半直线上的弦振动问题,有时可以先将初始条件延拓至整根直线,再用达朗贝尔公式求解。
例1:一段固定半无界弦的自由振动
{
∂
2
u
∂
t
2
=
a
2
∂
2
u
∂
x
2
t
>
0
,
x
>
0
u
(
t
,
0
)
=
0
u
(
0
,
x
)
=
φ
(
x
)
,
u
t
(
0
,
x
)
=
ψ
(
x
)
(1)
\begin{cases} \frac{\partial^2u}{\partial t^2}=a^2\frac{\partial^2u}{\partial x^2} \quad t>0,x>0 \\ u(t,0)=0 \\ u(0,x)=\varphi(x), \quad u_t(0,x)=\psi(x) \end{cases} \tag{1}
⎩⎪⎨⎪⎧∂t2∂2u=a2∂x2∂2ut>0,x>0u(t,0)=0u(0,x)=φ(x),ut(0,x)=ψ(x)(1)
分析:这里的初始条件
φ
(
x
)
,
ψ
(
x
)
\varphi(x),\psi(x)
φ(x),ψ(x)仅在
x
>
0
x>0
x>0有定义,故不能直接应用达朗贝尔公式。但由达朗贝尔公式可知,如果定义在整个实轴上的
φ
(
x
)
,
ψ
(
x
)
\varphi(x),\psi(x)
φ(x),ψ(x)为奇函数,则
u
(
t
,
0
)
=
1
2
[
φ
(
−
a
t
)
+
φ
(
a
t
)
]
+
1
2
a
∫
−
a
t
a
t
ψ
(
ξ
)
d
ξ
=
0
u(t,0)=\frac{1}{2}[\varphi(-at)+\varphi(at)]+\frac{1}{2a}\int_{-at}^{at}\psi(\xi)d\xi=0
u(t,0)=21[φ(−at)+φ(at)]+2a1∫−atatψ(ξ)dξ=0
如果
φ
(
x
)
,
ψ
(
x
)
\varphi(x),\psi(x)
φ(x),ψ(x)是偶函数,则
∂
u
∂
x
(
t
,
0
)
=
1
2
[
φ
′
(
−
a
t
)
+
φ
′
(
a
t
)
]
+
1
2
a
[
ψ
(
a
t
)
−
ψ
(
−
a
t
)
]
=
0
\frac{\partial u}{\partial x}(t,0)=\frac{1}{2}[\varphi'(-at)+\varphi'(at)]+\frac{1}{2a}[\psi(at)-\psi(-at)]=0
∂x∂u(t,0)=21[φ′(−at)+φ′(at)]+2a1[ψ(at)−ψ(−at)]=0
因此,可用延拓法将(1)式中的
φ
(
x
)
,
ψ
(
x
)
\varphi(x),\psi(x)
φ(x),ψ(x)从
x
>
0
x>0
x>0奇延拓到
x
<
0
x<0
x<0,再利用达朗贝尔公式,求出的解满足边界条件
u
(
t
,
0
)
=
0
u(t,0)=0
u(t,0)=0。
解:作辅助函数
Φ
(
x
)
=
{
φ
(
x
)
,
x
≥
0
,
−
φ
(
−
x
)
,
x
<
0
\Phi(x)= \begin{cases} \varphi(x), & x\geq 0, \\ -\varphi(-x), & x<0 \end{cases}
Φ(x)={φ(x),−φ(−x),x≥0,x<0
Ψ ( x ) = { ψ ( x ) , x ≥ 0 − ψ ( − x ) , x < 0 \Psi(x)= \begin{cases} \psi(x), & x\geq 0 \\ -\psi(-x), & x<0 \end{cases} Ψ(x)={ψ(x),−ψ(−x),x≥0x<0
由达朗贝尔公式得(1)式的解
u
(
t
,
x
)
=
1
2
[
Φ
(
x
+
a
t
)
+
Φ
(
x
−
a
t
)
]
+
1
2
a
∫
x
−
a
t
x
+
a
t
Ψ
(
ξ
d
ξ
)
{
1
2
[
φ
(
x
+
a
t
)
+
φ
(
x
−
a
t
)
]
+
1
2
a
∫
x
−
a
t
x
+
a
t
ψ
(
ξ
)
d
ξ
,
t
≤
x
a
1
2
[
φ
(
x
+
a
t
)
+
φ
(
a
t
−
x
)
]
+
1
2
a
∫
a
t
−
x
x
+
a
t
ψ
(
ξ
)
d
ξ
,
t
>
x
a
u(t,x)=\frac{1}{2}[\Phi(x+at)+\Phi(x-at)]+\frac{1}{2a}\int_{x-at}^{x+at}\Psi(\xi d\xi) \\ \begin{cases} \frac{1}{2}[\varphi(x+at)+\varphi(x-at)]+\frac{1}{2a}\int_{x-at}^{x+at}\psi(\xi)d\xi, & t\leq \frac{x}{a} \\ \frac{1}{2}[\varphi(x+at)+\varphi(at-x)]+\frac{1}{2a}\int_{at-x}^{x+at}\psi(\xi)d\xi, & t> \frac{x}{a} \end{cases}
u(t,x)=21[Φ(x+at)+Φ(x−at)]+2a1∫x−atx+atΨ(ξdξ){21[φ(x+at)+φ(x−at)]+2a1∫x−atx+atψ(ξ)dξ,21[φ(x+at)+φ(at−x)]+2a1∫at−xx+atψ(ξ)dξ,t≤axt>ax
为理解此解的物理意义,不妨设初速度
ψ
(
ξ
)
=
0
\psi(\xi)=0
ψ(ξ)=0。当
t
≤
π
a
t\leq \frac{\pi}{a}
t≤aπ时,端点的影响尚未传到x点,x点的运动仍由初位移引起的左右行波
1
2
[
φ
(
x
+
a
t
)
+
φ
(
x
−
a
t
)
]
\frac{1}{2}[\varphi(x+at)+\varphi(x-at)]
21[φ(x+at)+φ(x−at)]决定。当
t
≥
x
a
t\geq \frac{x}{a}
t≥ax,端点的影响已传到x点,x点运动由左行波(入射波)
1
2
φ
(
x
+
a
t
)
\frac{1}{2}\varphi(x+at)
21φ(x+at)和右行波(反射波)
−
1
2
φ
(
a
t
−
x
)
-\frac{1}{2}\varphi(at-x)
−21φ(at−x)决定。在端点
x
=
0
x=0
x=0处,入射波与反射波分别为
1
2
φ
(
a
t
)
\frac{1}{2}\varphi(at)
21φ(at)和
−
1
2
φ
(
a
t
)
-\frac{1}{2}\varphi(at)
−21φ(at),故
u
(
t
,
0
)
≡
0
u(t,0)\equiv 0
u(t,0)≡0
类似地,也可通过将 φ ( x ) , ψ ( x ) \varphi(x),\psi(x) φ(x),ψ(x)作偶延拓求解端点自由的半无界弦的自由振动。