=−a0anx−a0an−1x(1)−…−a0a1x(n−1),(5)联立(4)和(5)可得
(
x
˙
1
x
˙
2
⋮
x
˙
n
−
1
x
˙
n
)
=
(
0
1
0
…
0
0
0
1
…
0
⋮
⋮
⋮
⋮
−
a
n
a
0
−
a
n
−
1
a
0
−
a
n
−
2
a
0
…
−
a
1
a
0
)
(
x
1
x
2
⋮
x
n
−
1
x
n
)
,
(6)
\begin{pmatrix} \dot{x}_1\\ \dot{x}_2\\ \vdots\\ \dot{x}_{n-1}\\ \dot{x}_{n} \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 0&1&0&\ldots&0\\ 0&0&1&\ldots&0\\ \vdots&\vdots&\vdots& &\vdots\\ -\frac{a_n}{a_0}&-\frac{a_{n-1}}{a_0}&-\frac{a_{n-2}}{a_0}&\ldots&-\frac{a_1}{a_0} \end{pmatrix}\begin{pmatrix} x_1\\ x_2\\ \vdots\\ x_{n-1}\\ x_{n} \end{pmatrix},\tag{6}
x˙1x˙2⋮x˙n−1x˙n
=
00⋮−a0an10⋮−a0an−101⋮−a0an−2………00⋮−a0a1
x1x2⋮xn−1xn
,(6)令
x
=
(
x
1
x
2
…
x
n
)
T
\pmb{x}=(x_1~ x_2~ \ldots~ x_n)^T
x=(x1 x2 … xn)T,则有系统(2)成立。
多项式的根与常系数矩阵特征值的关联
从上一节系统稳定性判定分析(一)---- 基于时域状态方程的常系数线性系统内部稳定性判定 可知,当线性时不变系统系数矩阵的特征值均具有负实部时,系统具有渐近稳定性,若该系统具有唯一平衡点,则系统最终收敛于该平衡点。在实际生活中,我们可以应用常微分方程描述事物的发展规律,分析事物的运动特性,为刻画事物之间的逻辑关系,通常可能会用到高阶常微分方程,事物的动力特性可以通过分析常微分方程的性质得以说明。
定义多项式
f
(
λ
)
=
a
0
λ
n
+
a
1
λ
n
−
1
+
…
+
a
n
−
1
λ
+
a
n
,
(7)
f(\lambda)=a_0\lambda^n+a_1\lambda^{n-1}+\ldots+a_{n-1}\lambda+a_n,\tag{7}
f(λ)=a0λn+a1λn−1+…+an−1λ+an,(7)根据常微分方程与常微分方程组的特征值解法总结笔记可以得知,方程 (1) 的特征方程即为
f
(
λ
)
=
0
f( \lambda)=0
f(λ)=0,通过求解上述多项式的根即可确定方程 (1) 解的形式。从系统稳定性角度,可有如下等价性成立:
性质 (3) 式中矩阵 A A A 的特征值与 (7) 式中多项式的根具有相同的取值。
证明. 如下应用数学归纳法进行证明。
(1) 对于1阶情况,即当
n
=
1
n=1
n=1 时,此时
f
(
λ
)
=
a
0
λ
+
a
n
f(\lambda)=a_0\lambda+a_n
f(λ)=a0λ+an,多项式的根为
−
a
n
/
a
0
-a_n/a_0
−an/a0。相应地,其对应的一阶系统的系数矩阵
A
A
A 为
A
1
=
[
−
a
n
a
0
]
A_1 = [-\frac{a_n}{a_0}]
A1=[−a0an],经计算,
A
A
A 的特征值亦为
−
a
n
/
a
0
-a_n/a_0
−an/a0,上述性质满足。
(2) 假定当
n
=
k
−
1
n = k-1
n=k−1 时,上述性质满足,即有
d
e
t
(
λ
I
k
−
1
−
A
k
−
1
)
=
λ
k
−
1
+
a
1
a
0
λ
k
−
2
+
…
+
a
k
−
2
a
0
λ
+
a
k
−
1
a
0
.
(8)
det(\lambda I_{k-1}-A_{k-1})=\lambda^{k-1}+\frac{a_1}{a_0}\lambda^{k-2}+\ldots+\frac{a_{k-2}}{a_0}\lambda+\frac{a_{k-1}}{a_0}.\tag{8}
det(λIk−1−Ak−1)=λk−1+a0a1λk−2+…+a0ak−2λ+a0ak−1.(8)则当
n
=
k
n=k
n=k 时,方程 (1) 对应的
k
k
k 维状态方程的系数矩阵
A
k
A_k
Ak 为
A
k
=
[
0
1
0
…
0
0
0
1
…
0
⋮
⋮
⋮
⋮
−
a
k
a
0
−
a
k
−
1
a
0
−
a
k
−
2
a
0
…
−
a
1
a
0
]
A_k=\begin{bmatrix} 0&1&0&\ldots&0\\ 0&0&1&\ldots&0\\ \vdots&\vdots&\vdots& &\vdots\\ -\frac{a_k}{a_0}&-\frac{a_{k-1}}{a_0}&-\frac{a_{k-2}}{a_0}&\ldots&-\frac{a_1}{a_0} \end{bmatrix}
Ak=
00⋮−a0ak10⋮−a0ak−101⋮−a0ak−2………00⋮−a0a1
其特征行列式为
d
e
t
(
λ
I
k
−
A
k
)
=
∣
λ
−
1
0
…
0
0
λ
−
1
…
0
⋮
⋮
⋮
⋮
a
k
a
0
a
k
−
1
a
0
a
k
−
2
a
0
…
λ
+
a
1
a
0
∣
det(\lambda I_k-A_k)= \left| \begin{array}{ccc} \lambda & -1 & 0 &\ldots&0 \\ 0 & \lambda & -1&\ldots&0\\ \vdots&\vdots&\vdots& &\vdots\\ \frac{a_k}{a_0} & \frac{a_{k-1}}{a_0} & \frac{a_{k-2}}{a_0}&\ldots&\lambda+\frac{a_1}{a_0} \end{array} \right|
det(λIk−Ak)=
λ0⋮a0ak−1λ⋮a0ak−10−1⋮a0ak−2………00⋮λ+a0a1
将上述行列式按第一列展开,可得:
d
e
t
(
λ
I
k
−
A
k
)
=
λ
d
e
t
(
λ
I
k
−
1
−
A
k
−
1
)
+
(
−
1
)
1
+
k
a
k
a
0
(
−
1
)
k
−
1
=
λ
d
e
t
(
λ
I
k
−
1
−
A
k
−
1
)
+
a
k
a
0
,
\begin{align*} det(\lambda I_k-A_k)&=\lambda det(\lambda I_{k-1}-A_{k-1})+(-1)^{1+k}\frac{a_k}{a_0} (-1)^{k-1}\\ &=\lambda det(\lambda I_{k-1}-A_{k-1})+\frac{a_k}{a_0} ,\tag{9} \end{align*}
det(λIk−Ak)=λdet(λIk−1−Ak−1)+(−1)1+ka0ak(−1)k−1=λdet(λIk−1−Ak−1)+a0ak,(9)将式 (8) 代入式 (9) 中可得
d
e
t
(
λ
I
k
−
A
k
)
=
λ
d
e
t
(
λ
I
k
−
1
−
A
k
−
1
)
+
a
k
a
0
=
λ
(
λ
k
−
1
+
a
1
a
0
λ
k
−
2
+
…
+
a
k
−
2
a
0
λ
+
a
k
−
1
a
0
)
+
a
k
a
0
=
λ
k
+
a
1
a
0
λ
k
−
1
+
…
+
a
k
−
1
a
0
λ
+
a
k
a
0
,
\begin{align*} det(\lambda I_k-A_k) &=\lambda det(\lambda I_{k-1}-A_{k-1})+\frac{a_k}{a_0} \\ &=\lambda (\lambda^{k-1}+\frac{a_1}{a_0}\lambda^{k-2}+\ldots+\frac{a_{k-2}}{a_0}\lambda+\frac{a_{k-1}}{a_0})+\frac{a_k}{a_0} \\ &=\lambda^{k}+\frac{a_1}{a_0}\lambda^{k-1}+\ldots+\frac{a_{k-1}}{a_0}\lambda+\frac{a_{k}}{a_0},\tag{10} \end{align*}
det(λIk−Ak)=λdet(λIk−1−Ak−1)+a0ak=λ(λk−1+a0a1λk−2+…+a0ak−2λ+a0ak−1)+a0ak=λk+a0a1λk−1+…+a0ak−1λ+a0ak,(10)(10) 式两侧同乘系数
a
0
a_0
a0即得 (7) 式,即当
n
=
k
n=k
n=k 时,上述性质成立。
因此,综上所述,(3) 式中矩阵
A
A
A 的特征值与 (7) 式中多项式的根具有相同的取值。
有关多项式得概念
(1)若 n n n 阶实系数多项式 f ( λ ) f(\lambda) f(λ) 的所有零点均具有负实部,则称该多项式是稳定的;
(2)若 n n n 阶实系数多项式 f ( λ ) f(\lambda) f(λ) 的所有零点中至少一个零点的实部为正,则称该多项式是不稳定的;
(3)若 n n n 阶实系数多项式 f ( λ ) f(\lambda) f(λ)既不是稳定的,也不是不稳定的,则称其为临界的。
一个稳定的多项式被称为
Hurwitz多项式
。