圆柱体稳态温度分布 | 分离变量法(二)| 偏微分方程(十四)

今有无限长圆柱体 ( x 2 + y 2 < a 2 , − ∞ < z < + ∞ ) (x^2+y^2<a^2,-\infty<z<+\infty) (x2+y2<a2,<z<+), 内部无热源,边界柱面温度保持为 F ( x , y ) F(x,y) F(x,y),求柱内稳态温度分布。

注意到圆柱的对称性及柱面温度分布与z无关,可设柱内温度为 u ( x , y ) u(x,y) u(x,y)与z无关。u满足二维Laplace方程圆内第一边值问题,也称Dirichlet问题
{ ∂ 2 u ∂ x 2 + ∂ 2 u ∂ y 2 = 0 , x 2 + y 2 < a 2 u ∣ x 2 + y 2 = a 2 = F ( x , y ) (5) \begin{cases} \frac{\partial^2u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2u}{\partial y^2}=0,\quad x^2+y^2<a^2 \\ u|_{x^2+y^2=a^2}=F(x,y) \tag{5} \end{cases} {x22u+y22u=0,x2+y2<a2ux2+y2=a2=F(x,y)(5)
在第1章中曾就 F ( x , y ) F(x,y) F(x,y)为多项式利用调和多项式求解,对任意给定的 F ( x , y ) F(x,y) F(x,y)也可利用“复变函数”中给出的Poisson积分公式求解,这里用分离变量法求解。

由于求解区域为平面圆域,应采用极坐标 ( r , θ ) : x = r ⋅ c o s θ , y = r ⋅ s i n θ (r,\theta):x=r·cos\theta,y=r·sin\theta (r,θ):x=rcosθ,y=rsinθ。记柱内温度分布为 u ( r , θ ) u(r,\theta) u(r,θ),极坐标下边值(5)式为
{ 1 r ∂ ∂ r ( r ∂ u ∂ r ) + 1 r 2 ∂ 2 u ∂ θ 2 = 0 u ∣ r = a = F ( a c o s θ , a s i n θ ) = f ( θ ) \begin{cases} \frac{1}{r}\frac{\partial}{\partial r}(r\frac{\partial u}{\partial r})+\frac{1}{r^2}\frac{\partial^2u}{\partial \theta^2}=0 \\ u|_{r=a}=F(acos\theta,asin\theta)=f(\theta) \end{cases} {r1r(rru)+r21θ22u=0ur=a=F(acosθ,asinθ)=f(θ)
这是 ( r , θ ) (r,\theta) (r,θ)平面的矩形域 ( 0 ≤ r < a , − ∞ < θ < + ∞ ) (0\leq r<a,-\infty<\theta<+\infty) (0r<a,<θ<+)上的问题,可进行分离变量。

u ( r , θ ) = R ( r ) Θ ( θ ) u(r,\theta)=R(r)\Theta(\theta) u(r,θ)=R(r)Θ(θ),代入方程,同除以 u u u,有
1 r ( r R ′ ( r ) ) ’ R ( r ) + Θ ′ ′ ( θ ) r 2 Θ ( θ ) = 0 \frac{\frac{1}{r}(rR'(r))’}{R(r)}+\frac{\Theta''(\theta)}{r^2\Theta(\theta)}=0 R(r)r1(rR(r))+r2Θ(θ)Θ(θ)=0
分离出两个常微分方程
Θ ′ ′ ( θ ) + λ Θ ( θ ) = 0 ( 6 a ) 1 r ( r R ′ ( r ) ) ′ − λ r 2 R ( r ) = 0 ( 7 a ) \Theta''(\theta)+\lambda \Theta(\theta)=0 \quad (6a) \\ \frac{1}{r}(rR'(r))'-\frac{\lambda}{r^2}R(r)=0 \quad (7a) Θ(θ)+λΘ(θ)=0(6a)r1(rR(r))r2λR(r)=0(7a)
Θ ( θ ) \Theta(\theta) Θ(θ)蕴含周期条件
Θ ( θ + 2 π ) = Θ ( θ ) \Theta(\theta+2\pi)=\Theta(\theta) Θ(θ+2π)=Θ(θ)
Θ ( θ ) \Theta(\theta) Θ(θ)的方程构成固有值问题
{ Θ ′ ′ ( θ ) + λ Θ ( θ ) = 0 Θ ( θ + 2 π ) = Θ ( θ ) (6b) \begin{cases} \Theta''(\theta)+\lambda\Theta(\theta)=0 \\ \Theta(\theta+2\pi)=\Theta(\theta) \tag{6b} \end{cases} {Θ(θ)+λΘ(θ)=0Θ(θ+2π)=Θ(θ)(6b)
类似上例讨论可知

λ = − ω 2 < 0 \lambda=-\omega^2<0 λ=ω2<0时,(6a)式的通解为 Θ ( θ ) = A e ω θ + B e − ω θ \Theta(\theta)=Ae^{\omega\theta}+Be^{-\omega\theta} Θ(θ)=Aeωθ+Beωθ,无非零周期解;

λ = 0 \lambda=0 λ=0时,通解为 Θ ( θ ) = A + B θ \Theta(\theta)=A+B\theta Θ(θ)=A+Bθ,有周期解 Θ 0 ( θ ) ≡ 1 \Theta_0(\theta)\equiv 1 Θ0(θ)1;

λ = ω 2 > 0 \lambda=\omega^2>0 λ=ω2>0时,(6a)式的通解为
Θ ( θ ) = A c o s ω θ + B s i n w θ \Theta(\theta)=Acos\omega\theta+Bsinw\theta Θ(θ)=Acosωθ+Bsinwθ
当且仅当 w = n ( n = 1 , 2 , ⋅ ⋅ ⋅ ) w=n(n=1,2,···) w=n(n=1,2,)时,该通解以 2 π 2\pi 2π为周期。

综上所述,以 2 π 2\pi 2π为周期的周期条件下的固有值问题(6b)式的固有值是
λ n = n 2 , n = 0 , 1 , 2 , ⋅ ⋅ ⋅ , \lambda_n=n^2,\quad n=0,1,2,···, λn=n2,n=0,1,2,,
相应的固有函数为
Θ n ( θ ) = A n c o s   n θ + B n s i n   n θ \Theta_n(\theta)=A_ncos\space n\theta+B_nsin\space n\theta Θn(θ)=Ancos nθ+Bnsin nθ
或记为
Θ n ( θ ) = { c o s   n θ s i n   n θ } \Theta_n(\theta)= \begin{Bmatrix} cos\space n\theta \\ sin \space n\theta \end{Bmatrix} Θn(θ)={cos nθsin nθ}
注意,这里对 n ≠ 0 n\neq 0 n=0,一个固有值对应于两个线性无关的固有函数,物理上称为简并现象。

当固有值 λ n = n 2 \lambda_n=n^2 λn=n2,相应的 R ( r ) R(r) R(r)的方程(7a)是欧拉(Euler)方程
r 2 R ′ ′ ( r ) + r R ′ ( r ) − n 2 R ( r ) = 0 r^2R''(r)+rR'(r)-n^2R(r)=0 r2R(r)+rR(r)n2R(r)=0
在自变量代换 r = e t r=e^t r=et下,变为常系数方程
d 2 R d t 2 − n 2 R = 0 \frac{d^2R}{dt^2}-n^2R=0 dt2d2Rn2R=0
其通解为
R 0 = C 0 + D 0 t = C 0 + D 0 l n r R n = C n e n t + D n e − n t = C n r n + D n r − n , n = 1 , 2 , ⋅ ⋅ ⋅ , R_0=C_0+D_0t=C_0+D_0lnr \\ R_n=C_ne^{nt}+D_ne^{-nt}=Cnr^n+D_nr^{-n},\quad n=1,2,···, R0=C0+D0t=C0+D0lnrRn=Cnent+Dnent=Cnrn+Dnrn,n=1,2,
由问题的物理意义,显然在中心 r = 0 r=0 r=0需有自然边界条件
∣ R ( 0 ) ∣ < + ∞ |R(0)|<+\infty R(0)<+

D 0 = D n = 0 R 0 ( r ) = 1 , R n ( r ) = r n D_0=D_n=0 \\ R_0(r)=1,\quad R_n(r)=r^n D0=Dn=0R0(r)=1,Rn(r)=rn
得园内二维Laplace方程变量分离形状的周期解
u 0 ( r , θ ) = 1 , u n ( r , θ ) = { c o s   n θ s i n   n θ } r n , n = 1 , 2 , ⋅ ⋅ ⋅ . u_0(r,\theta)=1, \quad \\ u_n(r,\theta)= \begin{Bmatrix} cos\space n\theta \\ sin\space n\theta \end{Bmatrix} r^n,\quad n=1,2,···. u0(r,θ)=1,un(r,θ)={cos nθsin nθ}rn,n=1,2,.
由叠加原理,设
u ( r , θ ) = A 0 2 + ∑ n = 1 + ∞ ( r a ) n ( A n c o s   n θ + B n s i n   n θ ) (8) u(r,\theta) =\frac{A_0}{2}+\sum_{n=1}^{+\infty}(\frac{r}{a})^n(A_ncos \space n\theta+B_nsin\space n\theta) \tag{8} u(r,θ)=2A0+n=1+(ar)n(Ancos nθ+Bnsin nθ)(8)
代入边界条件(5)式得
u ( a , θ ) = A 0 2 + ∑ n = 1 + ∞ ( A n c o s   n θ + B n s i n   n θ ) = f ( θ ) u(a,\theta)=\frac{A_0}{2}+\sum_{n=1}^{+\infty}(A_ncos\space n\theta+B_nsin\space n\theta)=f(\theta) u(a,θ)=2A0+n=1+(Ancos nθ+Bnsin nθ)=f(θ)
这是 f ( θ ) f(\theta) f(θ) [ 0 , 2 π ] [0,2\pi] [0,2π]上的Fourier展开式,故对 n = 0 , 1 , 2 , ⋅ ⋅ ⋅ n=0,1,2,··· n=0,1,2,都有
A n = 1 π ∫ 0 2 π f ( φ ) c o s n φ d φ ( 9 a ) B n = 1 π ∫ 0 2 π f ( φ ) s i n n φ d φ ( 9 b ) A_n=\frac{1}{\pi}\int_0^{2\pi}f(\varphi)cosn\varphi d\varphi \quad (9a)\\ B_n=\frac{1}{\pi}\int_0^{2\pi}f(\varphi)sinn\varphi d\varphi \quad (9b) An=π102πf(φ)cosnφdφ(9a)Bn=π102πf(φ)sinnφdφ(9b)
将此 A n , B n A_n,B_n An,Bn代入(8)式,便可得二维Laplace方程园内第一边值问题(5)式的形式解

f ( θ ) f(\theta) f(θ)是圆周上的连续函数时,可直接验证(8)式、(9a)式、(9b)式给出了(5)式的古典解。利用调和函数的极值原理,还可证明Dirichlet问题(5)式的解唯一、稳定。
u ( r , θ ) = 1 2 π ∫ 0 2 π f ( φ ) d φ + 1 π ∑ n = 1 + ∞ ( r a ) n ∫ 0 2 π f ( φ ) [ c o s   n φ c o s   n θ + s i n   n φ s i n   n θ ] d φ = 1 2 π ∫ 0 2 π f ( φ ) [ 1 + 2 ∑ n = 1 + ∞ ( r a ) n c o s n ( φ − θ ) ] d φ u(r,\theta)=\frac{1}{2\pi}\int_0^{2\pi}f(\varphi)d\varphi+\frac{1}{\pi}\sum_{n=1}^{+\infty}(\frac{r}{a})^n\int_0^{2\pi}f(\varphi)[cos\space n\varphi cos\space n\theta+sin\space n\varphi sin\space n\theta]d\varphi \\ =\frac{1}{2\pi}\int_0^{2\pi}f(\varphi)[1+2\sum_{n=1}^{+\infty}(\frac{r}{a})^ncosn(\varphi-\theta)]d\varphi u(r,θ)=2π102πf(φ)dφ+π1n=1+(ar)n02πf(φ)[cos nφcos nθ+sin nφsin nθ]dφ=2π102πf(φ)[1+2n=1+(ar)ncosn(φθ)]dφ
若令 z = r a e i ( φ − θ ) z=\frac{r}{a}e^{i(\varphi-\theta)} z=arei(φθ),则 ( r a ) n c o s n ( ξ − θ ) = R e z n (\frac{r}{a})^ncosn(\xi-\theta)=Rez^n (ar)ncosn(ξθ)=Rezn。利用公式 ∑ n = 0 + ∞ z n = 1 1 − z ( ∣ z ∣ < 1 ) \sum_{n=0}^{+\infty}z^n=\frac{1}{1-z}(|z|<1) n=0+zn=1z1(z<1),不难求出上式中
1 + 2 ∑ n = 1 + ∞ ( r a ) n c o s   n ( φ − θ ) = a 2 − r 2 a 2 − 2 a r   c o s ( φ − θ ) + r 2 1+2\sum_{n=1}^{+\infty}(\frac{r}{a})^ncos\,n(\varphi-\theta)=\frac{a^2-r^2}{a^2-2ar\,cos(\varphi-\theta)+r^2} 1+2n=1+(ar)ncosn(φθ)=a22arcos(φθ)+r2a2r2
从而
u ( r , θ ) = a 2 − r 2 2 π ∫ 0 2 π f ( φ ) a 2 − 2 a r c o s ( φ − θ ) + r 2 d φ u(r,\theta)=\frac{a^2-r^2}{2\pi}\int_{0}^{2\pi}\frac{f(\varphi)}{a^2-2arcos(\varphi-\theta)+r^2}d\varphi u(r,θ)=2πa2r202πa22arcos(φθ)+r2f(φ)dφ
即为Poisson积分公式

公式(8)可作为园内Laplace方程的一般形式。从以上推导公式(8)的过程可见,圆外 ( r > a ) (r>a) (r>a) L a p l a c e Laplace Laplace方程有界解的一般形式为
u ( r , θ ) = A 0 2 + ∑ n = 1 + ∞ ( a n ) n ( A n c o s   n θ + B n s i n   n θ ) , (r>a) u(r,\theta)=\frac{A_0}{2}+\sum_{n=1}^{+\infty}(\frac{a}{n})^n(A_ncos\,n\theta+B_nsin\,n\theta),\tag{r>a} u(r,θ)=2A0+n=1+(na)n(Ancosnθ+Bnsinnθ),(r>a)
而环域 a 1 < r < a 2 a_1<r<a_2 a1<r<a2内Laplace方程解的一般形式则为
u ( r , θ ) = C 0 2 + D 0 2 l n   r + ∑ n = 1 + ∞ ( C n r n + D n r − n ) ( A n c o s   n θ + B n s i n   n θ ) u(r,\theta)=\frac{C_0}{2}+\frac{D_0}{2}ln\,r+\sum_{n=1}^{+\infty}(C_nr^n+D_nr^{-n})(A_ncos\,n\theta+B_nsin\,n\theta) u(r,θ)=2C0+2D0lnr+n=1+(Cnrn+Dnrn)(Ancosnθ+Bnsinnθ)
其中,系数 A n , B n , C n , D n A_n,B_n,C_n,D_n An,Bn,Cn,Dn都可根据边界条件,利用Fourier展开的系数公式定出。

评论 1
添加红包

请填写红包祝福语或标题

红包个数最小为10个

红包金额最低5元

当前余额3.43前往充值 >
需支付:10.00
成就一亿技术人!
领取后你会自动成为博主和红包主的粉丝 规则
hope_wisdom
发出的红包
实付
使用余额支付
点击重新获取
扫码支付
钱包余额 0

抵扣说明:

1.余额是钱包充值的虚拟货币,按照1:1的比例进行支付金额的抵扣。
2.余额无法直接购买下载,可以购买VIP、付费专栏及课程。

余额充值