和二重积分一样, 某些类型的三重积分作适当的变量变换后能使计算方便.
设变换 T : x = x ( u , v , w ) , y = y ( u , v , w ) , z = z ( u , v , w ) T: x=x(u, v, w), y=y(u, v, w), z=z(u, v, w) T:x=x(u,v,w),y=y(u,v,w),z=z(u,v,w), 把 u v w u v w uvw空间中的区域 V ′ V^{\prime} V′ 一对一地映成 x y z x y z xyz 空间中的区域 V V V, 并设函数 x ( u , v , w ) , y ( u , v , w ) , z ( u , v , w ) x(u, v, w), y(u, v, w), z(u, v, w) x(u,v,w),y(u,v,w),z(u,v,w) 及它们的一阶偏导数在 V ′ V^{\prime} V′ 内连续且函数行列式
J ( u , v , w ) = ∣ ∂ x ∂ u ∂ x ∂ v ∂ x ∂ w ∂ y ∂ u ∂ y ∂ v ∂ y ∂ w ∂ z ∂ u ∂ z ∂ v ∂ z ∂ w ∣ ≠ 0 , ( u , v , w ) ∈ V ′ . J(u, v, w)=\left|\begin{array}{lll} \cfrac{\partial x}{\partial u} & \cfrac{\partial x}{\partial v} & \cfrac{\partial x}{\partial w} \\ \cfrac{\partial y}{\partial u} & \cfrac{\partial y}{\partial v} & \cfrac{\partial y}{\partial w} \\ \cfrac{\partial z}{\partial u} & \cfrac{\partial z}{\partial v} & \cfrac{\partial z}{\partial w} \end{array}\right| \neq 0,(u, v, w) \in V^{\prime} . J(u,v,w)= ∂u∂x∂u∂y∂u∂z∂v∂x∂v∂y∂v∂z∂w∂x∂w∂y∂w∂z =0,(u,v,w)∈V′.
于是与二重积分换元法一样, 可以证明 (用本章 § 9 § 9 §9中证明二重积分类似的方法) 成立下面的三重积分换元公式:
∬ V f ( x , y , z ) d x d y d z = ∬ V f ( x ( u , v , w ) , y ( u , v , w ) , z ( u , v , w ) ) ∣ J ( u , v , w ) ∣ d u d v d w , ( 4 ) \begin{aligned} & \iint_{V} f(x, y, z) \mathrm{d} x \mathrm{~d} y \mathrm{~d} z \\ = & \iint_{V} f(x(u, v, w), y(u, v, w), z(u, v, w))|J(u, v, w)| \mathrm{d} u \mathrm{~d} v \mathrm{~d} w, \quad\quad(4) \end{aligned} =∬Vf(x,y,z)dx dy dz∬Vf(x(u,v,w),y(u,v,w),z(u,v,w))∣J(u,v,w)∣du dv dw,(4)
其中 f ( x , y , z ) f(x, y, z) f(x,y,z) 在 V V V 上可积.
下面介绍几个常用的变换公式:
1、柱面坐标变换
T : { x = r cos θ , 0 ⩽ r < + ∞ , y = r sin θ , 0 ⩽ θ ⩽ 2 π , z = z , − ∞ < z < + ∞ . T:\left\{\begin{array}{ll} x=r \cos \theta, & 0 \leqslant r<+\infty, \\ y=r \sin \theta, & 0 \leqslant \theta \leqslant 2 \pi, \\ z=z, & -\infty<z<+\infty . \end{array}\right. T:⎩ ⎨ ⎧x=rcosθ,y=rsinθ,z=z,0⩽r<+∞,0⩽θ⩽2π,−∞<z<+∞.
由于变换 T T T 的函数行列式
J ( r , θ , z ) = ∣ cos θ − r sin θ 0 sin θ r cos θ 0 0 0 1 ∣ = r , J(r, \theta, z)=\left|\begin{array}{ccc} \cos \theta & -r \sin \theta & 0 \\ \sin \theta & r \cos \theta & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{array}\right|=r, J(r,θ,z)= cos